Τρίτη 26 Δεκεμβρίου 2017

Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός˙ ἀκολουθήσωμεν λοιπόν, ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ, μετά τῶν Μάγων Ἀνατολῆς τῶν βασιλέων. Ἄγγελοι ὑμνοῦσιν, ἀκαταπαύστως ἐκεῖ. Ποιμένες ἀγραυλοῦσιν, ὠδήν ἐπάξιον, Δόξα ἐν ὑψίστοις λέγοντες, τῶ σήμερον ἐν Σπηλαίω τεχθέντι, ἐκ τῆς Παρθένου, καί Θεοτόκου, ἐν Βηθλεέμ τῆς Ἰουδαίας.


«Τὰ σύμπαντα σήμερον,
χαρᾶς πληροῦνται· Χριστὸς ἐτέχθη ἐκ τῆς Παρθένου». «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία. Σήμερον δέχεται ἡ Βηθλεὲμ τὸν καθήμενον
διὰ παντὸς σὺν Πατρί. Σήμερον ἄγγελοι τὸ βρέφος τὸ τεχθὲν
θεοπρεπῶς δοξολογοῦσι. Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ, καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία.»
.............

Μέγα καί παράδοξον θαῦμα, τετέλεσται σήμερον!
Παρθένος τίκτει,

καί μήτρα οὐ φθείρεται ὁ Λόγος σαρκοῦται,

καί τοῦ Πατρός οὐ κεχώρισται.

Ἄγγελοι μετά Ποιμένων δοξάζουσι καί ἡμεῖς σύν αὐτοῖς ἐκβοῶμεν Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῶ καί ἐπί γῆς εἰρήνη.

Σήμερα μεγάλο και παράδοξο θαύμα έχει συντελεστεί!

Παρθένος κόρη, μητέρα γίνεται κι η μήτρα, χωρίς φθορά παραμένει. 
Ο Λόγος του Θεού ανθρώπου σάρκα παίρνει, 
χωρίς καθόλου να χωριστεί απ’ τον Θεό Πατέρα.

Μαζί με τους Ποιμένες δοξάζουν Άγγελοι κι εμείς μαζί μ’ όλους περίτρανα διαλαλούμε:

Ας έχει δόξα ο ύψιστος Θεός κι η γη ειρήνη.


Ὁ οὐρανός καί ἡ γῆ σήμερον ἡνώθησαν τεχθέντος τοῦ Χριστοῦ. Σήμερον Θεός ἐπί γῆς παραγέγονε καί ἄνθρωπος εἰς οὐρανούς ἀναβέβηκε.

Σήμερον ὁρᾶται σαρκί, ὁ φύσει ἀόρατος διά τόν ἄνθρωπον διά τοῦτο καί ἡμεῖς δοξολογοῦντες βοήσωμεν αὐτῶ Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῶ καί ἐπί γῆς εἰρήνη ἥν ἡμῖν ἐβράβευσεν ἡ παρουσία σου, Σωτήρ ἡμῶν δόξα σοι.

Σήμερα, όπου ο Χριστός γεννήθηκε, γη κι ουρανός έγιναν ένα. Σήμερα, ο Θεός κατέβηκε στη γη κι ο άνθρωπος
ανέβηκε στον ουρανό.

Σήμερα φανερώνεται ως άνθρωπος,
Εκείνος που από τη φύση Του αόρατος είναι για τον άνθρωπο, γι’ αυτό κι εμείς δοξάζοντάς Τον φωνή υψώνουμε και Του λέμε:

Ας έχει δόξα ο ύψιστος Θεός κι η γη ας βρει την ειρήνη, εκείνη την ειρήνη που η παρουσία Σου μας χάρισε Σωτήρα μας, ας έχεις δόξα

ΚΟΝΤΑΚΙΟ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ.
Αὐτόμελον.
Ποίημα Ῥωμανοῦ τοῦ Μελῳδοῦ
(Ἦχος γ´). Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει, καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιον, τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει. Ἄγγελοι μετὰ Ποιμένων δοξολογοῦσι. Μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι. Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη, Παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός.

