Τραπεζικά τέρατα... άλλο ένα άρθρο του Δημήτρη Καζάκη
Αντιστροφή δόγματος
Αν θυμάστε, η παγκόσμια κρίση ξέσπασε γιατί οι επικυρίαρχοι της οικονομίας και της πολιτικής αποφάσισαν ότι όσο μεγαλύτερες και πιο τερατώδεις γίνουν οι τράπεζες τόσο το καλύτερο για την οικονομία. Πρόκειται για το δόγμα του «toο big to fail» (πολύ μεγάλη για να αποτύχει), δηλαδή όσο πιο μεγάλη είναι μια τράπεζα τόσο πιο δύσκολα αποτυγχάνει, τόσο πιο μεγάλη είναι η συμβολή της στην οικονομική ανάπτυξη. Έτσι, ειδικά στην ευρωζώνη δημιουργήθηκαν τράπεζες - τέρατα με ενεργητικά πολύ μεγαλύτερα από το ΑΕΠ των χωρών τους.
♦ Στη Γερμανία, π.χ., τα τραπεζικά ενεργητικά υπερβαίνουν το 200% του ΑΕΠ της.
♦ Στη Γαλλία το 300% και στη Βρετανία πάνω από 500%.
Μόνο οι ΗΠΑ κράτησαν τα ενεργητικά των τραπεζών τους μόλις στο 50% του ΑΕΠ τους και έτσι, παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια κρίση ξεκίνησε από εκεί, έχει πλέον μετατρέψει σε επίκεντρό της την ευρωζώνη. Το γεγονός ότι στην ευρωζώνη συγκεντρώνονται οι μεγαλύτερες τράπεζες - τέρατα παγκοσμίως δεν είναι καθόλου άσχετο με την κατάσταση αδιεξόδου που βιώνει.
Ο Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι της κεντρικής διοίκησης της ΕΚΤ, σε μια ομιλία του στο Κιότο, στις 15 Απριλίου 2010, μίλησε για την τερατώδη ανάπτυξη των τραπεζών ως εξής:
«Ενώ βρίσκονταν (τα τραπεζικά ενεργητικά της Βρετανίας) γύρω στο 50% του ΑΕΠ έως τη δεκαετία του 70, αυξήθηκαν στο 300% έως το 2000 και στο 550% έως το 2007. Ενώ μέρος αυτής της ανάπτυξης είναι μια φυσική συνέπεια του να είσαι διεθνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, είναι δύσκολο να δικαιολογήσει κανείς μια τόσο δραματική επέκταση απλώς και μόνο με αναφορά στην αυξανόμενη σημασία της χρηματοπιστωτικής ως εργαλείου για να τροφοδοτήσει την επέκταση.
Επιπροσθέτως η έκρηξη μεγέθους του χρηματοπιστωτικού τομέα έθεσε σοβαρά προβλήματα για τιςεποπτικές αρχές στον απόηχο της χρηματοοικονομικής κρίσης, όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τις συστηματικές επιπτώσεις των πολύ μεγάλων, ατομικών τραπεζών. Για παράδειγμα, το 2007 οι υποχρεώσεις της Barclays ξεπέρασαν το ΑΕΠ της Βρετανίας, οι υποχρεώσεις της Deutsche Bank ήταν στο 80% του γερμανικού ΑΕΠ, ενώ οι υποχρεώσεις της Fortis ήταν αρκετές φορές μεγαλύτερες από το ΑΕΠ της χώρας καταγωγής της, του Βελγίου. Όπως ορισμένοι παρατηρητές μάλλον προκλητικά παρατήρησαν, τέτοια πιστωτικά ιδρύματα μπορεί να μην είναι απλώς ‘‘πολύ μεγάλα για να αποτύχουν”, αλλά στην πραγματικότητα “πολύ μεγάλα για να υπάρχουν”».
Αυτό που σημείωνε ο κεντρικός τραπεζίτης της ΕΚΤ δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι η τερατώδης επέκταση των τραπεζικών εργασιών και των ίδιων των τραπεζών αποτελεί μια από τις βασικές συστημικές αιτίες της παγκόσμιας κρίσης, αλλά και κάτι άλλο, ακόμη πιο σοβαρό.
Το μέγεθος και η οικονομική επιφάνεια αυτών των τραπεζικών κολοσσών κάνει εξαιρετικά δύσκολη την όποια εποπτεία ή ρύθμιση του κλάδου. Κι αυτό γιατί πολύ απλά οι τράπεζες και οι τραπεζίτες έχουν συγκεντρώσει τέτοια οικονομική δύναμη στα χέρια τους, που τους επιτρέπει όχι μόνο να παρεμβαίνουν, αλλά να πιέζουν και να εκβιάζουν ακόμη και τα μεγαλύτερα κράτη.
Με λίγα λόγια, οι τράπεζες έχουν γίνει πιο ισχυρές από οποιαδήποτε εποπτική ή ρυθμιστική αρχή σε εθνικό ή ακόμη και σε διεθνές επίπεδο. Αυτή ήταν η αγωνία του. Διότι, με δεδομένο το βάθος, τον χαρακτήρα και τη διάρκεια της κρίσης, δεν μπορεί να παρθεί κανένα διορθωτικό μέτρο που έστω κατ’ ελάχιστα θίγει τους τραπεζικούς κολοσσούς
περισσότερα εδώ :