Η λέξη Απόκριες προέρχεται από το Βυζαντινό «Απόκρεω» και η σημασία της είναι η αποχή από το κρέας, «από» και «κρέας». Στην Ρώμη χρησιμοποιούσαν την λέξη «carnevale» που σημαίνει «αντίο κρέας». Είναι η αποχή τριών εβδομάδων πριν από την Καθαρή Δευτέρα ώστε να υποδεχτούν την Σαρακοστή.
Οι ρίζες των εορτασμών αυτών προέρχονται από την Αρχαία Ελλάδα όπου γιόρταζαν την έναρξη της νέας χρονιάς προσπαθώντας το νέο έτος να είναι ευνοϊκό και παράλληλα γιόρταζαν την αναγέννηση της φύσης με τον ερχομό της άνοιξης.
Οι εκδηλώσεις τότε δεν είχαν μεγάλη διαφορά από τις σημερινές, αφού μεταμφιέζονταν, χόρευαν, πέταγαν κομφετί, και τα σεξουαλικά υπονοούμενα αποτελούσαν βασικό στοιχείο…..για την Αρχαία Ελλάδα μιλάμε!!!!
Παρόμοιες γιορτές γίνονταν από τους Βαβυλώνιους, τους Αιγυπτίους προς τιμή της Ίσιδας και τους Ρωμαίους οι οποίοι γιόρταζαν τα Διονύσια, τα Βακανάλια, τα Σατουρνάλια, τις Καλέντες του Ιανουαρίου και τα Λαντερκάλια του Φεβρουαρίου
'Ενώ η λέξη Τριώδιο προέρχεται από την Εκκλησιαστική ιστορία όπου
Τριώδιο ονομάζεται το Λειτουργικό Βιβλίο της Εκκλησίας μας το οποίο περιλαμβάνει τους Ύμνους των Κυριακών, απο την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο πρίν την Τελετή της Αναστάσεως
Της Μετανοίας 'Ανοιξόν μοι Πύλας Ζωοδότα
Καλό Τριώδιο,καλή μετάνοια
Καλό πνευματικό αγώνα με Την Ευλογία Του Κυρίου
~Ανοίγει το Τριώδιο: Ποιά η σημασία του;
Η περίοδος του Τριωδίου αποτελεί το κινητό εκείνο τμήμα του εκκλησιαστικού έτους που προπαρασκευάζει τον πιστό για τον άξιο εορτασμό των Παθών και της Αναστάσεως με ανάλογα βιώματα, πνευματική καλλιέργεια και συμμετοχή, με αγώνα μετανοίας, προσευχής και νηστείας.
Η περίοδος του Τριωδίου είναι ένα στάδιο «προετοιμασίας» για την νηστεία της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και ξεκινά από την Κυριακή του «Τελώνου και Φαρισαίου» και τελειώνει την Ε΄ Κυριακή των Νηστειών.
Την πρώτη εβδομάδα γίνεται «κατάλυση στα πάντα», δηλαδή τρώγεται ελεύθερα κάθε φαγητό ακόμα και την Τετάρτη και Παρασκευή. Για το λόγο αυτό ονομάζεται «ελεύθερη» ή «απολυτή».
Την δεύτερη εβδομάδα του Τριωδίου γίνεται «κατάλυση στα πάντα» όλες τις ημέρες εκτός της Τετάρτης και Παρασκευής όποτε απέχουμε ακόμα και από τα λαδερά φαγητά όπως και τις ημέρες της Μεγάλης Σαρακοστής.
Την τρίτη εβδομάδα, αυτή της Τυροφάγου ή Τυρινής γίνεται όλες τις ημέρες κατάλυση σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα, του αυγού, των ψαριών και φυσικά του ελαιολάδου, απαγορεύεται όμως η κρεοφαγία.
~Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου:
Η εκκλησία θέλει να μας εμπνεύσει την ταπείνωση του Τελώνη και να μας προφυλάξει από την υπερηφάνεια του Φαρισαίου.
~Κυριακή του Ασώτου:
Τρία πράγματα διδάσκει η παραβολή:
α) την άθλια κατάσταση του αμαρτωλού
β) την αξία της μετάνοιας και
γ) το μεγαλείο της συγχωρέσεως.
