4.12’ τα άγρια χαράματα της Κυριακής στις 30 Μαρτίου 1952, ο Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του, ο Δημήτρης Μπάτσης, ο Νίκος Καλούμενος και ο Ηλίας Αργυριάδης, πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του 'Ελληνικού εκτελεστικού αποσπάσματος...και γράφεται μια από τις πιο μελανές σελίδες στην πολιτική ζωή της χώρας ...
Ο Νίκος Μπελογιάννης (Αμαλιάδα, 22/12/1915-Αθήνα,30/3/1952, εκτελέστηκε ), ήταν Έλληνας κομμουνιστής και αγωνιστής της αντίστασης κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου.
Γεννήθηκε στην Αμαλιάδα της Ηλείας και από νεαρή ηλικία εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ).
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
Μετά τον Εμφύλιο, ο Μπελογιάννης συνελήφθη το 1950 από τις ελληνικές αρχές, κατηγορούμενος για κατασκοπεία και παράνομη πολιτική δραστηριότητα υπέρ του ΚΚΕ, το οποίο είχε τεθεί εκτός νόμου.
Μετά τον Εμφύλιο, ο Μπελογιάννης συνελήφθη το 1950 από τις ελληνικές αρχές, κατηγορούμενος για κατασκοπεία και παράνομη πολιτική δραστηριότητα υπέρ του ΚΚΕ, το οποίο είχε τεθεί εκτός νόμου.
Στη δίκη του, που έγινε γνωστή ως
«Υπόθεση Μπελογιάννη», καταδικάστηκε σε θάνατο.
Εκτελέστηκε στις 30 Μαρτίου 1952, μαζί με τρεις συντρόφους του, παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για χάρη, μεταξύ των οποίων και από προσωπικότητες όπως ο Πάμπλο Πικάσο.
Ο Μπελογιάννης έμεινε στην ιστορία ως σύμβολο αντίστασης και θυσίας για τα ιδανικά του.
Ο Μπελογιάννης έμεινε στην ιστορία ως σύμβολο αντίστασης και θυσίας για τα ιδανικά του.
Η εικόνα του με το γαρίφαλο στο χέρι,
όπως απεικονίστηκε από τον Πικάσο στο έργο «Ο Άνθρωπος με το Γαρίφαλο», αποτελεί εμβληματική αναφορά στην ελληνική και διεθνή αριστερά.
Το έργο «Ο Άνθρωπος με το Γαρίφαλο» (L'Homme au œillet) είναι ένα σκίτσο που δημιούργησε ο Πάμπλο Πικάσο το 1951, εμπνευσμένος από τον Νίκο Μπελογιάννη.
Ο Πικάσο, γνωστός για την καλλιτεχνική του ιδιοφυΐα αλλά και για τις πολιτικές του θέσεις, είχε συγκινηθεί από την ιστορία του Μπελογιάννη, ο οποίος αντιμετώπιζε τη δίκη του στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο. Το σκίτσο απεικονίζει έναν άνδρα με ήρεμο και αποφασιστικό βλέμμα, που κρατά ένα κόκκινο γαρίφαλο, σύμβολο αντίστασης και αξιοπρέπειας.
Η δημιουργία του έργου συνδέεται με την εκστρατεία αλληλεγγύης που είχε ξεκινήσει διεθνώς για να σωθεί ο Μπελογιάννης από την εκτέλεση.
Ο Πικάσο, ως μέλος του κομμουνιστικού κινήματος και υποστηρικτής των αριστερών αγώνων, χρησιμοποίησε την τέχνη του για να αναδείξει τον αγώνα του Έλληνα αγωνιστή. Το γαρίφαλο στο χέρι του Μπελογιάννη στο σκίτσο παραπέμπει στην πραγματική στάση του κατά τη δίκη, όπου εμφανίστηκε ακλόνητος και περήφανος, παρά την επικείμενη καταδίκη του.
Παρόλο που η εκτέλεση του Μπελογιάννη δεν αποτράπηκε (πραγματοποιήθηκε στις 30 Μαρτίου 1952), το έργο του Πικάσο συνέβαλε στη διαιώνιση της μνήμης του ως σύμβολο θάρρους και ιδεαλισμού.
