Δήμος_Ανωγείων_Κρήτης
80 χρόνια από το 3ο Ολοκαύτωμα των #ΝΑΖΙ στα #Ανώγεια στο #Ρέθυμνο.
🌿🇬🇷Τιμή και Δόξα στην Ανωγειανή Αντίσταση κατά του Φασισμού!🌿🇬🇷
Με λαμπρότητα, παρουσία πλήθους κόσμου η εκδήλωση στο #Αρμί
Αναδημοσιεύουμε από την ιστοσελίδα :
www.anogi.gr
Πλήθος κόσμου, παρά την αφόρητη ζέστη, έδωσε το παρόν στις εκδηλώσεις του Δήμου Ανωγείων στην Πλατεία Αρμί, για την ιστορική επέτειο των 80 ετών, από το 3ο Ολοκαύτωμα του χωριού μας από τους Γερμανο-Ναζί κατακτητές.
Σε μια σεμνή εκδήλωση παρουσία πολλών επισήμων, δίπλα στο Ηρώο του Ανωγειανού αγωνιστή, όπου υπάρχουν οι μαρμάρινες πλάκες με χαραγμένα τα ονόματα όλων των Ανωγειανών που θυσιάστηκαν διαχρονικά για την Πατρίδα, οι παρευρισκόμενοι απότισαν φόρο τιμής σε όλους όσοι θυσιάστηκαν και αντιστάθηκαν στο Γ’ Ραϊχ!
Στην επίσημη δοξολογία που προηγήθηκε στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Πρόδρομος.
Μεταξύ άλλων, στην πλατεία Αρμί, βρέθηκαν ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γιάννης Κεφαλογιάννης εκπροσωπώντας την κυβέρνηση, ο βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ Μανόλης Χνάρης, ο Βουλευτής Ηρακλείου της Ν.Δ Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης, ο Βουλευτής Α’ Αθηνών του ΠΑΣΟΚ Παύλος Γερουλάνος, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο δήμαρχος Μυλοποτάμου Γιώργος Κλάδος, ο δήμαρχος Βιάννου Παύλος Μπαριτάκης, ο δήμαρχος Οροπεδίου-Λασιθίου Γεώργιος Αθανασάκης, οι Αντιπεριφερειάρχες Νίκος Ξυλούρης και Μιχάλης Βάμβουκας, ο Νίκος Μανουσάκης μέλος της επιτροπής περιοχής Κρήτης του Κ.Κ.Ε, ο επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης Ανωγείων Αντώνης Ρούλιος, ο Βασίλης Σμπώκος μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, ο πολιτευτής της Ελληνικής Λύσης στο Ηράκλειο Κωνσταντίνος Ραχιώτης, ο Αριστομένης Συγγελάκης συγγραματέας του Εθνικού συμβουλίου διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα και άλλοι.
Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας στρατηγός Δημήτριος Χούπης δεν παρευρέθηκε λόγω των πυρκαγιών στην Αττική. Τον εκπροσώπησε ο Υποστράτηγος Γεώργιος Μανουράς Υποδιοικητής Διοίκησης Ειδικού Πολέμου.
Το ιστορικό της ημέρας ανέπτυξε ο καθηγητής Δημήτρης Σαλούστρος του “Ζαίμη” με τίτλο :
“Από τους βωμούς των θυσιών κρατήσαμε τη φλόγα.”
«Απ’ τους βωμούς των θυσιών κρατήσαμε τη φλόγα»
Αυτός ο τόπος, μόνο απέναντι στην ομορφιά
σε αφήνει ανυπεράσπιστο
Εδώ το αμετάθετο όχι, του βουνού η ασπίδα εδώ
κι οι πετρόχτιστες μνήμες.
Αυτός ο τόπος αγαπά τη χαλέπα
Από εδώ η ανυπακοή στου νου τις εγκυκλίους
Λιγοστό χώμα, με ιδρώτα και αίμα σε κρατήσαμε
Όπου η ψυχή κάνει τη διαφορά, οι αριθμοί δε μετράνε
Στο ύψος αυτό δεν ευδοκιμούν τα διλήμματα
Εκεί, που η φωτιά αφήνει σημάδι, την αλήθεια γυρέψαμε
Κι απ’ τους βωμούς των θυσιών κρατήσαμε τη φλόγα
Η στάχτη εδώ αλισίβα, να λευκαίνει το μαύρο
Αυτός ο τόπος ανήσυχη φύση και με φως και με θάνατο
Οι πέτρινοι άνθρωποι εδώ πολύ υπερήφανοι, για να ζήσουν,
πολύ υπερήφανοι για να πεθάνουν
Η βαριά ιστορία τιμή μα και χρέος
Κι αφού διαιρεμένου η προσευχή δεν εισακούεται
Το πικρό θαύμα στοχεύουμε
Όταν τα χρώματα μας διαιρούν, να μας ενώνει το μαύρο
Για την αποκοτιά του νου, της ψυχής την απόφαση
Άμποτε, η κρίση του μέλλοντος να μας δώσει ένα δίκιο.
Σεβασμιότατε, Σεβαστοί πατέρες, Κύριοι εκπρόσωποι Αρχών και Φορέων, Αγαπητοί συγχωριανοί, Αγαπητοί φίλοι, Κυρίες και Κύριοι.
Όσοι γνωρίζουν τις συνήθειες του χρόνου, να ρίχνει, σαν από κάποια ενοχή, τη σκόνη του πάνω στις εγγραφές της μνήμης, έχουν τον ύπνο του λαγού και την ώρα που η μνήμη ωριμάζει νοιώθουν πάλι την ανάγκη να λιπάνουν τις αρθρώσεις των γεγονότων, να κρυσταλλώσουν την αιωνιότητα των στιγμών, που η τύχη, ή η κατάρα το ‘φερε να εξέχουν από τις άλλες, που τους μέλλεται να ξεχαστούν.
Είναι η ώρα, που πρέπει να ανανεώσουμε το λάδι στα καντήλια των τάφων, λιτή αναγνώριση της θυσίας εκείνων, που κληρώθηκαν να υπερασπίζονται τα όρια, έξω από τα οποία η ζωή καταντά υποχρέωση.
Είναι η ώρα να αποδοθεί δικαιοσύνη, να απαιτηθεί δικαίωση, μόνο έτσι φωτίζεται ο δρόμος μπροστά, μόνο έτσι θεμελιώνονται οι μνήμες του μέλλοντος.
Οι επετειακές εκδηλώσεις για συμβάντα και πράξεις, που σημάδεψαν την ιστορική μας πορεία, δεν συνιστούν ασφαλώς Γιορτή, ούτε μόνο Μνημόσυνο, είναι εξόφληση χρέους, είναι επαναβεβαίωση αποδοχής κληρονομιάς, τήρηση μιας παράδοσης, που αντιμάχεται τη λήθη και την παραγραφή, είναι εν τέλει ανάληψη ευθύνης.
Μιλούμε κάθε Μάη για τη Μάχη της Κρήτης, για το ηθικό πρόσταγμα της αντίστασης, μιλούμε κάθε Αύγουστο για τη μανία της φωτιάς, για τη λάμψη στων Ανωγείων το ύψωμα, τα επανειλημμένα ολοκαυτώματα, για να τονίσουμε ξανά και πάλι τις θεμελιώδεις αρχές, που διέπουν τις συγκρoύσεις και το χρέος, που αυτές συνεπάγονται:
Ότι το ιστορικό γεγονός το παράγουν οι λαοί, ότι στις αναμετρήσεις των ισχυρών με τους αδύναμους τις μάχες τις κερδίζουν οι ισχυροί , αλλά η ιστορία δικαιώνει εκείνους, που συμμαχούν με το δίκιο, εκείνους, που τη γενναιότητά τους την ξοδεύουν για ένα σκοπό, που τους υπερβαίνει.
Ότι οι πόλεμοι στο βαθμό που είναι αναπόφευκτοι έχουν κανόνες, που, όσοι σέβονται τη στρατιωτική τους τιμή, πασχίζουν να τους τηρούν, ή πάλι ότι υμνώντας τις πολεμικές αρετές δεν πέφτουμε στην παγίδα να δοξολογούμε το θάνατο. Και εδώ δεν αρκεί να είσαι ιστορικός για να μιλήσεις για τα ιστορικά δρώμενα, θα πρέπει να είσαι παράλληλα στοχαστής, αν βέβαια δεν μπορείς να είσαι ποιητής. Ο Γουίλ Ντυράν, που διαθέτει και τις δυο ιδιότητες υπογραμμίζει με νόημα ότι καταγράφοντας απλά τα γεγονότα τους τελευταίους τρεισήμισι αιώνες αξιωθήκαμε μόλις 268 χρόνια παγκόσμιας ειρήνης. Σε βάθος χρόνου ο μόνος πόλεμος, που θα μείνει στη μνήμη, είναι ο Τρωïκός όχι γιατί ήταν ο πολεμικότερος, αλλά γιατί ο Όμηρος για να σώσει την τιμή των πολέμων κατέφυγε στην αίγλη του αιτιολογικού μύθου, εν τέλει στο άλλοθι της ομορφιάς.
Σε κάθε μνημόσυνη αναφορά ωστόσο προηγούνται τα γεγονότα.
Η απόσταση των 80χρόνων από το δίσεκτο εκείνο Αύγουστο του ’44 επιτρέπει με καθαρότερο μάτι και διαυγέστερη ψυχή να σταθούμε απέναντι στην ιστορικότητα των στιγμών.
Και μετά τον Πρώτο, αλλά κυρίως μετά το δεύτερο Μεγάλο πόλεμο, υπήρξαν λαοί και όχι λίγοι, που από ντροπή έπρεπε να αποκηρύξουν το πρόσφατο παρελθόν τους, και κατέφυγαν στη συλλογική αμνησία, για να μπορέσουν με κάποιον αυτοσεβασμό να συνεχίσουν την ιστορία τους.
Η ιδιαίτερη πατρίδα μας δεν ήταν ανάμεσά τους. Η Στάση της στην πρώτη πράξη του τελευταίου πολέμου, με τη συντριβή του φασιστικού δόρατος, διέλυσε το μύθο του αήττητου των δυνάμεων του Άξονα, κερδίζοντας τον παγκόσμιο θαυμασμό και η Αντίστασή της σε όλη τη διάρκεια της Γερμανικής επιβολής διέσωσε την ελευθερία και την τιμή της και συνέβαλε αποφασιστικά να κρατηθούν όλες εκείνες οι αξίες πάνω στις οποίες είχε θεμελιωθεί ο Δυτικός τουλάχιστον πολιτισμός.
Η αντίσταση για την Κρήτη εναντίον των Γερμανών ξεκίνησε το Μάη του ΄41στο Μάλεμε και ειδικότερα για τους Μυλοποταμίτες, ανάμεσα στους οποίους και πολλοί Ανωγειανοί, στην περιοχή του Λατζιμά, όπου υποδέχτηκαν κατ’ ουσίαν άοπλοι, ή με όποιο μέσο διέθεταν κι αργότερα με τα όπλα των αντιπάλων τους, τους ουρανοκατέβατους εισβολείς.
Μετά την επικράτηση των Γερμανών η Κρήτη έπεσε, αλλά δεν παραδόθηκε. Σε όλη τη διάρκεια της κατοχής σε ολόκληρο το νησί συστήθηκαν και έδρασαν αντιστασιακές οργανώσεις, παθητικής αντίστασης στην αρχή, ένοπλου αγώνα στη συνέχεια, αντιτάσσοντας το δικό τους ΟΧΙ στην εδραίωση του Γερμανικού καθεστώτος κατοχής.
Από τις τέσσερεις πιο οργανωμένες αντιστασιακές ομάδες, οι άλλες τρεις ήταν του Πετρακογιώργη, του Μανώλη Μπαντουβά και του Αντώνη Γρηγοράκη , εκείνη, που αφορά στα Ανώγεια, και έδρασε στην περιοχή του άνω Μυλοποτάμου με φυσική έδρα τον Ψηλορείτη είναι η Ανεξάρτητη Ομάδα Ανωγείων, που με την ένταξή της στο Ε.Α.Μ μετονομάζεται σε Επαρχιακή Επιτροπή Άνω Μυλοποτάμου.
Υπό τη συνετή και γενναία ηγεσία αντιπροσωπευτικών Ανωγειανών, που πάππου προς πάππου ήξεραν πως, όπου η ελευθερία φιμώνεται και οι κλειστοί δρόμοι στενεύουν τον κόσμο, τα μονοπάτια τον κάνουν απέραντο, οδήγησαν τα βήματα των ελεύθερων πολιορκημένων των Ανωγείων στα απρόσιτα λημέρια του Ψηλορείτη, από όπου εξορμώντας έκαναν κάθε δυνατή ζημιά στον κατακτητή.
Τα Πετραδολάκια, ο Μαυριάς, ο κάμπος της Νίδας, το Κορίτσι, ο Γουρνόλακος, ο Πετριάς, ο Ποταμός του Μάκρη, τα Σίσαρχα, το Γωνιανό φαράγγι, τα Τυλισσανά Αλώνια, το Κερατίδι, η Δαμάστα, το Σφακάκι είναι κάποιοι μόνο από τους τόπους του Ανωγειανού «Μολών Λαβέ», λέξεις και τόποι, που έκτοτε συνωνυμούν στη μνήμη μας με μετερίζι τσ’ αθρωπιάς, τραγούδι κατηχητικό της αγωγής μας.
Η συνολική προσφορά της αντίστασης των Ανωγειανών στον αγώνα για την αποτίναξη του κατοχικού ζυγού είναι ανεκτίμητη: Πέρα από τα σαμποτάζ στο Σφακάκι και τη Δαμάστα και τις ένοπλες συγκρούσεις, πού έφθειραν και απασχολούσαν τους Γερμανούς, στην ζοφερή ατμόσφαιρα της κατοχής κράτησε αδούλωτο το φρόνημα ανταρτών και αμάχων, παρέσχε κάθε δυνατή βοήθεια δίνοντας καταφύγιο στις συμμαχικές αποστολές, οργάνωσε δίκτυο κατασκοπίας, δίνοντας σημαντικές πληροφορίες στο στρατηγείο της Μέσης Ανατολής, για να έχουν κοντά στο νου και μνήμην οι φύλακες.
Αν σε κάτι πρέπει να διορθώσουμε τις μνήμες είναι εκεί που επιβάλλεται να πάψουμε να μετράμε και να ζυγίζουμε την προσφορά των επιμέρους αντιστασιακών ομάδων με το χρωματισμένο πολιτικό ζύγι, να σταθούμε στην πρόθεση και το κίνητρο για πατριωτική δράση, στο γεγονός ότι παραδοσιακά αντίπαλες πολιτικές ομάδες ενώθηκαν, για όσο τουλάχιστον χρειάστηκε , αντιτάχτηκαν απέναντι στον κοινό εισβολέα, απέτρεψαν τις διχασμένες μνήμες τη στιγμή που στην πάνω Ελλάδα ο εμφύλιος έστηνε ήδη δεύτερο μέτωπο.
Το τίμημα για όλην αυτήν τη δράση ήταν ακριβό:
Στην περίοδο ΄40- 44, ο φόρος αίματος των Ανωγειανών ανέρχεται σε 171 νεκρούς από συγκρούσεις και εκτελέσεις, 171 ζωές κατατεθειμένες στο ταμείο παρακαταθηκών της πρόσφατης ιστορίας του τόπου, προσθέστε τις παράπλευρες απώλειες από τις ασθένειες και την ασιτία, τον ανείπωτο πόνο, το φόβο, τις εκτοπίσεις και τις αγγαρείες, τις στερήσεις, τις κακουχίες και τους εξευτελισμούς, γιατί τον πόλεμο αυτό, οι κάτοικοι των Ανωγείων τον βίωσαν ως εμπειρία καθολική, αποκορύφωμα της οποίας υπήρξε το ισοπεδωτικό ολοκαύτωμα του χωριού , το τρίτο στην ιστορία του .
Η διαταγή του φρουράρχου Κρήτης ήταν σαφής και επαρκώς αιτιολογημένη
Πέντε επειδή, που στη λογική των ισχυρών δικαιολογούν τα αντίποινα εναντίον αθώων και άοπλων, ως νόμιμη πολεμική πρακτική
Πέντε επειδή, που συνοψίζονται σε ένα: Επειδή τα Ανώγεια δεν υποτάχτηκαν στο δίκαιο της πηγμής, διατάσσομεν την ΙΣΩΠΕΔΩΣΙΝ τούτων και την εκτέλεσιν παντός άρρενος όστις ήθελεν ευρεθεί εντός του χωρίου και πέριξ αυτού εις απόστασιν ενός χιλιομέτρου. Μορφωμένοι αυτοί δεν ήξεραν πως όταν οι άνθρωποι στερούνται το δικαίωμα να ζουν τη ζωή, που δικαιούνται, αποκτούν το δικαίωμα να περιφρονούν το νόμο, που το επιβάλλει?
Η Συνέχεια αναμενόμενη
«Μετά από κάθε ελευθερία, λέει ο Καμύ, ακολουθεί μια δικαστική απόφαση».
Αποδεχτήκαμε όλες τις κατηγορίες χωρίς κανένα ελαφρυντικό, θεωρώντας τες την πιο τιμητική και πιο συνοπτική αποτύπωση της ανυπότακτης Ανωγειανής ψυχής
Η ποινή εκτελέστηκε αυθημερόν και για 22 μερόνυχτα , το μένος και η έκταση της καταστροφής είναι ασύλληπτα:
Σε έκθεση του ο Χριστομιχάλης, διατυπωμένη σε εκείνη τη λυγερή και αδέξια καθαρεύουσα, με πόνο αλλά και ευγένεια ψυχής, αποτυπώνει όλο το τραγικό σκηνικό του χαλασμού:
«Η καταστροφή των Ανωγείων (αναφέρει) είναι ολοκληρωτική, λεηλατηθεισών απασών των οικιών, παντός αντικειμένου, ρουχισμού, τροφίμων και δι’εκρηκτικών υλών και πυρκαϊών αποπεράτωσαν το ολέθριον, βάρβαρον και καταστρεπτικόν έργο των, μη φησθέντων ούτε εκκλησιών ούτε σχολείων. Τρεις χιλιάδες γυναικοπαίδων διατελούν εν προσφυγία, άστεγα, στερούμενα και των στοιχειωδών μέσων υγιεινής και περιθάλψεως και αντιμετωπίζουν τον εκ πείνας και ασθενειών θάνατον, παρ’ όλον τον αλτρουϊσμόν και την φιλοξενίαν των κατοίκων της επαρχίας».
Και εδώ υπάρχει κάτι, που και η πιο σύντομη αναφορά στη γερμανική κατοχή δεν μπορεί να παραλείψει.
Από την πρώτη μέρα ο γερμανικός στρατός έθεσε σε εφαρμογή ένα σχέδιο αντεκδικήσεων, που συνιστά ωμή περιφρόνηση κάθε έννοιας κανόνα πολέμου . Με εντολή του Στούντεντ άρχισαν ομαδικές εκτελέσεις αθώων αδιακρίτως, που συλλαμβάνονταν όχι στο πεδίο της μάχης, αλλά οπουδήποτε, με την κατηγορία ότι πολέμησαν το Γερμανικό στρατό χωρίς να είναι στρατιώτες. Αυτό είναι το δίκαιο του πολέμου κατά τους Ναζί, παρ’ ότι το άρθρο 2 της Χάγης αναγνωρίζει ρητά το δικαίωμα σε κάθε αμυνόμενο, ελλείψει χρόνου, να υπερασπίζεται και άτακτα τον εαυτό του.
Αυτοί οι άνθρωποι έκαμαν ιδεολογία την έχθρα προς τη ζωή και προς ό,τι της δίνει αξία και περιεχόμενο. Εις ό,τι αφορά στα Ανώγεια πυροβολούν οκτάχρονο το Στεφανή, θάβουν στα χαλάσματα τους γέροντες και τους ανήμπορους, πυροβολούν ό,τι κινείται, χλευάζουν τους νεκρούς, εκτοπίζουν το σύνολο του πληθυσμού, υποχωρούν και δεν αφήνουν πέτρα πάνω σε πέτρα. .Και αυτό δεν ήταν ο ρόγχος του τέρατος, που ξεψυχά, δεν ήταν η εν θερμώ αντίδραση στη δράση των αμυνομένων, ήταν έγκλημα πολέμου προσχεδιασμένο, μελετημένο μέχρι την τελευταία του λεπτομέρεια και αναντίρρητο πλέον από το 2020, όταν και περιήλθε σε γνώση μας ο χάρτης του σχεδίου της στρατιωτικής επιχείρησης με την κωδική ονομασία Donnerslag για τα Ελληνικά «Βροντή» από το ημερολόγιο του 733 Συντάγματος του Γερμανικού στρατού. Αυτοί οι Άνθρωποι , ακόμη και όταν συνήλθαν από την εθνικοσοσιαλιστική υστερία, δε βρήκαν το ανάστημα να χρεώσουν τον εαυτό τους με κάποιαν υλική αποζημίωση προς τα αθώα θύματα, όπως ορίζει το δίκαιο του πολέμου, με την ηθική αποζημίωση μια συγγνώμης, όπως υπαγορεύει η συνείδηση κάθε έντιμου ανθρώπου, που σφάλλει.
Αυτού του προμελετημένου εγκλήματος πολέμου συνεπής εκτέλεση είναι το ολοκαύτωμα των Ανωγείων με εντολή του φρουράρχου Κρήτης, που ένα χρόνο πριν είχε διατάξει τον αφανισμό εις τον αιώνα της Κανδάνου προς εξιλασμόν, λέει,της δολοφονίας 25 γερμανών στρατιωτικών. Το ιερό δικαίωμα στην άμυνα χαρακτηρίζεται δολοφονικό, η μισάνθρωπη, παράφρονη αντεκδίκηση, ηθική αποκατάσταση. Μάλιστα.
Φίλοι συγχωριανοί, εκλεκτοί προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι
Η άγρυπνη μνήμη και το χρέος είναι που μας φέρνουν κι είμαστε κάθε Αύγουστο εδώ και η ευγνωμοσύνη εις τον αιώνα προς όσους μας παραστάθηκαν.
Αναφέρομαι συνοπτικά στα γεγονότα όχι τόσο για λόγους οικονομίας, όσο γιατί η διεξοδική παράθεση θα αδικούσε μοιραία όσα στα πλαίσια μιας μνημόσυνης αναφοράς θα παραλείπονταν, και κυρίως γιατί τα γεγονότα από μόνα τους δεν εξαντλούν την αλήθεια.
Η αλήθεια εκτείνεται πολύ πέραν των γεγονότων.
Η άλλη αυτή διάσταση των πεπραγμένων, που μνημονεύουμε, η διάσταση του βάθους ή του ύψους, αν προτιμάτε, διαφαίνεται από την πρόθεση, το σκοπό, πάει να πει, που πίστευαν πως αντιστεκόμενοι υπηρετούσαν οι πρωταγωνιστές τους, όπως αποκαλύπτεται μέσα από τα έγγραφα, τις επιστολές και τις διηγήσεις των εμπλεκόμενων και είναι αυτό, που μάθαμε να αποκαλούμε Ανωγειανό ήθος
Χαρακτηριστικό δείγμα του Ανωγειανού αυτού ηθικού παραστήματος συναντούμε σε έγγραφο του Νίκου Σταυρακάκη ή Αεροπόρου, προς το λοχαγό Ραλφ Στόκμπριτζ, αξιωματικό της μυστικής αντικατασκοπίας, απεσταλμένο της βρετανικής αποστολής στην Κρήτη.
Ο Αεροπόρος ενοχλημένος από την προσπάθεια του βρετανού να επιτύχει τη απόσχιση των ανδρών της Ανωγειανής Ομάδας Αντίστασης από το Ε.Α.Μ. γιατί συνέβει και αυτό, γράφει: «Έχομεν πλήρη επίγνωσιν της θέσεώς μας ως λαού, ως Έθνους, ως ατόμων …Ό,τι είχαμεν ποίος λίγο ποίος πολύ το διαθέσαμεν … κινούμενοι μόνον από το τίμιον, το ανιδιοτελές, το αγνόν, το ιδανικόν αίσθημα του πατριωτισμού, ως αντάξιοι απόγονοι ενδόξων προγόνων. Είναι ακριβώς η φωνή της συνείδησης, που διεκδικεί έναντι πάντων, την καθολική αναγνώριση της ηθικής ακεραιότητας, αυτό το «ένα λίγο πράγμα», την ηθική προστασία, την ενεπίγνωστη αναγνώριση την οφείλουμε ακέραιη σε εκείνους, που πολέμησαν, όπως ακέραιη την οφείλουμε και στους γέροντες και στα παιδιά και πρωτίστως στην Ανωγειανή ανώνυμη ηρωίδα, τη μάνα, τη σύζυγο, την αδελφή, που με όλους τους τρόπους αντιστάθηκε.
Αυτός ο πόλεμος δεν ήταν κάπου μακριά σε κάποια χαρακώματα ανάμεσα σε αντίπαλα στρατεύματα, αυτός ο πόλεμος ήταν καθολική αναμέτρηση σώμα με σώμα, ψυχή με ψυχή, μπήκε στα σπίτια μας ανέσκαψε τις εστίες και σημάδεψε τις ζωές και τις μνήμες αυτών, που σε άλλες αναμετρήσεις αποκαλούμε μετόπισθεν
Η Ανωγειανή γυναίκα με Δωρική καρτερικότητα υπέμεινε τα πάνδεινα: τη στέρηση, τον πόνο, την απουσία, την εκδίκηση της ανταρτοσύνης, τον ξεριζωμό, την πείνα και το θάνατο, το ισόβιο πένθος, έμεινε πίσω να καλλιεργεί την πέτρα και την απαντοχή των ανήμπορων, έμεινε πίσω να ανάβει τα καντήλια, να μνημονεύει, να μοιρολογάται, να υφαίνει, να συντηρεί τη μνήμη, να προσεύχεται και να σωπαίνει.
Κάτω απ’ το τσεμπέρι σκέπασε τα δροσερά της χρόνια και τίμησε με σημειολογική πυκνότητα τα μαύρα, αρκούμενη σε ότι απομένει να είναι η γυναίκα, χωρίς ένα στολίδι στο λαιμό, ένα λουλούδι στο φόρεμα.
Αυτήν τη μορφή ηρωισμού, σκέφτομαι, αυτήν την αντίσταση της συνέχειας και μετά τη συνθηκολόγηση , θαρρώ δεν την τιμήσαμε όσο άξιζε, ως άλλη θυσία, ως άλλο ηρωικό πρότυπο. Μέσα στη θλίψη και την απώλεια, μέσα στην απόλυτη ένδεια, με την ευθύνη να κρατάς αναμμένη τη φλόγα της ζωής και της ελπίδας, θέλει μεγάλη γενναιότητα να ζεις.
Αγαπητοί συγχωριανοί,
Τίποτα πιο αληθινό από αυτό, που δε λέγεται κι αυτό, που δε λέγεται, είναι καιρός να το πούμε κρατώντας για την Ανωγειανή ηρωίδα έστω μισού λεπτού σιγή………….! Παρακαλώ…
Για την τιμή των Αόπλων, αν πρέπει κάπως να το πούμε. Και για την ηθική τάξη, ας εντάξουμε στις οφειλές μας, μια διημερίδα κάποτε, μια προτομή κάπου να πάρει μορφή και η άλλη Ανωγειανή ψυχή.
Αγαπητοί φίλοι
Ογδόντα χρόνια ειρήνης είναι κιόλας πολλά για να ανασυντάξουμε τις μνήμες αλλά είναι ίσως ελάχιστα για να στοχαστούμε με επάρκεια πάνω στην τραγικότητα της ανθρώπινης μοίρας. « Δείξε μου έναν ήρωα λέει ο αμερικανός συγγραφέας Φράνσις Φιντζέραλτ, δείξε μου έναν ήρωα και θα σου γράψω μια τραγωδία».
Κι εμείς. Ξοδεύουμε με απερισκεψία τα επίθετα, που κοσμούν τις ενάρετες πράξεις, δαπανούμε τους υπερθετικούς, ωσάν ο ηρωισμός να ήταν το ζητούμενο.
Σε κάθε επέτειο με έπαρση και από τη μια και από την άλλη πλευρά
υπογραμμίζουμε την υπεροχή μας, σαν να απαγγέλουμε Βαλαωρίτη ή Σικελιανό, παραβλέποντας ότι ακολουθεί το «ηχήστε οι σάλπιγγες» με την άλλη έννοια , κι όχι με εκείνην, που προπέμπει έναν ποιητή.
Το κομβικό συνεπώς ερώτημα εδώ είναι αν ο ηρωισμός είναι πρώτη προτεραιότητα, ή έσχατη λύση και όταν υπερήφανα διατρανώνουμε ότι απ’ τους βωμούς των θυσιών κρατήσαμε τη φλόγα, ποια φλόγα πρώτα μας περνά από το νου, εκείνη που φωτίζει, που εμψυχώνει, ή εκείνη που καίει?
Ας είμαστε ξεκάθαροι, η θέληση για κυριαρχία από τη μια και η απόφαση για επιβίωση από την άλλη δίνουν κάποια στιγμή τη θέση τους στη δίψα για αίμα. Αν αφήσουμε ένα πόλεμο να γίνει αναπόφευκτος, επιβάλλεται να τον κάνουμε και πρέπει να τον υποστούμε.
Όταν ηχήσουν οι σάλπιγγες η θέση μας είναι στην πρώτη γραμμή και όσοι κάνουν το χρέος τους δικαιούνται την αιώνια μνήμη. Όμως ας αναλογιστούμε αυτό που συμβαίνει σήμερα στα ανοιχτά μέτωπα: Το ηθικό πλεονέκτημα του έντιμου πατριώτη μοιράστηκε ακριβώς στα δύο και το δίκιο δεν έχει πια πατρίδα, εν προκειμένω και οι Ρώσοι και οι Ουκρανοί και οι Ισραηλινοί και οι Παλαιστίνιοι επικαλούνται το ιερό δικαίωμα στην άμυνα, ωσάν επιτιθέμενος να μην υπήρξε.
Αυτός ο αδιέξοδος τρόπος σκέψης είναι η πηγή των δεινών μας, καθώς που σε κάθε διένεξη ένα θύμα φαντάζει λίγο και δύο είναι ανυπόφορα πολλά. «Αλίμονο στους λαούς, που έχουν ανάγκη από ήρωες» λέει ο Μπρέχτ και σα να νιώθει πως αυτό είναι πολύ βαρύ για το παρελθόν κάποιων πατρίδων, σπεύδει να συμπληρώσει: «και τρισαλίμονο στους λαούς, που ενώ έχουν ανάγκη από ήρωες, δε διαθέτουν». Δεν μπορούμε να καταργήσουμε τους ήρωες, τη ματαιότητα των πολέμων πρέπει να κατανοήσουμε.
Και όσο η πολιτική ορθοδοξία δεν μπορεί να κάνει την υπέρβαση καθώς είναι εκείνη, που πρεσβεύει την κυριαρχία, μια θεσμική προσδοκία εναπόκειται στην άλλη Ορθοδοξία με το κεφαλαίο όμικρον , εκείνη που πρεσβεύει την Αγάπη και το «Ειρήνη υμίν» και που από όλα τα θρησκεύματα, όσο να πεις, δεν ευλογεί την ιερή αγανάκτηση.
Και ως που να συμβεί αυτό και επειδή οι πόλεμοι άλλαξαν μορφή, θα πρέπει να προσαρμόσουμε σε αυτό και τα ηρωικά πρότυπα.
Τώρα, που οι πόλεμοι με τη μορφή των χαρακωμάτων παραχωρούν τη θέση τους σε νέες μορφές αναμετρήσεων και οι εχθροί γίνονται περίπου αόρατοι, πρέπει να επινοήσουμε νέες άμυνες και άλλες μορφές ηρωισμού και άλλες λέξεις Άλλη δικαίωση των ηρώων του χτες δε νοείται.
Ερωτήματα όπως, τι κάνουμε με την κλιματική επιδείνωση, τις τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμών και τις πολύχρωμες πατρίδες, με τις δυο ταχύτητες ανάπτυξης ανάμεσα στους ακραίους κόσμους, τι κάνουμε με την προïούσα τεχνολογική και χρηματοπιστωτική υποτέλεια, τι κάνουμε με τους νεόπτωχους, τι κάνουμε με τις εποχικές σχέσεις και τη αφόρητη μοναξιά και τους παράδεισους των ψευδαισθήσεων και όλα αυτά με τον καλπάζοντα εκφυλισμό των θεσμών και τη γοητεία, που ασκούν στο όχλο οι νέοι ολοκληρωτισμοί . Εδώ νέα πεδία δόξης λαμπρά και αναίμακτα
Μετά την κλιματική κρίση, που συνιστά παγκόσμιο πρόβλημα, σε εθνικό επίπεδο το πρώτο μέτωπο στο οποίο επιβάλλεται να αναμετρηθούμε είναι το ζήτημα της δημογραφικής συρρίκνωσης, κάθε χρόνο υπολειπόμαστε κατά 53000 γεννήσεις σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Οι γονείς μας παντρεύονταν με δανεικές βέρες και ήσαν όλοι πολύτεκνοι, σήμερα οι νέοι μας προτάσσουν την καριέρα και ή αποφεύγουν ολότελα το γάμο ή, όταν τον αποφασίζουν, τα δυο παιδιά είναι κιόλας πολλά και όλα αυτά, όταν οι άσπονδοι γείτονες πολλαπλασιάζονται με γεωμετρική πρόοδο.
Στη Μεσσηνία πριν από λίγα χρόνια ο Μητροπολίτης μετά τη στεφάνωση των νεονύμφων ανέκραξε «ήρωες» Σε άλλες εποχές αυτό θα ήταν γραφικό, σήμερα είναι κραυγή αγωνίας.
Κάπως έτσι ξαναγυρίζουμε στις παμπάλαιες βάσεις, την αναβίωση της κοινότητας την προστασία των θεσμών, την πρόληψη και την ανάληψη της ατομικής ευθύνης, τις καθημερινές πάει να πει μορφές ηρωισμού .
Αυτός ο τόπος σεμνύνεται για το ηρωικό παρελθόν του, τη φιλοπατρία, την παλληκαριά του και το σεβασμό στις παραδόσεις, όμως δεν είναι όλες οι παραδόσεις ενάρετες, είναι άλλο πράγμα η κουλτούρα του παρελθόντος και άλλο ο πολιτισμός του βάθους, για τον πολιτισμό μια ατιμία, όπως η κλοπή, ή η οπλοχρησία δεν παύει να είναι τέτοια, επειδή είναι παράδοση, επειδή την εγκρίνουν οι περισσότεροι και γενικά η άσκηση βίας είναι το αθλιότερο και πιο αναποτελεσματικό επιχείρημα για να πείσεις τον άλλο σε συμμόρφωση.