~Το Σάββατο πριν την τρίτη Κυριακή ονομάζεται Ψυχοσάββατο ή Σάββατο των Ψυχών. Καθιερώθηκε από την εκκλησία ως ημέρα που προσφέρουμε κόλλυβα και προσευχόμαστε για όλους αυτούς που για διαφόρους λόγους δεν μνημονεύονται σε μνημόσυνα: για παράδειγμα άνθρωποι που δεν έχουν εν ζωή κανένα συγγενή.
~Κυριακή της Απόκρεω:
Λέγεται έτσι διότι μετά την Κυριακή αυτή απέχουμε από το κρέας. Τη μέρα αυτή η Εκκλησία μας φέρνει στη μνήμη μας τη φοβερή Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου.
~Κυριακή της Τυρινής:
Λέγεται έτσι διότι μετά τη μέρα αυτή καθώς και την εβδομάδα που προηγείται τρώμε τυριά και άλλα γαλακτώδη.
Το Ευαγγέλιο της μέρας αυτής παροτρύνει τους πιστούς να συγχωρήσουν αυτούς που τους έφταιξαν ώστε να τους συγχωρήσει και ο Θεός, η νηστεία να μη γίνεται αφορμή επίδειξης όπως έκαναν οι Φαρισαίοι και να διάγουν βίο ενάρετο και ελεήμονα. Τη μέρα αυτή η εκκλησία, μας θυμίζει την εξορία του Αδάμ από τον Παράδεισο.
~Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή έχει βασικό χαρακτηριστικό της την εγκράτεια και τη νηστεία. Λέγεται Μεγάλη για να ξεχωρίζει από την νηστεία των Χριστουγέννων και διαρκεί Σαράντα Ημέρες για τι μιμείται την σαρανταήμερη νηστεία που έκανε ο Χριστός. Προβάλλει συνταρακτικά πρότυπα.
~Α' Κυριακή των Νηστειών ή της Ορθοδοξίας. Το Σάββατο το παράδειγμα του Αγ. Θεοδώρου, που μας θυμίζει πόσο δυνατή είναι η ζωντανή πίστη.
Την Κυριακή της Ορθοδοξίας η αναστήλωση των εικόνων, η νίκη των καθαρών των πνευματικών ανθρώπων απέναντι σε κάθε πλάνη και αίρεση.
~Β' Κυριακή των Νηστειών- Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά: Κεντρικό θέμα η νηστεία, η προσευχή και η έντονη άσκηση της ελεημοσύνης. Αυτά βοηθούν τον εσωτερικό καθαρμό. Πρότυπο ο Αγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς. Στο πρόσωπό του συγκεντρώνεται σοφία και γνώση που ανθίζουν από μια βαθειά ορθόδοξη πίστη.
~Γ' Κυριακή των Νηστειών- της Σταυροπροσκυνήσεως. Τώρα υμνείται ο Σταυρός, ο «της εγέρσεως Χριστού τας αυγάς φωτοβολείν». Ο άνθρωπος τοποθετείται απέναντι στο Σταυρό. «Όστις θέλει οπίσω μου ελθείν απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού». Ο Σταυρός προβάλλεται ως στήριγμα και βοήθεια.
~Δ' Κυριακή των Νηστειών- Αγ. Ιωάννου της Κλίμακος. Μετά την άσκηση ο δρόμος της ανυψώσεως. Ο Αγ. Ιωάννης της Κλίμακος προσφέρει την ανθρώπινη εμπειρία της μυστικής ανόδου.
Ε' Κυριακή των Νηστειών- της Οσίας Μαρίας της Αιγυπτίας. Βαθειά συνειδητή μετάνοια. Πρότυπον η Οσία Μαρία η Αιγυπτία, η πρώην αμαρτωλή, ασκήτρια της ερήμου για 47 ολόκληρα χρόνια.
~ Τί είναι το Τριώδιο
Σήμερα λοιπόν, καθώς λέμε, αρχίζει ή ανοίγει το Τριώδιο. Αλλά τί είναι το Τριώδιο και τί εννοούμε, όταν λέμε ότι αρχίζει το Τριώδιο, και τί είναι η εκκλησιαστική περίοδος του Τριωδίου; Γι' αυτά τα πράγματα λοιπόν θα μιλήσουμε τώρα.
Πρώτα – πρώτα το Τριώδιο είναι ένα από τα λειτουργικά βιβλία της Εκκλησίας. Στο βιβλίο αυτό περιέχονται σχεδόν κάθε μέρα ύμνοι, που λέγονται Τριώδια, ύμνοι δηλαδή με τρεις ωδές. Οι ύμνοι αυτοί γενικά λέγονται Κανόνες.
Οι Κανόνες, στην άρτια μορφή τους και αντίθετα προς τα Τριώδια, αποτελούνται από εννέα ωδές. Τί είναι οι ωδές; Είναι ομάδες από τέσσερα ως πέντε ή και περισσότερα τροπάρια, που ψάλλονται όλα με τον ίδιο τρόπο. Ενώ λοιπόν οι Κανόνες είναι ύμνοι με εννέα ωδές, τα Τριώδια είναι μικρότεροι ύμνοι με τρεις μόνο ωδές. Ωδή είναι το ιερό τραγούδι. Από τα Τριώδια λοιπόν αυτά, λέγεται και το βιβλίο Τριώδιο.
Τριώδιο λέγεται και η εκκλησιαστική περίοδος από σήμερα ως το Πάσχα, επειδή όλο αυτό το χρονικό διάστημα, είναι σε χρήση το λειτουργικό βιβλίο του Τριωδίου.
Δηλαδή, οι τέσσερις εβδομάδες πριν από τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή, οι πέντε εβδομάδες τη Μεγάλη Τεσσαρακοστή ως το Σάββατο του Λαζάρου, και η Μεγάλη Εβδομάδα.
Αυτή η λειτουργική τάξη και παράδοση της Εκκλησίας μας είναι ζυμωμένη με τη ζωή των πατέρων μας. Και δεν είναι λίγο να κρατάμε την πίστη των προγόνων μας και να πιστεύουμε ότι ο Θεός μας είναι «ο Θεός των πατέρων ημών», καθώς η Εκκλησία το ψάλλει κάθε ήμερα στην ιερή Ακολουθία. Όλη η περίοδος του Τριωδίου είναι για τους ορθόδοξους χριστιανούς καιρός μετανοίας, προσευχής και νηστείας. Γι' αυτό κι από σήμερα, που ανοίγει το Τριώδιο, ο κάθε πιστός προσεύχεται κατανυκτικά και ψάλλει· «Της μετανοίας άνοιξόν μοι πύλας, Ζωοδότα...»
+ Του Μακαριστού Μητροπολίτου
. Σερβίων και Κοζάνης Διονυσίου
......................
Απόκριες
Αναδημοσιεύουμε
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Απόκριες ονομάζονται οι τρεις εβδομάδες πριν από την Καθαρά Δευτέρα οπότε και αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή.
Ταυτίζονται με την περίοδο του Τριωδίου, μια κινητή περίοδο στην Χριστιανική παράδοση από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου μέχρι την Κυριακή της Τυροφάγου ή Τυρινής.Η πρώτη εβδομάδα των Αποκριών που τελειώνει την Κυριακή του Ασώτου, λέγεται και Προφωνή, επειδή παλιά προφωνούσαν, δηλαδή διαλαλούσαν ότι άρχιζαν οι Απόκριες.Η δεύτερη εβδομάδα λέγεται Κρεατινή ή της Κρεοφάγου, επειδή έτρωγαν κρέας και δεν νήστευαν ούτε την Τετάρτη ή την Παρασκευή.Η εβδομάδα αυτή γιορτάζεται με γλέντια και φαγοπότια χωρίς κανένα θρησκευτικό περιορισμό.Η Κυριακή της εβδομάδας αυτής, η Κυριακή της Απόκρεω -και συνεκδοχικά ολόκληρη η περίοδος από την είσοδο του Τριωδίου μέχρι την Καθαρά Δευτέρα- ονομάστηκε έτσι, επειδή συνηθίζεται να μην τρώνε κρέας οι Χριστιανοί, δηλαδή «να απέχουν από το κρέας».Η τρίτη εβδομάδα λέγεται Τυρινή ή της Τυροφάγου, επειδή έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα σαν ενδιάμεση κατάσταση μεταξύ κρεοφαγίας και νηστείας, για να προετοιμαστούν σιγά - σιγά για τη νηστεία της Σαρακοστής.Ανάλογη με την ελληνική λέξη Αποκριά είναι και η λατινική λέξη Καρναβάλι (Carneval, Carnevale, από τις λέξεις Carne=κρέας και Vale=περνάει) Το έθιμο
Απόκριες στην Ελλάδα
Τις μέρες αυτές λαμβάνει χώρα το έθιμο του γλεντιού, της ψυχαγωγίας και του «μασκαρέματος», της μεταμφίεσης, που έχει τις ρίζες του στα Κρόνια «Λουπερκάλια» και «Σατουρνάλια» και στις αρχαιότερες «Διονυσιακές γιορτές» των Ελλήνων, όπου οι άνθρωποι μεταμφιέζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν πίνοντας κρασί και το κέφι κορυφωνόταν προς τιμή του Διόνυσου.