Παρόλο που η εκτέλεση του Μπελογιάννη δεν αποτράπηκε (πραγματοποιήθηκε στις 30 Μαρτίου 1952), το έργο του Πικάσο συνέβαλε στη διαιώνιση της μνήμης του ως σύμβολο θάρρους και ιδεαλισμού.
Το σκίτσο παραμένει μια από τις πιο αναγνωρίσιμες καλλιτεχνικές αναφορές στον Μπελογιάννη και τον αγώνα του.
===================================
Νίκος Μπελογιάννης: «Έτσι αγαπάμε εμείς την Ελλάδα»
ΝΙΚΟΣ ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΣ
Τα λόγια του Μπελογιάννη -παντοτινό σύμβολο του πατριώτη, του διεθνιστή, του ανθρώπου, του κομμουνιστή– αποδείχτηκαν πολύ πιο ισχυρά..
Τα λόγια του Μπελογιάννη -παντοτινό σύμβολο του πατριώτη, του διεθνιστή, του ανθρώπου, του κομμουνιστή– αποδείχτηκαν πολύ πιο ισχυρά από τις κάννες του εκτελεστικού αποσπάσματος.
Πολύ πιο ανθεκτικά από τους μικρόνοες.
Που νόμιζαν ότι δολοφονώντας τον Μπελογιάννη θα τον φίμωναν.
Τον εκτέλεσαν πιστεύοντας ότι έτσι τα λόγια του θα έπαυαν να δονούν για πάντα τις καρδιές όλων εκείνων που δεν κάνουν «δήλωση μετανοίας». Τι ηλίθιοι…
Στις 22 Δεκέμβρη 1915, σαν σήμερα, γεννιόταν στην Αμαλιάδα ο Νίκος Μπελογιάννης.
Στις 22 Δεκέμβρη 1915, σαν σήμερα, γεννιόταν στην Αμαλιάδα ο Νίκος Μπελογιάννης.
«Έφυγε» μόλις 37 ετών. Εκτελέστηκε.
Ο Μπελογιάννης είχε πολλά «κουσούρια». Τέτοια που δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα από τους δολοφόνους του. Το βασικότερο: Εκτός από μαχητής με το όπλο του ΕΛΑΣ στο χέρι την περίοδο της Κατοχής ενάντια στους ναζί, εκτός από μαχητής του ΔΣΕ ενάντια στους εκμεταλλευτές και τους αμερικανοτσολιάδες στον Εμφύλιο, ήταν και μαχητής με «όπλο» την πένα.
Ο Μπελογιάννης ήταν ένας διανοούμενος στην υπηρεσία του λαού, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης τόσο στο βιβλίο του «Η Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», όσο και στο βιβλίο του «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα» που εκδόθηκε το 1998 από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» στην επέτειο των 80 χρόνων του ΚΚΕ. Ένα έργο γραμμένο σε συνθήκες εγκλεισμού του στην Ακροναυπλία από την μεταξική δικτατορία και στη συνέχεια μέχρι την απόδρασή του από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής.
Ο Μπελογιάννης είχε πολλά «κουσούρια». Τέτοια που δεν θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα από τους δολοφόνους του. Το βασικότερο: Εκτός από μαχητής με το όπλο του ΕΛΑΣ στο χέρι την περίοδο της Κατοχής ενάντια στους ναζί, εκτός από μαχητής του ΔΣΕ ενάντια στους εκμεταλλευτές και τους αμερικανοτσολιάδες στον Εμφύλιο, ήταν και μαχητής με «όπλο» την πένα.
Ο Μπελογιάννης ήταν ένας διανοούμενος στην υπηρεσία του λαού, όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης τόσο στο βιβλίο του «Η Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», όσο και στο βιβλίο του «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα» που εκδόθηκε το 1998 από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή» στην επέτειο των 80 χρόνων του ΚΚΕ. Ένα έργο γραμμένο σε συνθήκες εγκλεισμού του στην Ακροναυπλία από την μεταξική δικτατορία και στη συνέχεια μέχρι την απόδρασή του από τις ναζιστικές δυνάμεις κατοχής.
Στο βιβλίο εξετάζεται ο «πατριωτικός» ρόλος του ελληνικού κεφαλαίου, η συνεργασία του με το ξένο κεφάλαιο καθώς και η διείσδυση του τελευταίου στη χώρα. Πρόκειται για μια ακτινογραφία της ελληνικής οικονομίας που ξεκινά από το 1824 και φτάνει έως το 1940 με πολύτιμα στοιχεία όσον αφορά το πώς λειτούργησε ο «σωτήριος» δανεισμός του τόπου από τα πρώτα «δάνεια της ανεξαρτησίας» μέχρι και τη μεταξική δικτατορία.