ΔΕΥΤΕ ΙΔΩΜΕΝ ΠΙΣΤΟΙ

ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΧΟΡΩΔΙΑ
(Ο.Ε.ΒΥ.Χ.) Διδασκαλία - διεύθυνση: ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΗΣ.
Δεῦτε ἴδωμεν πιστοί, ποῦ ἐγεννήθη ὁ Χριστός, ἀκολουθήσωμεν λοιπὸν ἔνθα ὁδεύει ὁ ἀστήρ,
μετὰ τῶν Μάγων Ἀνατολῆς τῶν Βασιλέων.
Ἄγγελοι ὑμνοῦσιν, ἀκαταπαύστως ἐκεῖ.
Ποιμένες ἀγραυλοῦσιν,
ᾠδὴν ἐπάξιον΄
Δόξα ἐν ὑψίστοις λέγοντες,
τῷ σήμερον ἐν Σπηλαίῳ τεχθέντι,
ἐκ τῆς Παρθένου, καὶ Θεοτόκου,
ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας.
Τί θαυμάζεις Μαριάμ;
τί ἐκθαμβεῖσαι τῷ ἐν σοί;
Ὅτι ἄχρονον Υἱόν,
χρόνῳ ἐγέννησα φησί,
τοῦ τικτομένου τὴν σύλληψιν μὴ διδαχθεῖσα.
Ἄνανδρος εἰμί,
καὶ πῶς τέξω Υἱόν,
ἄσπορον γονὴν τίς ἑώρακεν,
ὅπου Θεὸς δὲ βούλεται,
νικᾶται φύσεως τάξις,
ὡς γέγραπται.
Χριστὸς ἐτέχθη,
ἐκ τῆς Παρθένου,
ἐν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας. Ὁ ἀχώρητος παντί,
πῶς ἐχωρήθη ἐν γαστρί;
ὁ ἐν κόλποις τοῦ Πατρός,
πῶς ἐν ἀγκάλαις τῆς Μητρός,
πάντως ὡς οἶδεν ὡς ἠθέλησε καὶ ὡς,
ηὐδόκησεν, ἄσαρκος γὰρ ὢν,
ἐσαρκώθη ἑκών,
καὶ γέγονεν ὁ Ὢν,
ὃ οὐκ ἦν δι' ἡμᾶς,
καὶ μὴ ἐκστὰς τῆς φύσεως,
μετέσχε τοῦ ἡμετέρου φυράματος.
Διπλοῦς ἐτέχθη,
Χριστὸς τὸν ἄνω,
κόσμον θέλων ἀναπληρῶσαι,
(ἦχος δ').

Η 9η ΩΔΗ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΑ ΤΩΝ
ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ,
ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΜΕΛΩΔΟΥ

Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τὴν τιμιωτέραν, 
καὶ ἐνδοξοτέραν τῶν ἄνω στρατευμάτων.

Μυστήριον ξένον, 
ὁρῶ καὶ παράδοξον! 
οὐρανὸν τὸ Σπήλαιον, 
θρόνον Χερουβικόν, τὴν Παρθένον, 
τὴν φάτνην χωρίον, 
ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρnτος, 
Χριστὸς ὁ Θεός, 
ὅν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν.


Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τὸν ἐκ τῆς Παρθένου, 
Θεὸν σαρκὶ τεχθέντα.
Εξαίσιον δρόμον, 
ὁρῶντες οἱ Μάγοι, 
ἀσυνήθους νέου ἀστέρος ἀρτιφαοῦς, οὐρανίου ὑπερλάμποντος, Χριστὸν Βασιλέα ἐτεκμήραντο, 
ἐν γῇ γεννηθέντα Βηθλεέμ, εἰς σωτηρίαν ἡμῶν.


Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τὸν ἐν τῷ Σπηλαίῳ, τεχθέντα Βασιλέα.
Νεηγενὲς Μάγων λεγόντων, π
αιδίον Ἄναξ, οὗ ἀστὴρ ἐφάνη, 
ποῦ ἐστίν, εἰς γὰρ ἐκείνου προσκύνησιν 
ἥκομεν, μανεὶς ὁ Ἡρῴδης ἐταράττετο, 
Χριστὸν ἀνελεῖν, 
ὁ θεομάχος φρυαττόμενος.


Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τῶν ὑπὸ τῶν Μάγων, 
Θεὸν προσκυνηθέντα.
Ηκρίβωσε χρόνον Ἡρῴδης ἀστέρος, 
οὗ ταῖς ἡγεσίαις οἱ Μάγοι ἐν Βηθλεέμ, 
προσκυνοῦσι Χριστῷ σὺν δώροις΄ 
ὑφ' οὗ πρὸς Πατρίδα ὁδηγούμενοι, 
δεινὸν παιδοκτόνον, 
ἐγκατέλιπον παιζόμενον.


Σήμερον ἡ Παρθένος, 
τίκτει τὸν Δεσπότην, 
ἔνδον ἐν τῷ Σπηλαίῳ.
Στέργειν μὲν ἡμᾶς, 
ὡς ἀκίνδυνον φόβῳ,
Ῥᾷον σιωπήν, 
τῷ πόθῳ δὲ Παρθένε,
Ὕμνους ὑφαίνειν, 
συντόνως τεθηγμένους,
Ἐργῶδές ἐστιν, 
ἀλλὰ καὶ Μήτηρ σθένος,
Ὅση πέφυκεν ἡ προαίρεσις δίδου.

Σήμερον ὁ Δεσπότης, 
τίκτεται ὡς βρέφος, 
ὑπὸ Μητρὸς Παρθένου.
Δόξα Πατρὶ...

Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τῆς τρισυποστάτου, 
καὶ ἀδιαιρέτου, θεότητος τὸ κράτος.
Τύπους ἀφεγγεῖς καὶ σκιὰς παρηγμένας,
Ὦ Μῆτερ ἁγνή, τοῦ Λόγου δεδορκότες,
Νέου φανέντος, ἐκ πύλης κεκλεισμένης,
Δοξούμενοί τε, τῆς ἀληθείας φάος,
Ἐπαξίως σὴν εὐλογοῦμεν γαστέρα.
Καὶ νῦν...

Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τὴν λυτρωσαμένην, 
ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας.
Πόθου τετευχώς, καὶ Θεοῦ παρουσίας,
 χριστοτερπὴς λαὸς ἠξιωμένος,
Νῦν ποτνιᾶται τῆς παλιγγενεσίας.
Ὡς ζωοποιοῦ΄ τὴν χάριν δὲ Παρθένε,
Νέμοις ἄχραντε, προσκυνῆσαι τὸ κλέος.


Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τὴν τιμιωτέραν, 
καὶ ἐνδοξοτέραν τῶν ἄνω στρατευμάτων.

Μυστήριον ξένον, 
ὁρῶ καὶ παράδοξον! 
οὐρανὸν τὸ Σπήλαιον, 
θρόνον Χερουβικόν, 
τὴν Παρθένον, τὴν φάτνην χωρίον, 
ἐν ᾧ ἀνεκλίθη ὁ ἀχώρnτος, 
Χριστὸς ὁ Θεός, 
ὅν ἀνυμνοῦντες μεγαλύνομεν.


Μεγάλυνον ψυχή μου, 
τὴν λυτρωσαμένην, 
ἡμᾶς ἐκ τῆς κατάρας.
Στέργειν μὲν ἡμᾶς, 
ὡς ἀκίνδυνον φόβῳ,
Ῥᾷον σιωπήν, τ
ῷ πόθῳ δὲ Παρθένε,
Ὕμνους ὑφαίνειν, 
συντόνως τεθηγμένους,
Ἐργῶδές ἐστιν, 
ἀλλὰ καὶ Μήτηρ σθένος,
Ὅση πέφυκεν ἡ προαίρεσις δίδου.
(Τοῦ Ἁγίου Κοσμά τοῦ μελῳδοῦ)Ο Κοσμάς υπήρξε μελωδός του Η’ αιώνα. 
Είναι γνωστός με διάφορα επωνύμια: 
Μελωδός, ποιητής, μοναχός,
νεώτερος (σε σύγκριση με τον δάσκαλό του Κοσμά Ξένο ή Ικέτη), Ιεροσολυμίτης και Αγι- οπολίτης. 
Γεννήθηκε κατά πάσαν πιθανότητα στη Δαμασκό γύρω στο 685. Έμεινε ορφανός και υιο- θετήθηκε από τον πατέρα του Ιωάννου Δαμασκη- νού Σέργιο. 
Γύρω στο 743 χειροτονήθηκε επίσκο- πος Μαϊουμά. 
Κοιμήθηκε γύρω στο 750. 
Η μνήμη του τιμάται στις 14 Οκτωβρίου. 
Ο Κοσμάς μαζί με τον Ανδρέα Κρήτης και τον Ιωάννη Δαμασκηνό είναι από τους πρώτους εισηγητές του ποιητικού είδους του «Κανόνα». 
Ο Κοσμάς συνέθεσε πλήθος Κανόνων,
μεταξύ αυτών και τους Κανόνες της Μεγάλης Εβδομάδας.
Ο Ιωάννης Δαμασκηνός συνέθεσε τον ιαμβικό
Κανόνα των Χριστουγέννων,
ο οποίος φέρει την εξής ακροστιχίδα,
σε στίχους Ηρωελεγείους:

»Εὐεπίης μελέεσσιν ἐφύμνια ταῡτα λιγαίνει »
Υἷα Θεοῡ μερόπων εἳνεκα τικτόμενον »
Ἐν χθονί, καὶ λύοντα πολύστονα πήματα κόσμου. »
Ἀλλ’ ἀνὰ ῥητῆρας ῥύετο τῶνδε πόνων.
Ο Ιωάννης ακολουθεί τη ρυθμική στιχουρ- γική, 
εκτός από τους λίγους ιαμβικούς Κανόνες, 
όπου συνδυάζει τα ιαμβικά τρίμετρα με τη στροφι- κή τεχνική.
Στα ποιήματά του μπορεί κάποιος να διακρίνει τον βραχυλόγο και ακριβολόγο δογματι- κό, ο οποίος συχνά αναφέρεται στα πρόσωπα του Κυρίου και της θεοτόκου.