Καρναβάλι της Σάντα Κρουθ της Τενερίφης.
Παλιότερα το καρναβάλι γινόταν παντού στην Ελλάδα με μασκαράτες ομαδικές, χορούς, γλέντια, σάτιρα και διάφορα ιδιαίτερα έθιμα σε κάθε μέρος. Ήταν ευκαιρία για ξεφάντωμα, κρασί και χίλια δυο πειράγματα.
Πατρινό Καρναβάλι
Η Βασίλισσα του καρναβαλιού δεν είναι άλλη από την Πάτρα. Το μεγαλύτερο κέντρο τέτοιου ξεφαντώματος στην Ελλάδα αποτελεί η Πάτρα με το περιώνυμο Πατρινό καρναβάλι, που έχει τις ρίζες του στις αρχές του 19ου αιώνα. Το Πατρινό καρναβάλι αποτελεί τη μεγαλύτερη αποκριάτικη εκδήλωση στην Ελλάδα.
Στην Πάτρα γίνεται το μεγαλύτερο καρναβάλι της Ελλάδας με διάρκεια δύο μηνών και την τελευταία Κυριακή της αποκριάς γίνεται παρέλαση αρμάτων με επικεφαλής το ομοίωμα του θεού της αποκριάς του «Καρνάβαλου» και ακολουθία διάφορων άλλων έξυπνων μασκαρεμάτων, με τη συμμετοχή 40.000 καρναβαλιστών, και πλήθους επισκεπτών.
Ξάνθη, Ρέθυμνο, Μοσχάτο, Ρέντη, Νάουσα, Θήβα κ.α.
Άλλα κέντρα τέτοιου ξεφαντώματος στην Ελλάδα με μεγάλη προσέλευση αποτελούν η Ξάνθη, με το ονομαστό Ξανθιώτικο Καρναβάλι που αποτελεί πόλο έλξης και έχει πολλά λαογραφικά στοιχεία, το Ρέθυμνο με το ομώνυμο καρναβάλι, το Μοσχάτο Αττικής, ο Άγιος Ιωάννης Ρέντη Αττικής κάθε χρόνο το μεγαλύτερο καρναβάλι του λεκανοπεδίου, η Πλάκα των Αθηνών, η Θήβα με τον περίφημο «βλάχικο γάμο» της, η Νάουσα, η Σύρος κ.ά.
Το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι η μεγαλύτερη, δημοφιλέστερη και πολυπληθέστερη εκδήλωση της Κρήτης, η οποία τα τελευταία χρόνια αναπτύσσει ιδιαίτερη δυναμική, περνώντας όχι μόνο τα σύνορα του νησιού, αλλά και της χώρας.
Στο Ρέθυμνο, ήδη από το 1914, καταγράφονται τα πρώτα στοιχεία χιουμοριστικών εκδηλώσεων.
Ένα έθιμο της παλιάς αυτής Ρεθεμνιώτικης Αποκριάς του περασμένου αιώνα, το «Κυνήγι του κρυμμένου Θησαυρού», γίνεται αφορμή, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, να δημιουργηθούν οι «ομάδες» οι οποίες αργότερα, το 1993, προσκαλούνται από το Δήμο Ρεθύμνης, ως αρωγό και χρηματοδότη, να αναλάβουν και να στηρίξουν το Ρεθεμνιώτικο Καρναβάλι. Οι ομάδες που συμμετέχουν πλέον είναι πάνω από 40, με πληρώματα που ξεπερνούν συνολικά τους 10.000 εθελοντές.