Ο Μπελογιάννης περιγράφει τους ληστρικούς όρους των δανείων με σκοπό την αποκόμιση κερδών από ντόπιους και ξένους τοκογλύφους και το πώς οι επακόλουθες πτωχεύσεις του 1827, του 1843, του 1893 και του 1932 έγιναν πεδίο θησαυρισμού της πλουτοκρατίας μέσα από επιβολή συνθηκών αποστέρησης του λαού.
«…ολαος υποφερνε – γραφει ο Μπελογιαννης. Ειχε γονατισει απο τους φορους, κι η τοκογλυφια ερχοτανε υστερα να του δωσει τη χαριστικη βολη. Αφηνω κατα μερος καθε δικη μου περιγραφη και παιρνω ενα κομματι απο την Ιστορια του Καρολιδη, καθηγητη στο Πανεπιστημιο: «Την εποχη εκεινη η χωρα εσπαραζετο υπο της φυγοδικιας και των συμμοριων τοκογλυφων, οιτινες εν συνεργασια προς τους ταμιας του κρατους και αυτους ακομα τους δικαστας ειχον δημιουργησει αλληλεγγυην και κατετρωγαν τας σαρκας του λαου» (…). Κι ετσι, τοκογλυφοι, κομματαρχες, δικαστες, ταμιες, Εθνοτραπεζα, κρατος και ληστες – τουτοι οι τελευταιοι πολυ λιγοτερο απο τους αλλους – εκτελουσαν το ιδιο «εθνοφελες» εργο: Την ερημωση της χωρας και τον αφανισμο του λαου. Και στο αντιλαϊκο τουτο οργιο, ερχονται και οι ξενοι κεφαλαιουχοι να παρουν μια απο τις καλυτερες θεσεις».
Στον επίλογο του βιβλίου ο Μπελογιάννης σημειώνει:
«… Γενικα, η πολιτικη ζωη της χωρας μας μεσα στα 120 χρονια της ελευθερης υπαρξης της επηρεαστηκε σημαντικα απο τις θελησεις κι τα συμφεροντα των ξενων κεφαλαιουχων και των χωρων τους. Και τα συμφεροντα αυτα ηταν παντοτε αντιθετα με τα συμφεροντα της Ελλαδας και του λαου της. Παρ’ ολα αυτα ομως, οι ελληνικες κυβερνητικες κλικες, οταν εφταναν στο σταυροδρομι που οδηγουσε η στην υπερασπιση της ανεξαρτησιας της πατριδας τους η στην υποταγη στις επιθυμιες και τους εκβιασμους των ξενων, προτιμησαν παντοτε, σχεδον χωρις εξαιρεση, το δευτερο δρομο (…)».
Ο δημοσιογράφος Γιώργος Κορωναίος, σε ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή» την επόμενη μέρα της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, περιγράφει τις τελευταίες στιγμές:
«Ουπαρχιφυλαξ, διαταχθεις υπο του διευθυντου του, μετεβη αμεσως εις την πτερυγαν οπου ευρισκοντο τα κελια των 8 μελλοθανατων και εισηλθεν πρωτον εις το υπ’ αριθμ. 2 απομονωτηριον, εις το οποιο εκρατουντο οι Μπελογιαννης, Λαζαριδης και Μπατσης. Πλησιαζει τον Μπελογιαννη.
«Νικο σηκω»
Αταραχος ο Μπελογιαννης σηκωνεται και λεει:
«Παμε για καθαρο αερα;»
«Ναι, του απαντα, σας πανε για εκτελεση» (…)».
Ήταν Κυριακή. Στις 30 Μάρτη 1952. Ήταν Κυριακή! Μέρα που κατά της διάρκεια της Κατοχής ακόμα και αυτοί οι Γερμανοί ναζί δεν έκαναν εκτελέσεις…
Πριν ακόμα χαράξει, μέσα στο σκοτάδι, στις 4.12’ τα χαράματα, σαν κοινός δολοφόνος, το κράτος των γερμανοτσολιάδων, αυτών που πλέον είχαν ντυθεί αμερικανοτσολιάδες, το κράτος των μαυραγοριτών, αυτών που έχτιζαν «Νέους Παρθενώνες» στη Μακρόνησο, προχωρούσε στο στυγερό έγκλημα.
