Παρασκευή 4 Μαΐου 2018

ΟΚΤΩ (8) ΧΡΟΝΙΑ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ~ ΟΚΤΩ (8) ΧΡΟΝΙΑ ΠΛΗΡΟΥΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΚΑΤΟΧΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ.




8 Χρόνια Μνημόνιο

Καθημερινές ιστορίες ανθρώπων που στάθηκαν όρθιοι

To «αποτύπωμα» της κρίσης

Στις 3 Μαΐου 2010, η ελληνική κυβέρνηση έκανε το πρώτο αίτημα στις υπόλοιπες 15 χώρες του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για οικονομική ενίσχυση. Την αίτηση συνόδευαν τρία συνημμένα έγγραφα. Όλα εμπεριείχαν μια λέξη, που μπήκε στη ζωή μας και έκτοτε δεν έχει βγει από το καθημερινό μας λεξιλόγιο, μέχρι και σήμερα… “Μνημόνιο”.

Οκτώ χρόνια μετά, το “αποτύπωμα” της κρίσης ξετυλίγεται μέσα από 8 ιστορίες. Ένας άνθρωπος που έμεινε άστεγος από τη μια μέρα στην άλλη, μια νοσηλεύτρια που περιγράφει την κατάσταση στα νοσοκομεία και τη ζωή της, ένας ηθοποιός κι ένας εργατολόγος, μιλούν στην κάμερα του News 24/7 για τον αντίκτυπο του μνημονίου στη ζωή τους.
Ένα επάγγελμα που άνθισε κόντρα στο κλίμα της εποχής. Δομές αλληλεγγύης που ξεπήδησαν την τελευταία οκταετία. Η ιδιωτική τηλεόραση, η εικόνα της οποίας άλλαξε ολοκληρωτικά. Η αφήγηση μιας πρώην υπαλλήλου πολυεθνικής εταιρείας, που έκανε στροφή στον επαγγελματικό της προσανατολισμό, αναζητώντας ένα βιώσιμο concept. 
Ακόμη, 8 χαρακτηριστικές φωτογραφίες και 8 βίντεο, μας θυμίζουν στιγμές που σημάδεψαν τα 8 χρόνια που πέρασαν. Ήταν δύσκολα και φορτισμένα. Με θυελλώδεις κοινωνικές αντιδράσεις, σκληρές πολιτικές συγκρούσεις αλλά και χιούμορ που μας βοήθησε να αντέξουμε.
Credits: Sooc

Ιστορίες ανθρώπων για την κρίση

Μιλώντας για τις συνέπειες της κρίσης, δεν μπορεί κανείς παρά να στρέψει το βλέμμα του στους ανθρώπους και το πώς εκείνοι αντιμετώπισαν τις αλλαγές στη ζωή τους. Για όσους μίλησαν στην κάμερα του News 24/7, το σημείο μηδέν προσδιορίζεται στο διάγγελμα του Γιώργου Παπανδρέου από το Καστελόριζο. Από εκείνη τη στιγμή, άλλοι είδαν τις ζωές τους να αλλάζουν λιγότερο και άλλοι περισσότερο. Στις περιγραφές τους βρίσκει κανείς φράσεις όπως “μαύρη κουρτίνα”, αγωνία για τις επόμενες γενιές, αλλά ταυτόχρονα και μια αξιοπρέπεια, μια άρνηση να εγκαταλείψουν την προσπάθεια και ίσως μια συγκρατημένη αισιοδοξία για το μέλλον.

“Η καλημέρα που μου έσωσε τη ζωή”

Ο Νίκος Θεοδωρίδης ήταν από αυτούς που είδαν τη ζωή τους να αλλάζει πλήρως στην οκταετία του μνημονίου. Για περίπου τριάντα χρόνια ήταν εργοδηγός-μηχανοδηγός σε λιμενικά έργα. Καλοπληρωμένος και χωρίς να έχει αντιμετωπίσει ποτέ την ανεργία. Με την έναρξη του μνημονίου η εταιρεία στην οποία εργαζόταν απέλυσε το 90% του προσωπικού της και ο κ. Θεοδωρίδης, από τη Βάρκιζα όπου έμενε, βρέθηκε να κοιμάται σε ένα παγκάκι πίσω από την Αίγλη του Ζαππείου. Ο εγωισμός του τον οδήγησε να κρατήσει κρυφή την αστεγία του από τον γιό του, την αδερφή του και όλους τους συγγενείς του. Μια γυναίκα στην οποία συνήθιζε να λέει καλημέρα του έσωσε τη ζωή, όταν μια μέρα αντιλήφθηκε πως εκείνος δεν ανταποκρίθηκε στον χαιρετισμό. Σήμερα, έχει καταφέρει να νοικιάσει και πάλι ένα σπίτι, πουλώντας το περιοδικό δρόμου Σχεδία.

“Βρεθήκαμε κρεμασμένα ρούχα στην μπουγάδα”

Όταν ο Νίκος Σταυρακούδης αποφάσιζε να κατηφορήσει από την γεννέτειρά του, την Αλεξανδρούπολη στην Αθήνα, σκεφτόταν πως το ταλέντο του στην υποκριτική σε συνδυασμό με τη σκληρή δουλειά θα του εξασφάλιζαν μια άνετη ζωή. Μετά τις σπουδές του άρχισε να δουλεύει στο θέατρο και παράλληλα έγραψε το πρώτο του σενάριο για μια σειρά της ΕΡΤ. Μέχρι που ήρθε η ιδιωτική τηλεόραση. Χορηγοί, χρήματα που επενδύονταν στη μυθοπλασία και πολλές θέσεις εργασίας. Η ποιότητα της ζωής του είχε εκτοξευθεί. Μέχρι που ήρθε “το Καστελόριζο” όπως λέει και η αλλαγή έγινε άμεσα αισθητή. Τα τηλέφωνα σταμάτησαν να χτυπούν, οι παραγωγοί ακύρωσαν δουλειές και ο Νίκος Σταυρακούδης, όπως και πολλοί συνάδελφοί του αναγκάστηκε να δουλεύει για 5 και 10 ευρώ την ημέρα. Στα χρόνια του μνημονίου άλλαξε τον τρόπο ζωής του και είδε φίλους να αλλάζουν επάγγελμα. “Είναι αυτό που είχε πει ο Μπρεχτ. Πρώτα μας πήραν τα βιβλία και τώρα μας λένε αγράμματους” λέει.