Ο Κοσμάς πολλές φορές αντλεί τα θέματά του από την Αγία Γραφή, και από τους Πατέρες της Εκ- κλησίας.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ειρ- μός της Α’ ωδής των Χριστουγέννων, ο οποίος είναι παρμένος αυτολεξεί από ομιλία του Αγίου Γρηγο- ρίου του θεολόγου:

 «Χριστὸς γεννᾱται, δοξάσατε, 
Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε, 
Χριστὸς ἐπὶ γῆς, ὑψώθητε, 
Ἄσατε τῶ Κυρίω 
πᾶσα ἡ γῆ καὶ ἐν εὐφροσύνη ἀνυμνήσατε λαοί,
 ὃτι δεδόξασται». 
Η ποίηση του Κοσμά συγγενεύει σε πολλά σημεία με την ποίηση Ιωάννου του Δαμασκηνού.
Πολλές φορές χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξία.
Χρη- σιμοποιεί επίσης ακροστιχίδα.
Ο Θεόδωρος Πρό- δρομος έχει γράψει εξήγηση στους Κανόνες του Κοσμά και Ιωάννου Δαμασκηνού.

Είναι χαρακτη- ριστικές οι παρομοιώσεις,
που κάνει ο Κοσμάς στον ειρμό της ενάτης ωδής του πρώτου Κανόνα των Χριστουγέννων.

Παρομοιάζει το σπήλαιο, όπου γεννήθηκε ο Χριστός,
με τον ουρανό, την Παρθέ- νο, ως θρόνο Χερουβικό, και τη φάτνη, σαν χωρίο, στο οποίο ανεκλίθη ο αχώρητος.

Από τους ωραιότε- ρους ύμνους, σε νόημα και περιεχόμενο,
είναι και το τροπάριο της Θ’ ωδής του πρώτου Κανόνα
 «Νε- ηγενές, Μάγων λεγόντων, παιδίον Ἄναξ...».

Από τη μια παρουσιάζει τους μάγους να αναζητούν το γεννηθέν παιδίο και από την άλλη τον Ηρώδη,

ο οποίος εξεμαίνετο εναντίον του Ιησού.
Τελειώνοντας, θα θέλαμε να αναφέρουμε ότι στη Σούδα
 αναφέρεται ότι «οἱ κανόνες Ἰωάννου τε καὶ Κοσμᾶ 
σύγκρισιν οὐκ ἐδέξαντο οὐδέ δέξαιντο ἂν, 
μέχρις ὁ καθ’ ἡμᾶς βίος περαιωθήσεται».

Δηλαδή οι Κανόνες του Ιωάννου Δαμασκηνού και Κοσμά του Μελωδού
δεν μπορούν να συγκριθούν με οποιονδήποτε άλλο ύμνο, 
ούτε ποτέ θα μπορέσουν να δεχθούν σύγκριση μέχρι να συμπληρωθεί η παρούσα ζωή
ΠΗΓΗ:
ΟΙ ΔΥΟ ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΩΝ Χριστουγέννων

Του Χριστόδουλου Βασιλειάδη
Θεολόγου-Μουσικού
Ἦχος α´.(ᾨδὴ α'. Καταβασίες των Χριστουγέννων)
Χριστὸς γεννᾶται· δοξάσατε. 
Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν· ἀπαντήσατε. 
Χριστὸς ἐπὶ γῆς· ὑψώθητε. 
ᾌσατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ, καὶ ἐν εὐφροσύνῃ, 
ἀνυμνήσατε λαοί· ὅτι δεδόξασται. 
Ἦχος γ´. (Κοντάκιο Χριστουγέννων) 
Ἡ Παρθένος σήμερον, τὸν ὑπερούσιον τίκτει, 
καὶ ἡ γῆ τὸ Σπήλαιον, τῷ ἀπροσίτῳ προσάγει. 
Ἄγγελοι μετὰ Ποιμένων δοξολογοῦσι. 
Μάγοι δὲ μετὰ ἀστέρος ὁδοιποροῦσι. 
Δι᾿ ἡμᾶς γὰρ ἐγεννήθη, 
Παιδίον νέον, ὁ πρὸ αἰώνων Θεός. 

Ἦχος δ´. (Απολυτίκιο Χριστουγέννων) 
Ἡ γέννησίς σου Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, 
ἀνέτειλε τῷ κόσμῳ, τὸ φῶς τὸ τῆς γνώσεως· 
ἐν αὐτῇ γὰρ οἱ τοῖς ἄστροις λατρεύοντες, 
ὑπὸ ἀστέρος ἐδιδάσκοντο, 
σὲ προσκυνεῖν, 
τὸν Ἥλιον τῆς δικαιοσύνης, 
καὶ σὲ γινώσκειν ἐξ ὕψους ἀνατολήν. 
Κύριε, δόξα σοι.
ΠΗΓΗ: