Η καταστροφή των Ψαρών και το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης αποτέλεσαν κορυφαία γεγονότα του μεγάλου αγώνα του έθνους μας για ελευθερία, αυτοδιάθεση και αξιοπρέπεια. Πέρασαν τελικά στην ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και στη συνείδηση όλων όχι σαν ήττα αλλά σαν δόξα αθάνατη για ολόκληρο τον ελληνισμό‼️🌿✝️‼️
Η καταστροφή των Ψαρών
Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχηπερπατώντας η Δόξα μονάχημελετά τα λαμπρά παλικάριακαι στην κόμη στεφάνι φορεί |
| ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ [1825] Το ποίημα - επίγραμμα που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός το 1825 με αφορμή το ιστορικό γεγονός της καταστροφής των Ψαρών από τους Τούρκους, η μορφή της προσωποποιημένης Δόξας τιμά τους νεκρούς Έλληνες μέσα σε ένα τοπίο απόλυτης καταστροφής... Ο Σολωμός συγκλονημένος από την απόλυτη καταστροφή των Ψαρών και θέλοντας να τιμήσει τη θυσία των Ψαριανών έγραψε το 1825, ένα χρόνο μετά δηλ. αυτό το ποίημα - επίγραμμα αποτυπώνοντας στην αιωνιότητα αυτή την υπέρτατη συγκίνηση‼️ Πρόκειται για ένα σύντομο αλλά ιδιαίτερα συγκινητικό έργο που αποτυπώνει την ερημιά και τη θυσία των Ψαριανών. Η «Δόξα» προσωποποιείται ως μια μοναχική φιγούρα που περιδιαβαίνει το κατεστραμμένο νησί, τιμώντας τους πεσόντες με ένα στεφάνι από τα λιγοστά χορτάρια που φυτρώνουν στα κοιμητήρια.🌿✝️🌿 Η εικόνα της «ολομαύρης ράχης» συμβολίζει την καταστροφή και το πένθος, ενώ η λιτή γλώσσα ενισχύει τη δραματικότητα. Το ποίημα ενέπνευσε και εμπνέει ακόμα τον κάθε απλό άνθρωπο που έχει ενσυναίσθηση αλλά ενέπνευσε και σπουδαίους εικαστικούς καλλιτέχνες, όπως τον Νικόλαο Γύζη, που από το ποίημα αυτό του Σολωμού εμπνεύστηκε και δημιούργησε το 1898,τη δική του «Δόξα των Ψαρών» μία - Ελαιογραφία, 41Χ32
|
Ο Νικόλαος Γύζης, στο τετράδιο των σχεδίων του, είχε αντιγράψει το 1895 το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού και με βαθιά συγκίνηση και έμπνευση το απέδωσε, όσο πιό πιστά μπορούσε!
Παρέστησε δηλ. στον πίνακά του, τη Δόξα μεγαλόπρεπη και φτερωτή ως Νίκη ή Αρχάγγελο, τη στιγμή που πατά το πόδι της στη λεηλατημένη γη και με αυστηρό ύφος και περισυλλογή καταγράφει στη δέλτο που κρατά τα ονόματα των ηρώων🌿✝️🌿
Μάλιστα όπως έγραψε ο ίδιος σε επιστολή του τoν Απρίλιο του 1900:
«Ο δαιμόνιος Σολωμός με ενέπνευσεν, Δόξαν αρχαίαν, Δόξαν αυστηράν (φρικιάζουσαν) και σοβαράν, Δόξαν εμπρέπουσαν εις τους απαράμιλλους των προγόνων μας ελευθερωτάς...η έμπνευσίς μου παρεδέχθη, εν ώρα σκοτεινή, ενώ τα πάντα εσιώπησαν και το παν κατεκάη... Δεν ζωγραφίζονται αι λέξεις, αλλά το πνεύμα αυτών».
Από την καταστροφή των Ψαρών εμπνέυστηκε επίσης και η ζωγράφος
Suzanne Elisabeth Eynard (1775-1844), νύφη του
μεγάλου Ελβετού φιλέλληνα Jean Gabriel Eynard (ήταν σύζυγος του αδελφού του Jacques).