Ο Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του, ο Δημήτρης Μπάτσης, ο Νίκος Καλούμενος και ο Ηλίας Αργυριάδης, πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος.
Το παράγγελμα γι’ αυτή την πολιτική δολοφονία θα αποτελεί αιώνιο στίγμα για το καθεστώς της αμερικανοκρατίας και για το πολιτικό σύστημα της ολιγαρχίας στην Ελλάδα.
Την ίδια μέρα που το μετεμφυλιακό καθεστώς της άρχουσας τάξης, η κυβέρνηση Πλαστήρα, το παλάτι, το στρατιωτικό και παραστρατιωτικό κατεστημένο και οι πάτρωνές τους, οι Αμερικάνοι, εκτέλεσαν τον Μπελογιάννη, ο Γιάννης Ρίτσος, εξόριστος στον Αϊ – Στράτη, στο ποίημά του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ», γράφει:
«Ο Μπελογιαννης μας εμαθε αλλη μια φορα πως να ζουμε και πως να πεθαινουμε./ Μ’ ενα γαρυφαλλο ξεκλειδωσε ολη την αθανασια./ Μ’ ενα χαμογελο ελαμψε τον κοσμο για να μη νυχτωσει (…)».
Ο Μπελογιάννης από την πρώτη στιγμή της σύλληψής του όχι μόνο δεν αφαίρεσε, αλλά είχε φροντίσει να προσθέσει και άλλους λόγους στους εκτελεστές του για να του πάρουν τη ζωή.
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι ήταν «προδότης» και ότι γι’ αυτό τον δίκαζαν. Εκείνος τους απαντούσε:
«Ειμαι μελος της ΚΕ του ΚΚΕ και ακριβως για την ιδιοτητα μου αυτη δικαζομαι, γιατι το Κομμα μου παλευει και χαραζει το δρομο της Ειρηνης, της Ανεξαρτησιας και της Ελευθεριας…».
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι είναι κομμουνιστής και ως εκ τούτου «κατάσκοπος». Εκείνος τους απαντούσε:
«Οι μαρτυρες φτασανε μεχρι του σημειου να λενε πως καθε Κομμουνιστης ειναι κατασκοπος και πως οι Κομμουνιστες δεν ειναι Ελληνες και πως το ΚΚΕ δεν ειναι ελληνικο Κομμα. Τι ατιμο ψεμα! Ο πατριωτισμος καθε κομματος μετριεται μονο τοτε που η λευτερια και η εδαφικη ακεραιοτητα της χωρας μας διατρεχει κινδυνο. Απ’ αυτο και μονο αν βγαζατε συμπερασμα, θα σχηματιζατε τη σωστη εντυπωση για το χαρακτηρα του ΚΚΕ, που χωρις καμια αμφιβολια προκειται για καθαρο πατριωτικο Ελληνικο Κομμα».
Όλο το σύστημα εξουσίας που προσήγαγε τον Μπελογιάννη στο εδώλιο πίστευε ότι με μηχανορραφίες θα μετέτρεπε τις δίκες σε πεδίο διαπόμπευσης των κομμουνιστών. Αλλά ο Μπελογιάννης με τα λόγια του κατά τη διάρκεια της απολογίας του είχε ανατρέψει τα πάντα. Είχε μετατρέψει τους στρατοδίκες του από κατηγόρους σε κατηγορούμενους. Η σύγκριση μαζί του ήταν ανυπόφορη για τους διώκτες του. Τον Νοέμβρη του ’51, στην πρώτη του απολογία στο στρατοδικείο, ξεκαθάρισε:
«Εαν εκανα δηλωση αποκηρυξης θα αθωωνομουνα κατα πασα πιθανοτητα μετα μεγαλων τιμων… Αλλα η ζωη μου συνδεεται με την ιστορια του ΚΚΕ και τη δραση του… Δεκαδες φορες μπηκε μπροστα μου το διλημμα: Να ζω προδιδοντας τις πεποιθησεις μου, την ιδεολογια μου, ειτε να πεθανω, παραμενοντας πιστος σ’ αυτες. Παντοτε προτιμησα το δευτερο δρομο και σημερα τον ξαναδιαλεγω».
Ο Μπελογιάννης μετέτρεψε το εναντίον του Στρατοδικείο σε πεδίο κατηγορίας και γελοιοποίησης των κατηγόρων του. Ο διάλογος, κατά τη διάρκεια της δίκης με έναν από τους βασικούς κατηγόρους του, τον αστυνομικό Αγγελόπουλο, είναι ενδεικτικός:
«ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ισχυριζεστε οτι ηρθα εδω για να εφαρμοσω τις αποφασεις των Ολομελειων της ΚΕ του ΚΚΕ;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μαλιστα.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Οι αποφασεις αυτες λενε οτι βαση της δρασης του ΚΚΕ ειναι ο αγωνας για το ψωμι, τις δημοκρατικες ελευθεριες, την ειρηνη. Ετσι δεν ειναι;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ετσι.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Επομενως, ο αγωνας για το ψωμι, τις δημοκρατικες ελευθεριες και την ειρηνη ειναι συνωμοσια κατα της Ελλαδας;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Οχι.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ευχαριστω. Αυτο μοναχα ηθελα να διευκρινισω».
Το ιδιόχειρο κείμενο – απόσπασμα της απολογίας του Νίκου Μπελογιάννη προς τον δημοσιογράφο Σπ.Δενδρινό, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή», λίγο πριν την εκτέλεσή του, στις 9 Μαρτίου 1952.
«Αγαπαμε την Ελλαδα και το λαο της περισσοτερο απο τους κατηγορους μας. Το δειξαμε οταν εκινδυνευε η ελευθερια, η ανεξαρτησια και η ακεραιοτητα της και, ακριβως, αγωνιζομαστε για να ξημερωσουν στη χωρα μας καλυτερες μερες χωρις πεινα και πολεμο. Για το σκοπο αυτο αγωνιζομαστε και οταν χρειαστει θυσιαζουμε και τη ζωη μας. Πιστευω οτι δικαζοντας μας σημερα, δικαζετε τον αγωνα για την ειρηνη, δικαζετε την Ελλαδα».
Ήταν τα τελευταία λόγια του Μπελογιάννη κατά την απολογία του, το Φλεβάρη του ’52. Λίγες μέρες πριν από την εκτέλεσή του.
Τα λόγια του Μπελογιάννη – παντοτινό σύμβολο του πατριώτη, του διεθνιστή, του ανθρώπου, του κομμουνιστή – αποδείχτηκαν πολύ πιο ισχυρά από τις κάννες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Πολύ πιο ανθεκτικά από τους μικρόνοες που νόμιζαν ότι δολοφονώντας τον Μπελογιάννη θα τον φίμωναν. Τον εκτέλεσαν νομίζοντας ότι έτσι τα λόγια τουθα έπαυαν να δονούν για πάντα τις καρδιές όλων εκείνων που δεν κάνουν «δήλωση μετανοίας». Τι ηλίθιοι…
Μετά τη δολοφονία ο Πωλ Ελυάρ έγραψε:
«ΟΜπελογιαννης ειναι νεκρος. Δε θυσιασε τιποτα απ’ την τιμη και την ελπιδα μας για ενα αυριο φωτεινο. Χαμογελουσε…»
Ο Μπελογιάννης,απέναντι στα όπλα των δολοφόνων έστρεψε το δικό του «όπλο»: Ένα γαρύφαλλο. Και τρεις κουβέντες.
«Αγωνιζομαστε για να προφτασουμε την αυγη και το αυριο, για να δημιουργησουμε νεους χρονους κι εποχες, στο μποι των ονειρων μας, στο μποι των ανθρωπων – Ετσι αγαπαμε εμεις την Ελλαδα, με την καρδια μας και με το αιμα μας».
Ο Μπελογιάννης περιγράφει τους ληστρικούς όρους των δανείων με σκοπό την αποκόμιση κερδών από ντόπιους και ξένους τοκογλύφους και το πώς οι επακόλουθες πτωχεύσεις του 1827, του 1843, του 1893 και του 1932 έγιναν πεδίο θησαυρισμού της πλουτοκρατίας μέσα από επιβολή συνθηκών αποστέρησης του λαού.
«…ολαος υποφερνε – γραφει ο Μπελογιαννης. Ειχε γονατισει απο τους φορους, κι η τοκογλυφια ερχοτανε υστερα να του δωσει τη χαριστικη βολη. Αφηνω κατα μερος καθε δικη μου περιγραφη και παιρνω ενα κομματι απο την Ιστορια του Καρολιδη, καθηγητη στο Πανεπιστημιο: «Την εποχη εκεινη η χωρα εσπαραζετο υπο της φυγοδικιας και των συμμοριων τοκογλυφων, οιτινες εν συνεργασια προς τους ταμιας του κρατους και αυτους ακομα τους δικαστας ειχον δημιουργησει αλληλεγγυην και κατετρωγαν τας σαρκας του λαου» (…). Κι ετσι, τοκογλυφοι, κομματαρχες, δικαστες, ταμιες, Εθνοτραπεζα, κρατος και ληστες – τουτοι οι τελευταιοι πολυ λιγοτερο απο τους αλλους – εκτελουσαν το ιδιο «εθνοφελες» εργο: Την ερημωση της χωρας και τον αφανισμο του λαου. Και στο αντιλαϊκο τουτο οργιο, ερχονται και οι ξενοι κεφαλαιουχοι να παρουν μια απο τις καλυτερες θεσεις».
Στον επίλογο του βιβλίου ο Μπελογιάννης σημειώνει:
«… Γενικα, η πολιτικη ζωη της χωρας μας μεσα στα 120 χρονια της ελευθερης υπαρξης της επηρεαστηκε σημαντικα απο τις θελησεις κι τα συμφεροντα των ξενων κεφαλαιουχων και των χωρων τους. Και τα συμφεροντα αυτα ηταν παντοτε αντιθετα με τα συμφεροντα της Ελλαδας και του λαου της. Παρ’ ολα αυτα ομως, οι ελληνικες κυβερνητικες κλικες, οταν εφταναν στο σταυροδρομι που οδηγουσε η στην υπερασπιση της ανεξαρτησιας της πατριδας τους η στην υποταγη στις επιθυμιες και τους εκβιασμους των ξενων, προτιμησαν παντοτε, σχεδον χωρις εξαιρεση, το δευτερο δρομο (…)».
Ο δημοσιογράφος Γιώργος Κορωναίος, σε ένα συγκλονιστικό ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή» την επόμενη μέρα της εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη και των συντρόφων του, περιγράφει τις τελευταίες στιγμές:
«Ουπαρχιφυλαξ, διαταχθεις υπο του διευθυντου του, μετεβη αμεσως εις την πτερυγαν οπου ευρισκοντο τα κελια των 8 μελλοθανατων και εισηλθεν πρωτον εις το υπ’ αριθμ. 2 απομονωτηριον, εις το οποιο εκρατουντο οι Μπελογιαννης, Λαζαριδης και Μπατσης. Πλησιαζει τον Μπελογιαννη.
«Νικο σηκω»
Αταραχος ο Μπελογιαννης σηκωνεται και λεει:
«Παμε για καθαρο αερα;»
«Ναι, του απαντα, σας πανε για εκτελεση» (…)».
Ήταν Κυριακή. Στις 30 Μάρτη 1952. Ήταν Κυριακή! Μέρα που κατά της διάρκεια της Κατοχής ακόμα και αυτοί οι Γερμανοί ναζί δεν έκαναν εκτελέσεις…
Πριν ακόμα χαράξει, μέσα στο σκοτάδι, στις 4.12’ τα χαράματα, σαν κοινός δολοφόνος, το κράτος των γερμανοτσολιάδων, αυτών που πλέον είχαν ντυθεί αμερικανοτσολιάδες, το κράτος των μαυραγοριτών, αυτών που έχτιζαν «Νέους Παρθενώνες» στη Μακρόνησο, προχωρούσε στο στυγερό έγκλημα.
Ο Νίκος Μπελογιάννης και οι σύντροφοί του, ο Δημήτρης Μπάτσης, ο Νίκος Καλούμενος και ο Ηλίας Αργυριάδης, πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος.
Το παράγγελμα γι’ αυτή την πολιτική δολοφονία θα αποτελεί αιώνιο στίγμα για το καθεστώς της αμερικανοκρατίας και για το πολιτικό σύστημα της ολιγαρχίας στην Ελλάδα.
Την ίδια μέρα που το μετεμφυλιακό καθεστώς της άρχουσας τάξης, η κυβέρνηση Πλαστήρα, το παλάτι, το στρατιωτικό και παραστρατιωτικό κατεστημένο και οι πάτρωνές τους, οι Αμερικάνοι, εκτέλεσαν τον Μπελογιάννη, ο Γιάννης Ρίτσος, εξόριστος στον Αϊ – Στράτη, στο ποίημά του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ», γράφει:
«Ο Μπελογιαννης μας εμαθε αλλη μια φορα πως να ζουμε και πως να πεθαινουμε./ Μ’ ενα γαρυφαλλο ξεκλειδωσε ολη την αθανασια./ Μ’ ενα χαμογελο ελαμψε τον κοσμο για να μη νυχτωσει (…)».
Ο Μπελογιάννης από την πρώτη στιγμή της σύλληψής του όχι μόνο δεν αφαίρεσε, αλλά είχε φροντίσει να προσθέσει και άλλους λόγους στους εκτελεστές του για να του πάρουν τη ζωή.
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι ήταν «προδότης» και ότι γι’ αυτό τον δίκαζαν. Εκείνος τους απαντούσε:
«Ειμαι μελος της ΚΕ του ΚΚΕ και ακριβως για την ιδιοτητα μου αυτη δικαζομαι, γιατι το Κομμα μου παλευει και χαραζει το δρομο της Ειρηνης, της Ανεξαρτησιας και της Ελευθεριας…».
Εκείνοι ισχυρίζονταν ότι είναι κομμουνιστής και ως εκ τούτου «κατάσκοπος». Εκείνος τους απαντούσε:
«Οι μαρτυρες φτασανε μεχρι του σημειου να λενε πως καθε Κομμουνιστης ειναι κατασκοπος και πως οι Κομμουνιστες δεν ειναι Ελληνες και πως το ΚΚΕ δεν ειναι ελληνικο Κομμα. Τι ατιμο ψεμα! Ο πατριωτισμος καθε κομματος μετριεται μονο τοτε που η λευτερια και η εδαφικη ακεραιοτητα της χωρας μας διατρεχει κινδυνο. Απ’ αυτο και μονο αν βγαζατε συμπερασμα, θα σχηματιζατε τη σωστη εντυπωση για το χαρακτηρα του ΚΚΕ, που χωρις καμια αμφιβολια προκειται για καθαρο πατριωτικο Ελληνικο Κομμα».
Όλο το σύστημα εξουσίας που προσήγαγε τον Μπελογιάννη στο εδώλιο πίστευε ότι με μηχανορραφίες θα μετέτρεπε τις δίκες σε πεδίο διαπόμπευσης των κομμουνιστών. Αλλά ο Μπελογιάννης με τα λόγια του κατά τη διάρκεια της απολογίας του είχε ανατρέψει τα πάντα. Είχε μετατρέψει τους στρατοδίκες του από κατηγόρους σε κατηγορούμενους. Η σύγκριση μαζί του ήταν ανυπόφορη για τους διώκτες του. Τον Νοέμβρη του ’51, στην πρώτη του απολογία στο στρατοδικείο, ξεκαθάρισε:
«Εαν εκανα δηλωση αποκηρυξης θα αθωωνομουνα κατα πασα πιθανοτητα μετα μεγαλων τιμων… Αλλα η ζωη μου συνδεεται με την ιστορια του ΚΚΕ και τη δραση του… Δεκαδες φορες μπηκε μπροστα μου το διλημμα: Να ζω προδιδοντας τις πεποιθησεις μου, την ιδεολογια μου, ειτε να πεθανω, παραμενοντας πιστος σ’ αυτες. Παντοτε προτιμησα το δευτερο δρομο και σημερα τον ξαναδιαλεγω».
Ο Μπελογιάννης μετέτρεψε το εναντίον του Στρατοδικείο σε πεδίο κατηγορίας και γελοιοποίησης των κατηγόρων του. Ο διάλογος, κατά τη διάρκεια της δίκης με έναν από τους βασικούς κατηγόρους του, τον αστυνομικό Αγγελόπουλο, είναι ενδεικτικός:
«ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ισχυριζεστε οτι ηρθα εδω για να εφαρμοσω τις αποφασεις των Ολομελειων της ΚΕ του ΚΚΕ;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μαλιστα.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Οι αποφασεις αυτες λενε οτι βαση της δρασης του ΚΚΕ ειναι ο αγωνας για το ψωμι, τις δημοκρατικες ελευθεριες, την ειρηνη. Ετσι δεν ειναι;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ετσι.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Επομενως, ο αγωνας για το ψωμι, τις δημοκρατικες ελευθεριες και την ειρηνη ειναι συνωμοσια κατα της Ελλαδας;
ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ: Οχι.
ΜΠΕΛΟΓΙΑΝΝΗΣ: Ευχαριστω. Αυτο μοναχα ηθελα να διευκρινισω».
Το ιδιόχειρο κείμενο – απόσπασμα της απολογίας του Νίκου Μπελογιάννη προς τον δημοσιογράφο Σπ.Δενδρινό, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Προοδευτική Αλλαγή», λίγο πριν την εκτέλεσή του, στις 9 Μαρτίου 1952.
«Αγαπαμε την Ελλαδα και το λαο της περισσοτερο απο τους κατηγορους μας. Το δειξαμε οταν εκινδυνευε η ελευθερια, η ανεξαρτησια και η ακεραιοτητα της και, ακριβως, αγωνιζομαστε για να ξημερωσουν στη χωρα μας καλυτερες μερες χωρις πεινα και πολεμο. Για το σκοπο αυτο αγωνιζομαστε και οταν χρειαστει θυσιαζουμε και τη ζωη μας. Πιστευω οτι δικαζοντας μας σημερα, δικαζετε τον αγωνα για την ειρηνη, δικαζετε την Ελλαδα».
Ήταν τα τελευταία λόγια του Μπελογιάννη κατά την απολογία του, το Φλεβάρη του ’52. Λίγες μέρες πριν από την εκτέλεσή του.
Τα λόγια του Μπελογιάννη – παντοτινό σύμβολο του πατριώτη, του διεθνιστή, του ανθρώπου, του κομμουνιστή – αποδείχτηκαν πολύ πιο ισχυρά από τις κάννες του εκτελεστικού αποσπάσματος. Πολύ πιο ανθεκτικά από τους μικρόνοες που νόμιζαν ότι δολοφονώντας τον Μπελογιάννη θα τον φίμωναν. Τον εκτέλεσαν νομίζοντας ότι έτσι τα λόγια τουθα έπαυαν να δονούν για πάντα τις καρδιές όλων εκείνων που δεν κάνουν «δήλωση μετανοίας». Τι ηλίθιοι…
Μετά τη δολοφονία ο Πωλ Ελυάρ έγραψε:
«ΟΜπελογιαννης ειναι νεκρος. Δε θυσιασε τιποτα απ’ την τιμη και την ελπιδα μας για ενα αυριο φωτεινο. Χαμογελουσε…»
Ο Μπελογιάννης,απέναντι στα όπλα των δολοφόνων έστρεψε το δικό του «όπλο»: Ένα γαρύφαλλο. Και τρεις κουβέντες.
«Αγωνιζομαστε για να προφτασουμε την αυγη και το αυριο, για να δημιουργησουμε νεους χρονους κι εποχες, στο μποι των ονειρων μας, στο μποι των ανθρωπων – Ετσι αγαπαμε εμεις την Ελλαδα, με την καρδια μας και με το αιμα μας».
Ήταν Κυριακή & τότε η 30 Μάρτη 1952. Ημέρα που κατά της διάρκεια της Κατοχής ακόμα & αυτοί οι Γερμανοί Ναζί δεν έκαναν εκτελέσεις…κι όμως η Κυβέρνηση Πλαστήρα τον εκτέλεσε μαζί με άλλους Συντρόφους του τη τους:
Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος, εξόριστος επίσης στον Αϊ – Στράτη, στο ποίημά του «Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕ ΤΟ ΓΑΡΥΦΑΛΛΟ», θα γράψει:
«Ο Μπελογιαννης μας εμαθε αλλη μια φορα πως να ζουμε και πως να πεθαινουμε./ Μ’ ενα γαρυφαλλο ξεκλειδωσε ολη την αθανασια./ Μ’ ενα χαμογελο ελαμψε τον κοσμο για να μη νυχτωσει (…)».
«Ο Μπελογιαννης μας εμαθε αλλη μια φορα πως να ζουμε και πως να πεθαινουμε./ Μ’ ενα γαρυφαλλο ξεκλειδωσε ολη την αθανασια./ Μ’ ενα χαμογελο ελαμψε τον κοσμο για να μη νυχτωσει (…)».