“Στο νοσοκομείο δεν υπήρχαν τα βασικά για να να κάνουμε τη δουλειά μας”

Τα νοσοκομεία ήταν από τις δομές στις οποίες, από τις πρώτες κιόλας μνημονιακές ημέρες, εφαρμόστηκαν περικοπές στις δαπάνες. Η Μαρία Κατσούπη, νοσηλεύτρια στο Λαϊκό Νοσοκομείο, αρχικά το 2010, είδε τον μισθό της να συρρικνώνεται, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται, να ανταπεξέλθουν στα έξοδα του σπιτιού. Στο νοσοκομείο που εργάζεται, οι ελλείψεις σε υλικά και προσωπικό ανάγκασαν νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό να δίνει έναν καθημερινό αγώνα δρόμου για να ανταπεξέλθει στις ανάγκες των ασθενών. “Πρωταρχικός μου στόχος είναι να μπορέσω να στηρίξω τα παιδιά μου”, λέει στο Νews 24/7 η κα. Κατσούπη.

Ο εργατολόγος Διονύσης Ρίζος, μιλώντας στο News 24/7 εξηγεί πώς η οκταετία των μνημονίων έφερε στην πόρτα του γραφείου του ανθρώπους που διεκδικούν τα χρήματα τα οποία δικαιούνταν από εργοδότες που αρνούνταν να τους πληρώσουν. Η εκμετάλλευση των εργαζομένων από τους εργοδότες, τα “κανόνια” που άφησαν χιλιάδες ανθρώπους στον δρόμο αλλά και οι περικοπές στις συντάξεις είναι οι υποθέσεις που απασχόλησαν και απασχολούν τον 35χρονο εργατολόγο. Ταυτόχρονα όμως, απόρροια της οικονομικής κατάστασης ήταν και η σημαντική μείωση στις αμοιβές του για τις υποθέσεις που χειρίζεται. Όπως λέει άλλωστε “Όλοι οι άλλοι επιστημονικοί κλάδοι έχουν φυλλοροήσει προς το εξωτερικό” όμως για έναν δικηγόρο κάτι τέτοιο είναι εξαιρετικά δύσκολο.

“Είναι πιο δύσκολο για εμάς που δεν μπορούμε να φύγουμε”

Η τηλεόραση «καθρέφτης» της κοινωνίας

Αν ισχύει η έκφραση, ότι η τηλεόραση είναι ο «καθρέφτης» της κοινωνίας, τότε εξηγείται εύκολα η βαθιά κρίση στην ελληνική τηλεόραση, που δεν συγκρίνεται σχεδόν σε τίποτα με εκείνη που γνωρίζαμε πριν από τα οκτώ χρόνια του Μνημονίου.

Πολλές φορές περνά από το μυαλό η τρομακτική σκέψη. Πόσο χρόνο χρειάζεται ένας οργανισμός για να συνηθίσει σε μια νέα κατάσταση; Σε νέες συνθήκες ζωής, ίσως άρδην διαφορετικές από αυτές στις οποίες αναπτυσσόταν προηγουμένως; Και κυρίως, αν η εξελικτική θεωρία είναι σωστή, πόσο όμοιος θα βγει ένας τέτοιος οργανισμός έπειτα από την έκθεσή του σε νέες συνθήκες ζωής; Οκτώ χρόνια, από όποια σκοπιά και ιδωθεί το ζήτημα, είναι υπεραρκετός χρόνος, ώστε να εισχωρήσει η κρίση ακόμη και στο ίδιο το DNA. Κάντε το εικόνα, σαν χολιγουντιανό blockbuster. Εσείς που βρισκόσασταν όταν το τσουνάμι των οικονομικών, κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών ανακάτευε την Ελλάδα σε ένα καζάνι που βράζει; Μπορεί να μην θέλουμε να το παραδεχτούμε, όμως την επέλαση των μνημονίων την ζήσαμε όλοι, πριν την βιώσουμε στο πετσί μας, μέσα από το “χαζοκούτι”. 
Από εκεί παρακολουθήσαμε τον Γιώργο Παπανδρέου να ανακοινώνει το πρώτο μνημόνιο, βάζοντας ορίζοντα εξόδου στην επιφάνεια, το 2011. Κι ύστερα ήρθαν τα Ζάππεια, οι τριμερείς κυβερνήσεις, η κατάρρευση του δικομματισμού (as we know it), το σλόγκαν της ελπίδας που ήρθε (;), ο πανζουρλισμός των ημερών που προηγήθηκαν του δημοψηφίσματος και η φρενίτιδα όσων ακολούθησαν. Κάθε Έλληνας μπορεί να σχηματοποιήσει στο μυαλό του, να ενώσει εικόνες όλων αυτών των ετών, εν μέρει και χάρη στην τηλεόραση. Μια τηλεόραση που όταν το παλιρροϊκό κύμα της κρίσης τραβήχτηκε έμεινε τουλάχιστον κουτσή και ακόμη κάνει προσπάθειες να σταθεί στο μπαστούνι της.