Φιλελληνική παράσταση και θέμα την καταστροφή των Ψαρών. Πίνακας των αρχών του 19ου αιώνα, της Suzanne Elisabeth Eynard (1775-1844). Το νησί των Ψαρών καταφεύγει στην αγκαλιά της μητέρας Ελλάδας, η οποία στρέφει ικετικά το βλέμμα στον ουρανό. Στο βάθος εκτυλίσσεται σκηνή από την καταστροφή. Η Ευρώπη συνάντησε στην Χίο και τα Ψαρά την λυρική Ελλάδα. Αργότερα στο Μεσολόγγι συνάντησε και την επική Ελλάδα, που πυροδότησε το δεύτερο φιλελληνικό κίνημα. Η Eynard ήταν νύφη του μεγάλου Ελβετού φιλέλληνα Jean Gabriel Eynard (σύζυγος του αδελφού του Jacques).
Ο πίνακας βρίσκεται στο Μουσείο Φιλελληνισμού,
Ζησιμοπούλου 12,Αθήνα. Δείτε περισσότερα εδώ:
Ανδρέας Κάλβος - «Εις Ψαρά» (1826)
I. Ω Ψαρά!’ς την λευτεριάν
Πρώτη εσύ, πρώτη εσύ
Ήρθης· και ’ς την δούλησιν
Πάλιν πρώτη επρόστρεξες
Με την θέλησίν σου.
II
Αν η γη σε χάνει, ω νησί
Που ’ναι πλέον τα καράβια,
Που ’ναι πλέον οι ναύται σου,
Που ’ναι πλέον οι πολεμισταί
Που ετρομάζαν την Τουρκίαν;
III
Μόνον πένθος, μόνον σκότος,
Μόνον τέφρα και καπνός,
Και σιωπή θανάτου μένει
Εις την μαύρην σου ακρογιαλιάν,
Εις την έρμον σου πεδιάδα.
IV
Αλλ’ η τέφρα σου είν’ ιερά,
Και τα κύματα τα κρύα
Που γυρίζουν εις τα βράχια
Της νήσου σου, είν’ ιερά,
Και ιερόν το πένθος.
V
Ψαρά! με τ’ αθάνατα
Κύματα του Αιγαίου,
Με τους ίσκιους των βουνών,
Με τον ήλιον τον χρυσόν,
Είσε πάντα αγία.
Πρόκειται για έναν ύμνο, για μια σπουδαία Ωδή,
του Ανδρέα Κάλβου το συγκεκριμένο ποίημα με τον τίτλο «Εις Ψαρά», από τη συλλογή «Λύρα» (1826),
είναι ένας εξαίρετος ύμνος στη θυσία των Ψαριανών και στη συμβολή τους στην 'Ελληνική Επανάσταση!
Ο Κάλβος υμνεί την πρωτοπορία των Ψαρών στην υπόθεση της ελευθερίας, ενώ παράλληλα θρηνεί την καταστροφή τους, με εικόνες όπως η «τέφρα», το «σκότος» και η «σιωπή θανάτου».
Η ιερότητα της θυσίας τονίζεται με την επανάληψη της λέξης «ιερά» και την αναφορά στα κύματα και τη φύση του νησιού ως αθάνατα και αγία.
Η γλώσσα είναι λυρική και αρχαϊστική, με έντονο το στοιχείο του πένθους αλλά και της υπερηφάνειας για την αντίσταση των Ψαριανών.
Το ποίημα συνδέεται με το ευρύτερο φιλελληνικό κλίμα και την ευαισθησία για τις σφαγές της Επανάστασης.