Ένα ακόμη έθιμο του κρητικού καρναβαλιού είναι η κρητική καντάδα, όπου μαντολίνα, λύρες και λαούτα ξεχύνονται στους δρόμους του ιστορικού κέντρου, πλημμυρίζοντας την πόλη με παραδοσιακούς ήχους.
Στην Πλάκα, καθώς και σ' όλα γενικώς τα μέρη, γυρνούν στους δρόμους οι άνθρωποι μεταμφιεσμένοι, μικροί και μεγάλοι, μπαίνουν στα κέντρα, πίνουν, χορεύουν, πειράζονται και γλεντούν. Τα τελευταία χρόνια το Καρναβάλι του Μοσχάτου καταλαμβάνει τη πρώτη θέση μεταξύ των δήμων του λεκανοπεδίου Αττικής.
Στη Θήβα γίνεται και σήμερα ο «βλάχικος γάμος» που αρχίζει από την Τσικνοπέμπτη και αποτελείται από το προξενιό, το γάμο δυο νέων και τελειώνει με την πορεία των προικιών της νύφης και το γλέντι των συμπεθέρων.
Ένα από τα πιο φημισμένα παραδοσιακά καρναβάλια στον ελλαδικό χώρο είναι και οι "Μπούλες" στη Νάουσα Ημαθίας. Το έθιμο έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα και πιθανότατα έχει σχέση με τελετές φυλετικής μύησης όπως η τελετή ενηλικίωσης κατά την οποία ο νέος, ντυμένος με γυναικεία ρούχα και οδηγούμενος από ανύπανδρους άντρες της φυλής, θα μυηθεί με τη σειρά του στα μυστικά της, θα αποβάλει τη γυναικεία ενδυμασία και θα μεταμορφωθεί σε άνδρα. Σήμερα μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι στη μακραίωνη ιστορία του το έθιμο μεταπλάθει και παράλληλα ενσωματώνει στα επί μέρους στοιχεία του, την τοπική παράδοση, τους μύθους, τους θρύλους, τα τραγούδια και τους ηρωικούς αγώνες της Νάουσας.
Στην Κοζάνη γίνεται το έθιμο του φανού, κατά το οποίο φωτιές και υπαίθρια γλέντια στήνονται σε διάφορες γειτονιές της πόλης.
Στο Ναύπλιο μαγευτικό είναι το Βενετσιάνικο Καρναβάλι που διοργανώνεται κάθε χρόνο με μεγάλη επιτυχία.
Στον Σοχό της Θεσσαλονίκης εμφανίζονται οι «Κουδουνοφόροι», ένα δρώμενο που σχετίζεται με τη γονιμότητα της γης ή και για πολλούς με τον έρωτα. Η κορύφωση των εκδηλώσεων, γίνεται το τριήμερο πριν από την Καθαρή Δευτέρα, όπου οι συμμετέχοντες με τραγόμορφες στολές και κουδούνια σε όλο το σώμα τους, ξεχύνονται και χορεύουν σε δρόμους και πλατείες.
Στην Κάρπαθο την Καθαρή Δευτέρα στήνεται το «Λαϊκό Δικαστήριο των Ανήθικων Πράξεων».
Διεθνώς Μόνον οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί γνωρίζουν τις απόκριες, ενώ στην προτεσταντική βόρεια Ευρώπη δεν υπάρχουν. Στην Κολωνία και άλλες πόλεις του Ρήνου και στη Γερμανία, το Καρναβάλι είναι σημαντικό κομμάτι της τοπικής παράδοσης και της κριτικής εναντίον της πολιτικής. Σύλλογοι και οργανώσεις προετοιμάζονται όλο το χρόνο για αυτές τις ημέρες. Επίσης σημαντικό Καρναβάλι παρουσιάζουν η Βενετία και η Νίκαια στη Γαλλία. Το Καρναβάλι του Ρίο ντε Τζανέιρο θεωρείται το μεγαλύτερο του κόσμου και πολυπληθέστερο σε μια φαντασμαγορική κάθε φορά παρουσίαση όπου συνδυάζεται με παραδοσιακούς ξέφρενους χορούς όπως η Σάμπα.
Δείτε επίσης
.webp)
.webp){kind=link}