Φτωχή μου ιδιωτική τηλεόραση

Το 2008, όταν τα πιο επίσημα χείλη διαβεβαίωναν πως τίποτα δεν πρόκειται να ανακόψει την πορεία της ελληνικής κοινωνίας προς την ευδαιμονία, μόνο το μεγάλο κανάλι μετέδιδε σε εβδομαδιαία βάση διψήφιο αριθμό τηλεοπτικών σειρών (11 για την ακρίβεια) για να φτάσει η ιδιωτική τηλεόραση μόλις τρία – τέσσερα χρόνια αργότερα να έχει να παρουσιάσει στο σύνολό της (όλα δηλαδή τα ιδιωτικά κανάλια από κοινού) μόλις 5-6 από δαύτες.
Ήταν το πρώτο που αναζήτησα ως μέτρο σύγκρισης από τα χρόνια πριν και μετά το μνημόνιο. Η μυθοπλασία, οι τηλεοπτικές σειρές, αποτελούν το πιο δυνατό “χαρτί” της ελληνικής τηλεόρασης, από την γέννησή της ως σήμερα. Αν ζητηθεί σε κάποιον να κατονομάσει το αγαπημένο του τηλεοπτικό πρόγραμμα από την ιστορία της ιδιωτικής τουλάχιστον τηλεόρασης, είναι σχεδόν βέβαιο, πως θα αναφέρει κάποιο σίριαλ και σχεδόν αδύνατο αυτό να μην τοποθετείται τουλάχιστον μια δεκαετία πίσω στο χρόνο.
Ποιος θα φανταζόταν τότε, πως το μεγαλύτερο ιδιωτικό κανάλι της χώρας, ο τηλεοπτικός σταθμός με την υψηλότερη τηλεθέαση διαχρονικά και τις περισσότερες παραγωγές που παραμένουν αναγνωρίσιμα brand name στη συνείδηση του Έλληνα, θα έμοιαζε με βομβαρδισμένο τοπίο. Πλέον, το MEGA της τελευταίας διετίας, θυμίζει έναν ρωσικό ραδιοφωνικό σταθμό, ονόματι MDZhB, που από “μιντιακή αδράνεια” εξακολουθεί να εκπέμπει ασταμάτητα, χωρίς να έχει ζωή, από το 1982. Καταιγισμός προγραμμάτων σε επανάληψη, που έρχονται να επιτείνουν τη νοσταλγία μιας άλλης εποχής, που για αρκετούς από εμάς ανεξάρτητα από την κρίση, συνδέεται με τα χρόνιας της αθωότητας και εκείνα της εφηβείας. 
Κι όμως το MEGA δεν είναι παρά η κορυφή του παγόβουνου. Μην πάτε πολύ μακριά, μόλις στο 2011 και στο κουμπί νο. 5. Ήταν επικρατέστερο για το ALTER που στα μικράτα του ονομαζόταν Channel 5. Ο τηλεοπτικός σταθμός είχε συγκεντρώσει μια σειρά από αναγνωρίσιμους τηλεαστέρες, τόσο από το χώρο της ψυχαγωγίας, όσο και από εκείνον της ενημέρωσης και απασχολούσε σύμφωνα με τα δημοσιεύματα της εποχής 700 εργαζόμενους. Ο σταθμός μπήκε σε περιπέτειες το 2011, παρέμεινε σε λειτουργία έπειτα από επίσχεση εργασίας των ανθρώπων που δούλευαν σε αυτόν και τελικά πέρασε στην ανυπαρξία. Άλλη μια περίπτωση, μια ακόμη σταθερά που υπέκυψε στην πίεση της οικονομικής κρίσης.

Μαυρισμένη και πάντα δημόσια

Και ύστερα ήρθε η περιπέτεια της δημόσιας τηλεόρασης στο σύνολό της. Η απόφαση της τριμερούς κυβέρνησης ΝΔ, ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ να τραβήξει την πρίζα μέσα σε μια νύχτα στην ΕΡΤ ενέτεινε το ζοφερό πλαίσιο στο οποίο κινούνταν πλέον το μιντιακό τοπίο της Ελλάδας. Βρισκόμαστε άλλωστε στην καρδιά της κρίσης, το 2013, με την κοινωνία “καζάνι που βράζει” και το ενδεχόμενο επιστροφής στην κανονικότητα – όπου κανονικότητα βάλτε την ελπίδα πολλών πως θα επιστρέφαμε στην πρότερη κατάσταση – να μοιάζει ολοένα και πιο απίθανο. 
Πολλοί είδαν πολιτική σκοπιμότητα σε εκείνη την ενέργεια. Άλλωστε, την ΕΡΤ μπορεί κανείς να την ψέξει για πολλά, όμως ως το βράδυ που βυθίστηκε στο σκοτάδι δεν ανήκε στις δημόσιες εκείνες επιχειρήσεις που έβαζαν “μέσα” τον κρατικό προϋπολογισμό. Η επιστροφή της δημόσιας τηλεόρασης στην ζωή, μια από τις εξαγγελίες που έφερε εις πέρας η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝΕΛ, βρίσκει την ΕΡΤ να επιχειρεί να βρει ξανά τους δεσμούς με τον τηλεθεατή. 
Μέσα στα χρόνια που ακολούθησαν αναδύθηκαν άλλες τηλεοπτικές συχνότητες, δυνάμωσαν, κάλυψαν το κενό που έμεινε, αντιγράφοντας λίγο πολύ την ίδια τη ζωή, στην οποία δεν αρέσουν τα κενά.
Τα τελευταία δύο χρόνια, τα κανάλια δείχνουν να επιθυμούν την επιστροφή στην κανονικότητα. Επιχειρήθηκαν νέες τηλεοπτικές παραγωγές, τόσο από πλευράς σίριαλ, όσο και σε ψυχαγωγικά show (λιγότερο στον ενημερωτικό τομέα) και δόθηκε η εντύπωση πως η τηλεόραση (όχι στο σύνολό της) βγήκε από το μαύρο τούνελ. Κατά πόσο αυτό αληθεύει, μένει να αποδειχτεί στο μέλλον, στο άμεσο μέλλον.

Η κρίση δεν είναι οικονομική, είναι εμπιστοσύνης

Πέρα και πάνω όμως από όλα, εκείνο που θα πρέπει να απασχολεί τους τηλεοπτικούς σταθμούς και κατ’ επέκταση όλα τα μέσα ενημέρωσης, είναι το γεγονός πως έχει προσβληθεί ο πυρήνας της ύπαρξής τους, έχει διαρραγεί μια ιδιαίτερα σημαντική σταθερά στη σχέση τους με τους πολίτες. Και αυτή δεν είναι άλλη από την εμπιστοσύνη. Μέσα στη λαίλαπα της κοινωνικής αναταραχής, ο φορέας της είδησης, ο δίαυλος των κακών μαντάτων, το μιντιακό σύστημα ενημέρωσης που είχε κι εκείνο τις βάσεις του στερεωμένες σε ένα κόσμο που άλλαζε εκ βάθρων χάνει τη γη κάτω από τα πόδια του.
Κι όμως, το φαινόμενο αυτό δεν σάρωσε, ούτε διαπερνά ακόμη τώρα που μιλάμε μόνο την ελληνική κοινωνία και πραγματικότητα. Το είδαμε να συμβαίνει διαδοχικά σε μια σειρά από χώρες του λεγόμενου δυτικού κόσμου, με τους πολιτικούς αναλυτές να τονίζουν εδώ και χρόνια πως αποτελεί τη βραδυφλεγή βόμβα στα θεμέλια της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, όπως τη γνωρίσαμε τον τελευταίο αιώνα. Όταν μια κοινωνία φτάσει στο σημείο να αμφισβητεί ευθέως, να μην εμπιστεύεται κατ’ αρχήν την πολιτική, τότε αποσταθεροποιούνται τόσο οι θεσμοί, όσο και οι πυλώνες που τη στηρίζουν, σημειώνει σε έρευνά του ο Ολλανδός καθηγητής πολιτικών επιστημών Tom W. G. van der Meer.
Ένας βασικός πυλώνας της δημοκρατίας λοιπόν είναι χωρίς δεύτερη σκέψη ο Τύπος, η λεγόμενη τέταρτη εξουσία, που θεωρητικά και ιδανικά ελέγχει και ασκεί κριτική στην εξουσία. Μοιραία λοιπόν, σε ένα σύστημα που βυθίζεται εν τω συνόλω, τα media δεν θα μπορούσαν να αποτελέσουν εξαίρεση. Τουναντίον, αποτελούν τον θεσμό του οποίου η εικόνα έχει ραγίσει περισσότερο από κάθε άλλον.
Σε έρευνα της εταιρίας δημοσίων σχέσεων Edelman σε 28 χώρες σε όλο τον κόσμο, φαίνεται πως οι πολίτες δείχνουν να εμπιστεύονται λιγότερο τα media (με ποσοστό 43%), σε σύγκριση με τις ΜΚΟ, τις κυβερνήσεις και τις επιχειρήσεις. Γενικότερα, το 2018, ο βαθμός εμπιστοσύνης σε παγκόσμιο επίπεδο είναι κάτω από τη βάση (στο 48%), με απογοητευτικούς δείκτες για τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, την Αμερική, τον Καναδά και την Ιαπωνία. Είναι ενδεικτικό πως στις ΗΠΑ μόνο, η εμπιστοσύνη των πολιτών στα μέσα ενημέρωσης κατέρρευσε τα τελευταία χρόνια, με τη χώρα να κατρακυλά 10 θέσεις μεταξύ των 28 από το 2016 ως και σήμερα.
Παράλληλα, σχεδόν 7 στους 10 πολίτες ανησυχούν πως βομβαρδίζονται από Fake News, τα οποία και γίνονται όπλο στα χέρια ορισμένων, προκειμένου να επηρεάσουν την κοινή γνώμη προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. 
Στην Ελλάδα των οκτώ χρόνων μνημονίου, αυτό το φαινόμενο μοιάζει να πολλαπλασιάζεται δραματικά και μεγαλύτερος ηττημένος από αυτή την καχυποψία είναι η τηλεόραση την οποία μόλις 3,6% των πολιτών δηλώνει πως εμπιστεύεται πολύ. Ο ίδιος δείκτης, στην πρόσφατη έρευνα της ΔιαΝεοΣις, για τα πολιτικά κόμματα είναι στο 8,1% και αναφορικά με τον πρωθυπουργό αγγίζει το 20,3%. 

Ο απερίσκεπτος τηλεθεατής

Κι όμως, όσο κι αν βάλουμε κατά των τηλεοπτικών σταθμών, όσο κι αν αναθεματίζουμε για την χαμηλή ποιότητα των προγραμμάτων, τα στοιχεία δείχνουν πως δεν μειώνεται ο χρόνος που περνάμε μπροστά από τους τηλεοπτικούς δέκτες. Επιπλέον, από την είσοδο του MEGA στην εντατική και έπειτα, παρατηρούμε μια επιστροφή σε προγράμματα φτηνού άρτου και θεάματος με μια επιμονή στα φορμάτ των reality.
Το ερώτημα που πρέπει να θέσει κανείς στον εαυτό του είναι αν ο εκάστοτε τηλεοπτικός σταθμός θα επέμενε σε ένα πρόγραμμα, όποιο και αν ήταν αυτό, αν ο τηλεθεατής επεδείκνυε την αποστροφή του σε αυτό. Γιατί συμβαίνει το παράδοξο, όλοι να στηλιτεύουμε το περιεχόμενο της ελληνικής τηλεόρασης, ως την επομένη το πρωί, όταν και το ραβασάκι της Nielsen, έρχεται να αποδείξει την ανακολουθία λόγου και πράξεων και εμάς των ίδιων, ως τηλεθεατών. 
Ο πρώτος που πρέπει, μπορεί και έχει τη δύναμη να φτιάξει μια καλύτερη τηλεόραση είναι ο ίδιος ο τηλεθεατής με την επιλογή που θα κάνει από το τηλεκοντρόλ του και αυτό μπορεί να ακούγεται ουτοπικό, αποτελεί όμως μια πραγματικότητα. 
Η τηλεόραση στην Ελλάδα έπειτα από οκτώ χρόνια στο χορό της οικονομικής κρίσης δεν είναι, ούτε θα μπορέσει να γίνει όπως πριν. Ως μέρος και αυτή της κοινωνίας που ζυμώνεται στα ζόρικα του μνημονίου, έχει λόγο ύπαρξης με άλλη εικόνα και διαφορετικό μήνυμα. Απλά θυμηθείτε πως αυτή την εικόνα, πίξελ, το πίξελ, θα μπορούσαμε να την διαμορφώσουμε εμείς ως τηλεθεατές. 

Η στροφή στο τατουάζ ως διέξοδος

“Ο κόσμος ήθελε κάπου να ξεσπάσει, να κάνει κάτι για τον εαυτό του, να αποτινάξει την καταπίεση και έκανε tattoos”

O Λεωνίδας είναι ζωγράφος. Κάνει ατομικές εκθέσεις. Μάλιστα, αυτήν την περίοδο προετοιμάζει μία. Απέκτησε το δικό του studio το 2009, έπειτα από 10 χρόνια προϋπηρεσίας ως επαγγελματίας του είδους, σε εξόχως δημοφιλή tattoos shops του κέντρου και των βορίων προαστίων. Οι συνθήκες ή για την ακρίβεια, η φιλοσοφία των studios με τα οποία συνεργαζόταν δεν “κούμπωνε” απόλυτα στη δική του και κάπως έτσι πέρασε την ιστορία στο επόμενο βήμα.
Επέλεξε να δραστηριοποιηθεί στην περιοχή όπου είχε μεγαλώσει, κυρίως γιατί ήθελε να τη στηρίξει: τον Άγιο Δημήτριο. “Επιπροσθέτως, το 2009 δεν υπήρχε κάτι αντίστοιχο, στην περιοχή”. Με το mall, το μετρό και τη Βουλιαγμένης σε απόσταση αναπνοής (δυο στενών) η περιοχή δεν είχε ιδιαιτέρως φθηνά ενοίκια “σίγουρα όμως, οι τιμές ήταν λίγο καλύτερες από αυτές του κέντρου”.
Ο χώρος του Lonis Tattoo δεν είχε ακόμα ολοκληρωθεί “όταν άρχισαν να έρχονται οι άνθρωποι που με εμπιστεύονταν τα προηγούμενα χρόνια και ζητούσαν το επόμενο tattoo. Δεν είχαμε καν τοποθετήσει τον υπολογιστή ή το σαλόνι και αρχίσαμε τη δουλειά” πριν την πρώτη επίσημη μέρα. Το πελατολόγιο του “μαζί με την πίστη στον εαυτό μου και τις δυνατότητες μου ήταν ο λόγος που πήρα το ρίσκο, σε δύσκολους καιρούς, αφού πια είχαμε μπει στην κρίση. Αν υπάρχουν οι ικανότητες και είσαι ειλικρινής και τίμιος με τους ανθρώπους που σε εμπιστεύονται, δεν φοβάσαι”.
Στα χρόνια που ακολούθησαν παρατηρήθηκε μια κατακόρυφη αύξηση στη ζήτηση του κοινού. Θα έχετε πρόχειρα τα πέντε στάδια της θλίψης (άρνηση, θυμό, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη και αποδοχή), όπως και το γυναικείο φαινόμενο μιας μεγάλης αλλαγής στην εμφάνιση, έπειτα από χωρισμό. Το ψυχολογικό κομμάτι ήταν ο κύριος λόγος που πλέον χρειάζεται να ψάξουμε για να βρούμε κάποιον, στο χώρο, χωρίς δεματοστιξία. “Ένας άλλος λόγος είναι πως το tattoo απενοχοποιήθηκε, μέσω της τηλεόρασης. Τα βλέπαμε κάθε μέρα, παντού. Από διαγωνισμούς μαγειρικής έως διαφημίσεις -μέχρι και σε πιο λαϊκά μέρη, όπως είναι τα μπουζούκια. Έπαψε να είναι ίδιον των απόκληρων και να συνδέεται με φυλακισμένους ή ναρκομανείς”. Η αλήθεια είναι πως όταν απέκτησα το πρώτο tattoo, το 1998, το πρώτο πράγμα που με είχαν ρωτήσει οι οικείοι μου ήταν… αν άρχισα τα ναρκωτικά. Η τωρινή εποχή απέχει παρασάγγας από αυτό, γεγονός που επιβεβαιώνει και ο Λεωνίδας.
“Έχουμε πελάτισσες που είναι 75 χρόνων. Αρκετός κόσμος που έρχεται είναι μεταξύ 60 και 75 χρόνων. Άνθρωποι που πάντα ήθελαν να κάνουν ένα tattoo, αλλά δεν είχαν το θάρρος. Ήταν καταπιεσμένοι. Λίγο η κρίση, λίγο όσα ήλθαν μαζί της, η καταπίεση, η απομόνωση, η αδυναμία να νιώσεις πως ελέγχεις τη ζωή σου, έψαχναν να ξεσπάσουν σε κάτι πολύ προσωπικό. Το tattoo, βλέπετε, είμαι μια πολύ προσωπική υπόθεση. Κάποιοι δεν είχαν χρήματα να καλύψουν τις βασικές ανάγκες, αλλά είχαν τεράστια ανάγκη να κάνουν κάτι για τον εαυτό τους, για να “σβήσουν” ένα απωθημένο. Αναζητούσαν μια διέξοδο” και το tattoo έγινε αυτό ακριβώς -για τη ψυχολογία τους.
Οποία έκπληξις, οι μεγάλοι σε ηλικία άνθρωποι δεν επιλέγουν ονόματα των εγγονών ή των παιδιών τους. “Συνήθως προτιμούν κάτι στιλιζαρισμένο: λουλουδάκια, κοριτσάκια, πιο γραμμικά σχέδια, πιο καρτούν. Επίσης, όσοι έχουν ταξιδέψει ζητούν κάτι που να τους θυμίζει το αγαπημένο τους ταξίδι (πχ τον Βούδα). Πέραση έχουν τα ρεαλιστικά “που είναι οι προσωπογραφίες ή η ακριβής αποτύπωση εικόνας, σαν να είναι “ζωντανή”.
Ζήτησε κάποιος το logo του ΣΥΡΙΖΑ ή της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ; “Παλαιότερα υπήρχαν και αυτά. Στο studio αυτό έχουμε συγκεκριμένη πολιτική σε σήματα κομμάτων, σε οπαδικά και φασιστικά σύμβολα. Δεν τα κάνουμε”.
Πόσα cover ups έχουν αναλάβει οι άνθρωποι του -πολυβραβευμένου σε διεθνή tattoos conventions- Lonis Tattoo, δεδομένου ότι σε καιρό κρίσης ο ενδιαφερόμενος θα ψάξει και την καλή τιμή -κάνοντας έκπτωση στην ποιότητα ή το αποτέλεσμα; “Οι επιδιορθώσεις που έχουν γίνει είναι πάρα πολλές και συνεχίζονται ακόμα. Έχει βοηθήσει η διαφήμιση από στόμα σε στόμα και το γεγονός ότι όσοι ψάχνουν πού να κάνουν cover up -έχοντας πια, και το φόβο της νέας αποτυχίας- βλέπουν ένα σχέδιο που τους αρέσει και εμπιστεύονται τον συγκεκριμένο tattoo artist. Κάποιες φορές ωστόσο, το αποτέλεσμα της πρώτης δουλειάς είναι τόσο κακό που δεν γίνεται cover up”. Για όσους τυχόν ενδιαφέρονται να ακολουθήσουν αυτή τη δουλειά, ο Λεωνίδας εξηγεί πως “είναι σημαντικό να υπάρχει μια καλλιτεχνική αντίληψη στο σχέδιο και στο σχεδιασμό, γιατί δεν αρκεί να βρίσκεις ένα σχέδιο και να το κάνεις στάμπα”. Βάζεις και ψυχή, για να είναι ιδανικό το αποτέλεσμα.

Αλληλεγγύη στα χρόνια του μνημονίου

Το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού, η Κοινωνική Κουζίνα ο Άλλος Άνθρωπος και το Αλληλέγγυο Σχολείο της Μεσοποταμίας δίδαξαν αλληλεγγύη και ανθρωπιά στα χρόνια της κρίσης

Αν υπάρχει ένα πράγμα που γιγαντώθηκε, μαζί με τα προβλήματα που απέκτησαν εκατομμύρια Έλληνες, με το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και τα μνημόνια που τη συνόδευσαν, αυτό είναι σίγουρα το κίνημα αλληλεγγύης. Τα προηγούμενα χρόνια η εμφανής τουλάχιστον αλληλεγγύη περιοριζόταν στα…κέρματα, για ανθρώπους που μας πλησίαζαν στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Τα αντανακλαστικά που επέδειξε η κοινωνία μετά τα μνημόνια αποδείχθηκαν εξαιρετικά. 
Κοινωνικά ιατρεία και φροντιστήρια, συλλογικές κουζίνες, αλληλέγγυα σχολεία, παζάρια ανταλλακτικής οικονομίας, δράσεις συλλογής φαρμάκων, ρούχων και τροφίμων, τράπεζες χρόνου μέχρι εκδηλώσεις πολιτιστικού χαρακτήρα και γενικές συνελεύσεις, που έγιναν κυρίως τάση μετά το κίνημα των Αγανακτισμένων. Είναι πολλές οι κοινωνικές δομές, κινήσεις πολιτών και συλλογικά στέκια που ξεπήδησαν μέσα απ’ την κρίση ή ενισχύθηκαν μέσα σ’ αυτή.
Επισκεφθήκαμε το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού, την Κίνηση Πολιτών Μεσοποταμία στο Μοσχάτο και την Συλλογική Κουζίνα Άλλος Άνθρωπος.

Κουζίνα ο Άλλος Άνθρωπος: Το φαγητό πάντα μας φέρνει πιο κοντά

Ένα μεσημέρι ακολουθήσαμε την ομάδα της κουζίνας ο Άλλος Άνθρωπος μέχρι το εκκλησάκι του Άι Γιώργη, στη συμβολή των οδών Πειραιώς και Θερμοπυλών. Ο ήλιος βάραγε κατακούτελα, αλλά για τον Δημήτρη, τον Αλέξανδρο και τα άλλα παιδιά δεν είχε σημασία. Έστησαν τον πάγκο τους πάνω στο πεζοδρόμιο, άναψαν το γκάζι και ο Δημήτρης έριξε μέσα σε μια μεγάλη κατσαρόλα τα αποξηραμένα μανιτάρια που είχε φέρει, μπόλικα μπαχαρικά και λίγο λάδι και άρχισε να τα σοτάρει. Έπειτα πρόσθεσε τις φρεσκοκομμένες πιπεριές που έκοψε εκείνη την ώρα κάτω απ’ τον ήλιο και μπόλικη σάλτσα ντομάτας. «Σε μια ώρα θα τρώμε», είπε. Το μενού της ημέρας ήταν κριθαράκι με μανιτάρια και πιπεριές. 
Λίγο αργότερα εμφανίστηκαν οι πρώτοι συνδαιτυμόνες, αν και το ραντεβού συνήθως είναι γύρω στις 15:30. «Μοσχοβόλισε» είπε ένας κύριος που έφτασε την ώρα που μόλις είχαν αρχίσει να αναδύονται οι μυρωδιές. Εκεί, σε ένα απ’ τα πιο κεντρικά σημεία της Πειραιώς.
Κι αυτός, όπως και εκατοντάδες άλλοι τρώνε καθημερινά μαζί με τον Άλλο Άνθρωπο, τον οποιονδήποτε άλλο. Η προσπάθεια που ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2011 ο Κώστας Πολυχρονόπουλος, όταν με τέσσερα ευρώ στην τσέπη και όσα λαχανικά μάζεψε απ’ τους αρχικά δύσπιστους παραγωγούς που συνάντησε στην λαϊκή της Καλλιδρομίου, έχει πια ριζώσει και έχει γίνει «σπίτι» για πολλούς. Όχι μόνο για όλους εκείνους που πηγαίνουν στο χώρο της Κουζίνας στο Μεταξουργείο για να φάνε κάθε μέρα πρωινό, να πιουν ένα καφέ με τους φίλους που απέκτησαν εκεί, να κάνουν μπάνιο ή να πλύνουν τα ρούχα τους, αλλά και για πολλούς άλλους. Ανθρώπους που δεν έχουν ανάγκη το φαγητό αλλά απολαμβάνουν την παρέα ή θέλουν να βοηθήσουν. 
Με συνολικά περίπου 20 κουζίνες στην Αττική αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας (Λέσβο, Χίο, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Καλαμάτα κ.ά), καθώς και δύο κουζίνες σε Βαρκελώνη και Μπόντρουμ μαγειρεύουν καθημερινά περίπου 1.000 με 1.200 μερίδες φαγητό.
«Είναι αυτοοργανωμένες και αυτοδιαχειριζόμενες πλέον οι κουζίνες, δεν κάνω ούτε εγώ κουμάντο ούτε κανένας», λέει ο Κώστας καθώς μας ξεναγεί στο χώρο της κουζίνας και στην αποθήκη τροφίμων στο Μεταξουργείο.
Όσο για το πώς τα καταφέρνουν: «Η Κοινωνική Κουζίνα ο Άλλος Άνθρωπος στηρίζεται αποκλειστικά στον άλλο άνθρωπο, δεν έχει νομική μορφή. Έρχεται κάποιος τρώει μαζί μας και από εκεί και πέρα, είτε θέλει να συνεισφέρει, ή οικονομικά, ή να φέρει τρόφιμα, ή με εθελοντική εργασία, το κάνει εκείνη την ώρα.
Αυτό αντικατοπτρίζεται και στο τσουκάλι. «Φτιάχνουμε οτιδήποτε μπορεί να μαγειρευτεί και στο σπίτι, αρκεί να έχουμε τα υλικά», λέει ο Δημήτρης καθώς ανακατεύει το κριθαράκι με τη μεγάλη ξύλινη κουτάλα που κουβάλησαν μαζί με τον άλλο εξοπλισμό. Έτσι, όπως εξηγεί, μπορεί να έχουν κρέας (κυρίως κοτόπουλο) για 20 μέρες συνεχώς, αλλά μετά όχι. Οπότε συνήθως υπάρχουν όσπρια, ζυμαρικά και ρύζι.
«Η ανταπόκριση του κόσμου μπορώ να πω ότι είναι συγκινητική. Την περίοδο ‘15-’16 μαγειρεύαμε μέσο όρο 9.000 μερίδες την ημέρα, αφού πηγαίναμε και σε περιοχές με πρόσφυγες. Αν σκεφτείς το κόστος για όλα αυτά βγαίνει ένα υπέρογκο ποσό. Συνολικά έχουμε μοιράσει γύρω στα 8 εκατομμύρια μερίδες. Αν η μια κοστίζει έστω ένα ευρώ, φαντάσου πόσο συγκινητική είναι η προσφορά του κόσμου».
«Δεν μπορείς να πάρεις χρήματα από οποιονδήποτε. Ούτε μπορώ να δεχθώ χρήματα απ’ την Ευρωπαϊκή Ένωση που έχει επιβάλει αυτό που κάνουμε τώρα εδώ. Γι’ αυτό και δεν έχω δεχθεί κανένα βραβείο απ’ αυτά που μου έχουν προσφέρει. Το 2015 μας δώσανε το βραβείο του Ευρωπαίου πολίτη. Φυσικά δεν το δεχθήκαμε. Πήγα στις Βρυξέλλες και τους το είπα», σημειώνει εξάλλου ο Κώστας. 
Αυτό όμως που κάνει διαφορετικό τον Άλλο Άνθρωπο απ’ οποιοδήποτε συσσίτιο είναι η φιλοσοφία που τον διέπει. «Άλλο η λύπηση κι άλλο η αλληλεγγύη, άλλο η φιλανθρωπία κι άλλο ο σεβασμός. Έχει μεγάλη διαφορά. Εμείς δεν κάνουμε ούτε φιλανθρωπία ούτε συσσίτια με την έννοια που έχουν σήμερα», λέει ο Κώστας και καταλήγει: «Ο άστεγος δεν έχει ανάγκη τόσο το φαγητό μου, αλλά αυτό που κάνω με τον διαφορετικό τρόπο. Έχει ανάγκη ανθρώπους να τον κοιτάνε στα μάτια».

Το αλληλέγγυο Σχολείο της Μεσοποταμίας δεν διδάσκει μόνο μαθήματα, αλλά δημοκρατία