Από τα δύο παραπάνω εμβληματικά ποιήματα, του Σολωμού και του Κάλβου, συμπεραίνουμε: αφ' ενός, την επιδραστικότητα που έφερε η ποίηση της εποχής εκείνης, κατά τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, αλλά επιπλέον συμπεραίνουμε, το πόσο περιεκτικά, διδακτικά και ηθικοπλαστικά μπορεί να λειτουργήσει ένα γένει η ποίηση, μέσα στο πέρασμα του χρόνου και των αιώνων μεταφέροντας σύντομα και περιεκτικά ως χρονοκάψουλα, την αλήθεια και τα ιστορικά γεγονότα μιας ολόκληρης εποχής‼️
Ακόμα δηλ.και να μην είχαμε πρόσβαση στις πηγές και στα ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής, μόνο και μόνο αν διαβάζαμε η, ακούγαμε τα δύο(2) αυτά ποιήματα του Σολωμού και του Κάλβου θα ήταν αρκετά για να μεταφερθούμε και, να νοιώσουμε τη φρίκη αλλά και το μεγαλείο, εκείνης της εποχής!
Αν δε, ρίχναμε και μια ματιά στους πίνακες που προαναφέραμε, του Νικολάου Γύζη και της Ελβετίδας Suzanne Elisabeth Eynard,τότε θα ήταν, σαν να είμαστε εκεί, μπροστά, στην καταστροφή, ωσεί, παρόντες🌿✝️
Ολοκληρώνονται σταδιακά οι επετειακές εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στα Ηρωϊκά Ψαρά αλλά και στην Σύρο
για την 201η επέτειο από το σημαντικό αυτό ιστορικό γεγονός, που έλαβε χώρα στις 22 Ιουνίου του 1824.
Η καταστροφή των Ψαρών και το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης αποτέλεσαν κορυφαία γεγονότα του μεγάλου αγώνα του έθνους μας για ελευθερία, αυτοδιάθεση και αξιοπρέπεια. Πέρασαν τελικά στην ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και στη συνείδηση όλων όχι σαν ήττα αλλά σαν δόξα αθάνατη για ολόκληρο τον ελληνισμό.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Μνήμης της 201ης Επετείου Ολοκαυτώματος Ηρωικής Νήσου Ψαρών 2025, σας γνωστοποιούμε το πλήρες πρόγραμμα και σας καλούμε να τιμήσετε με την παρουσία σας τις εκδηλώσεις που κορυφώνονται το διήμερο, 21 και 22 Ιουνίου 2025.
Το 2025 γιορτάζουμε την 201η επέτειο από το σημαντικό αυτό ιστορικό γεγονός, που έλαβε χώρα στις 22 Ιουνίου του 1824.
Η καταστροφή των Ψαρών και το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης αποτέλεσαν κορυφαία γεγονότα του μεγάλου αγώνα του έθνους μας για ελευθερία, αυτοδιάθεση και αξιοπρέπεια. Πέρασαν τελικά στην ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και στη συνείδηση όλων όχι σαν ήττα αλλά σαν δόξα αθάνατη για ολόκληρο τον ελληνισμό.
Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Μνήμης της 201ης Επετείου Ολοκαυτώματος Ηρωικής Νήσου Ψαρών 2025, σας γνωστοποιούμε το πλήρες πρόγραμμα και σας καλούμε να τιμήσετε με την παρουσία σας τις εκδηλώσεις που κορυφώνονται το διήμερο, 21 και 22 Ιουνίου 2025.
Τετάρτη 18/06
19:00-Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων
«Το Ολοκαύτωμα των Ψαρών, 200 χρόνια μετά, μέσα από τα μάτια των παιδιών» Βράβευση μαθητών που έλαβαν μέρος στον Διαγωνισμό της ΠΒΑ για τα 200 χρόνια από τη Ναυμαχία της Σάμου και το Ολοκαύτωμα των Ψαρών
20:00-Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων
Προβολή ντοκιμαντέρ «ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ των Ψαρών»
Πέμπτη 19/06
21:00 - Άγαλμα της Δόξας
«Κόκκινες νότες». Ένα μοναδικό κονσέρτο πιάνου με την Ελένη Ξυδιά (ιπτάμενη πιανίστρια)
Παρασκευή 20/06
19:00 –Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων
«Ο Κωνσταντίνος Κανάρης και το Ολοκαύτωμα των Ψαρών», ομιλία του κ. Παύλου Σκαλτσογιάννη, Διευθυντή του 1ου Γενικού Λυκείου Αγίου Δημητρίου
Σάββατο 21/06
19:30 - Μαύρη Ράχη
Πανηγυρικός Εσπερινός στα εκκλησάκια της Μαύρης Ράχης, χοροστατούντος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Χίου, Ψαρών & Οινουσσών κ.κ. Μάρκου
Τρισάγιο στο Mνημείο των Πεσόντων
Προσκλητήριο νεκρών
21:15- Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος
Χαιρετισμοί επισήμων
Απαγγελίες ποιημάτων
Παραδοσιακοί χοροί από τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου «Ο Κωνσταντίνος Κανάρης» και κέρασμα παραδοσιακών γλυκών
Λαμπαδηδρομία
Παρουσίαση του χρονικού του Ολοκαυτώματος – Αναπαράσταση της ανατίναξης της πυριτιδαποθήκης – Ρίψη πυροτεχνημάτων
Κυριακή 22/06
Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου
07:00 - Όρθρος - Αρχιερατική θεία λειτουργία
10:30 - Δοξολογία για το Ολοκαύτωμα των Ψαρών
Εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον κ. Παύλο Σκαλτσογιάννη, Διευθυντή του 1ου Γενικού Λυκείου Αγίου Δημητρίου
11:15 - Τρισάγιο στο χώρο που υπήρχε η οικία του Κωνσταντίνου Κανάρη
11:30 - Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος
Επιμνημόσυνη δέηση - Κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Πεσόντων
Απαγγελίες ποιημάτων
Παραδοσιακοί χοροί από τα χορευτικά τμήματα του πολιτιστικού συλλόγου «Ο Κωνσταντίνος Κανάρης»
13:00 - Παράθεση γεύματος από το Δήμο Ηρωικής Νήσου Ψαρών σε επίσημους προσκεκλημένους
21:00 – Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος
«100 χρόνια Μίκης Θεοδωράκης» Αφιέρωμα από την χορωδία του Δήμου Ηρωικής Νήσου Ψαρών
Δείτε επίσης
Δελτία Τύπου
Σάββατο, 21 Ιουνίου 2025
"Κόκκινες Νότες" κονσέρτο πιάνου από την Έλενα Ξυδιά - μια μαγευτική μουσική εμπειρία, κάτω από τον έναστρο καλοκαιρινό ουρανό των Ψαρών
Μια βραδιά μουσικής με έντονο συμβολισμό απολαύσαμε την Πέμπτη 19 Ιουνίου στο εμβληματικό Άγαλμα της Δόξας που δεσπόζει στην Μαύρη Ράχη των Ψαρών, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων της 201ης Επετείου Ολοκαυτώματος των Ψαρών.
Δελτία Τύπου
Σάββατο, 21 Ιουνίου 2025
Φωτίζοντας τις λιγότερο γνωστές πτυχές της Ιστορίας - Ο Παύλος Σκαλτσογιάννης μίλησε για τον Κανάρη και το Ολοκαύτωμα των Ψαρών στο πλαίσιο της 201ης Επετείου
Μια εκδήλωση με επίκεντρο την Ιστορία του νησιού μας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Ιουνίου στην Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων του Δήμου Ηρωικής Νήσου Ψαρών, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την 201η Επέτειο του Ολοκαυτώματος των Ψαρών. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Δελτία Τύπου
Παρασκευή, 20 Ιουνίου 2025
Με μαθητικές βραβεύσεις η έναρξη των επετειακών εκδηλώσεων της 201ης Επετείου του Ολοκαυτώματος των Ψαρών
Με μια ιδιαίτερη και συγκινητική εκδήλωση, με πρωταγωνιστές τα παιδιά του νησιού μας, άνοιξε την Τετάρτη 18 Ιουνίου, η αυλαία των εορταστικών εκδηλώσεων της 201ης επετείου του Ολοκαυτώματος των Ψαρών.
-ΔΗΜΟΣ ΗΡΩΙΚΗΣ ΝΗΣΟΥ ΨΑΡΩΝ -
Ένας τόπος άγριας ομορφιάς με πλούσια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά.
Δήμος