Ως τοπική κοινωνία τις παλιές ηθελημένες παρανοήσεις της παράδοσης σαν έκφραση τοξικής αρρενωπότητας τις γνωρίζαμε και τις ξορκίζαμε με κάθε ευκαιρία, το τελευταίο περιστατικό με την εμπλοκή των Νέων, μας ανέσκαψε καθώς διαισθανθήκαμε πως ούτε ως μεμονωμένο μπορούμε να το αντιπαρέλθουμε, ούτε ως εισαγόμενο να το παρηγορήσουμε. Δεν είναι της στιγμής για περισσότερα, να πούμε μόνο πως αυτός ο τόπος καλλιεργώντας για λόγους επιβίωσης ανδρισμό και ανταρτοσύνη κατάργησε ή πάντως αγνόησε, την εφηβεία. Ο Ανωγειανός νέος, όταν είναι η ώρα να πάψει να είναι παιδί, ωθείται θαρρείς, να γίνει μεγάλος, να οδηγεί από τα δώδεκα, να πίνει κούπες να δοκιμάζει δρόμους κάθετης απογείωσης, να θωπεύει το σιδερικό, με ένα λόγο να Αντροφέρνει. Σε όλη την οικουμένη οι κανονικοί γονείς κανακεύουν τα αγόρια με ένα «έλα να σε χαρώ ψυχή μου», εμείς εδώ με ένα «χαρώ το ‘γω τ’ αντράκι μου». Υπάρχει , δεν υπάρχει εχθρός εμείς ετοιμάζουμε πολεμιστές, απάντηση θαρρείς στην αγωνία του ποιητή « και τώρα τί θα γένομεν χωρίς βαρβάρους»? Στην αντιμετώπιση αυτού του κοινωνικού φαινομένου οι νουθεσίες και τα κηρύγματα εκείνων, που σιωπηρά τα εγκρίνουν, ή τα ανέχονται, φοβούμαι δεν θα φέρουν αποτέλεσμα Εκείνο που χρειάζονται αυτά τα παιδιά είναι να τηρήσουμε πρώτα τον απαράβατο παιδαγωγικό κανόνα: «καταδικάζουμε την πράξη, αγκαλιάζουμε το πρόσωπο» και ύστερα πριν από την Ανωγειανή αγωγή, να δώσουμε στα παιδιά Παιδεία, χωρίς άλλο επιθετικό προσδιορισμό, παιδεία από εκείνη, που αντιμετωπίζει και δέχεται τον άλλο άνθρωπο ως αυταξία, που δε χρειάζεται διόρθωση, επειδή δε μας μοιάζει. Στα παιδιά που έφταιξαν, τελείως παιδαγωγικά θα πρότεινα, να βρουν μια στιγμή να μιλήσουν με τον εαυτό τους, μια ήσυχη ώρα και κάτω από ένα δένδρο νύχτα κατά προτίμηση να ακούσουν ξανά το « αγρίμια κι αγριμάκια μου» και να αναρωτηθούν, ως τώρα ακούγοντάς το, μην κι ανατρίχιαζαν για λάθος λόγο.
Κυρίες και κύριοι , Εκλεκτοί προσκεκλημένοι, Κύριοι εκπρόσωποι, Σεβαστοί πατέρες, Σεβασμιότατε,
Κρατούμε με ευγνωμοσύνη στη μνήμη κάθε ηρωικό πρότυπο, που υπερασπίζεται με σθένος την τιμή, τις αξίες και την ανθρωπιά μας . Η μάχη της Κρήτης και η Ανωγειανή αντίσταση δε θα μείνουν στην ιστορική μνήμη ως μια έστω ετεροβαρής επιχείρηση, όσο μια σύγκρουση ανάμεσα στην υπεροπλία ενός τακτικού στρατού απέναντι στο ψυχικό σθένος απλών ανθρώπων. Στον καθένα κι απ’ το δικό του μετερίζι, σαν σκυτάλη ακουμπάμε της φλόγας τον πυρσό. Τα τρία ολοκαυτώματα δείχνουν πως οι πυρκαγιές αναζωπυρώνονται και άλλο δεν έχουμε να κάνουμε από το χρέος μας. Δείτε τι καθαρά, που το λέει, κι ας μιλεί αλληγορικά ένα παλιό παραμύθι. Το δάσος πήρε κάποτε φωτιά και όλα σχεδόν τα ζώα έτρεξαν να σωθούν, όλα εκτός από ένα κολιμπρί, που κουβαλά στο ράμφος του μια σταγόνα νερό και τρέχει προς τη φωτιά – Μα τι κάνεις εκεί, είσαι τρελό, δε θα τη σβήσεις τη φωτιά με μια στάλα νερό, του φωνάζουν τα άλλα ζώα Το ξέρω απαντά το μικρό πουλί και συνεχίζει , κάνω όμως αυτό που μου αναλογεί. Σ’ αυτόν τον τόπο, αν δε σου αρκεί να είσαι ο κανόνας και σε κερδίζει η γοητεία της εξαίρεσης, σε κάθε νέα πυρκαγιά πρέπει να είσαι το γενναίο κολιμπρί με τη σταγόνα στο ράμφος.
«Απ’ τους βωμούς των θυσιών κρατήσαμε τη φλόγα»
Όταν εκαίγαν το χωριό ήτανε μαύρη μέρα… Κι ο Στεφανής του Μπαμπακιό πήρε την πρώτη σφαίρα…
Ο Στεφανής ήταν ένα μικρό 8χρόνο παιδί.. Έπαιζε στο Περαχώρι με φίλους του, την ώρα που οι Γερμανοί κύκλωναν το χωριό. Ανέβαιναν μια ανηφόρα με παιδικά γέλια και χαμόγελα όταν ένας απλός στρατιώτης θυμήθηκε την εκπαίδευση του στα Ες-Ες που πρόσταζε να μην υπάρχει έλεος, ανθρωπιά, κανόνες..
Διαβάστε περισσότερα εδώ:
https://www.anogi.gr/?p=44645#more-4464