Το αλληλέγγυο σχολείο της Μεσοποταμίας, μιας κίνησης πολιτών στο Μοσχάτο που ξεκίνησε κυρίως από ανθρώπους ευαισθητοποιημένους σε οικολογικά θέματα πριν την κρίση και με το ζήτημα του παραλιακού μετώπου να είναι πάντα επίκαιρο γι’ αυτούς, φέτος συμπληρώνει πέντε χρόνια. Σε αυτό παρακολουθούν μαθήματα περίπου 300 παιδιά απ’ όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και διδάσκουν εθελοντικά γύρω στους 50 εκπαιδευτικούς. 
Κάνουν μαθήματα για την προετοιμασία των Πανελλαδικών Εξετάσεων, ενισχυτική διδασκαλία οι μικρότεροι και πολλοί μαθαίνουν ξένες γλώσσες. Εδώ διδάσκονται Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Ισπανικά, και πολλοί μαθητές έχουν πάρει πιστοποιήσεις Proficiency και Β2. Πολλά παιδιά έχουν περάσει στο πανεπιστήμιο, μας εξηγεί ένας απ’ τους ανθρώπους που έστησαν το κομμάτι του αλληλέγγυου σχολείου, ο Χρήστος Κορολής, που διδάσκει Αγγλικά.
«Το 2011 στήθηκε το δίκτυο της τράπεζας χρόνου, το οποίο σημαίνει ανταλλαγή υπηρεσιών χωρίς τη διαμεσολάβηση χρήματος. Μέσα απ’ αυτό ξεπήδησε το αλληλέγγυο σχολείο, την περίοδο ‘12-’13. Δημιουργήθηκε για να καλύψει υπαρκτές ανάγκες σε ένα κόσμο που εκείνη την περίοδο έχανε τη δουλειά του”.
Η φιλοσοφία όμως πίσω απ’ αυτό δεν είναι απλώς για ένα κοινωνικό φροντιστήριο. Στοχεύουμε βέβαια στο «να είμαστε φραγμός στον αποκλεισμό κάποιων συνανθρώπων απ’ την τριτοβάθμια εκπαίδευση ή πιστοποιήσεις», όμως, «χωρίς να είμαστε υπέρ της παραπαιδείας», λέει ο Χρήστος.
«Πατάμε πάνω στο κοινωνικό ζήτημα και προσπαθούμε με τους δικούς μας όρους να το βελτιώσουμε. Αυτό που ξεχωρίζει τη Μεσοποταμία, είναι το στοιχείο της δημοκρατίας και της κουλτούρας της συμμετοχής, έχοντας οριζόντιες συνελεύσεις (μικτές γονιών-εκπαιδευτικών-μαθητών όπου αξιολογείται συλλογικά η λειτουργία του σχολείου) και λαμβάνοντας αποφάσεις για δράσεις κοινωνικές και πολιτιστικές. Η Μεσοποταμία λειτουργεί με συναίνεση για όλα της τα ζητήματα» εξηγεί.
Απ΄ το ‘10 και μετά αρχίζει να εμπλουτίζεται το πρόγραμμα δράσεων. Πολλοί περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να μπαίνουν στη Μεσοποταμία και να βάζουν αυτά τα πολιτικά αιτήματα, της άμεσης δημοκρατίας, της λογικής του δικτύου, της λογικής της δημιουργικής αντίστασης κατά κάποιο τρόπο.
Το αλληλέγγυο Σχολείο της Μεσοποταμίας είναι ανάμεσα σε αυτά που έστησαν το πανελλαδικό συντονιστικό αλληλέγγυων σχολείων. Επίσης έχει μια διαρκή σχέση και επικοινωνία με το Β ‘Γυμνάσιο Μοσχάτου, όπου φιλοξενούνται οι γενικές συνελεύσεις, ενώ μοιράζονται και μια μεικτή θεατρική ομάδα.
Εδώ όλα λειτουργούν στη λογική της ισοτιμίας και του δικτύου. «Αν φέρεις πχ το παιδί σου να γραφτεί Αγγλικά, εσύ θα γραφτείς ως μέλος στην τράπεζα χρόνου, προκειμένου να δηλώσεις αυτό που και εσύ μπορείς να προσφέρεις. Είναι μια εμπλοκή στη λογική της ισοτιμίας», εξηγεί ως προς τον τρόπο λειτουργίας. Τονίζει ωστόσο πως «δεν έχουμε χρονοπιστώσεις. Τη συμμετοχή του κόσμου την αξιολογούμε τελείως διαφορετικά».

Μητροπολιτικό Ιατρείο Ελληνικού: Πάνω από 63.000 ασθενείς στα χρόνια της κρίσης

Το Μητροπολιτικό Ιατρείο του Ελληνικού στήθηκε τον Δεκέμβριο του 2011, μέσα στην πρώην αμερικανική βάση, με τρεις γιατρούς και πολύ λίγο κόσμο. Στην πορεία όμως καθώς μάθαινε ο κόσμος γι’ αυτό, κυρίως μέσω του διαδικτύου, ξεπέρασαν τους 100 οι εθελοντές γιατροί και έτσι τον Νοέμβριο του ‘16 έφτασαν τους 120, όπως λέει στο News 24/7 η κ. Βασιλική Ηλιοπούλου, εθελόντρια στο ιατρείο. «Η ανάγκη έφερνε τη μια ειδικότητα μετά την άλλη». 
«Τα περισταστικά που έβλεπαν οι γιατροί κυρίως μέχρι το ‘16 ήταν παραμελημένα. Ήταν άνθρωποι που για μεγάλο χρονικό διάστημα είχαν αφήσει το πρόβλημα μέχρι που αυτό γιγαντώθηκε. Πήγαν σε κάποιο νοσοκομείο και έφαγαν πόρτα γιατί είτε έπρεπε να υπογράψουν υπεύθυνη δήλωση ότι θα έρθει στην εφορία το χρέος ή τους έστελναν σε εμάς – συνήθως οι κοινωνικές υπηρεσίες των νοσοκομείων» εξηγεί η κ. Ηλιοπούλου που ξεκίνησε να αφιερώνει χρόνο στο ιατρείο όταν διαπίστωσε ως εκπαιδευτικός, ότι πολλά παιδιά δεν ήταν επαρκώς εμβολιασμένα λόγω οικονομικής δυσπραγίας.
Όσο για το ποιοι άνθρωποι στράφηκαν στο Μητροπολιτικό Ιατρείο του Ελληνικού, αυτοί ήταν «κυρίως Έλληνες, ηλικίας από 55 μέχρι 65, και έπειτα αρκετοί Αλβανοί που είχαν μείνει άνεργοι, γιατί πολλοί εργάζονταν σε οικοδομές. Στην πορεία όμως είδαμε ότι αυτοί αποχωρούσαν. Εδώ μπορεί να πει κάποιος πως έρχονταν οι πάρα πολύ φτωχοί. Οι περισσότεροι όμως ήταν ελεύθεροι μικρομεσαίοι επαγγελματίες που είχαν ένα μαγαζάκι και το έκλεισαν» αναφέρει. 
«Ήταν άνθρωποι που βλέποντας τους δεν σου πέρναγε απ’ το μυαλό. Καλοβαλμένοι, καλοντυμένοι» συμπληρώνει η κ. Ηλιοπούλου σημειώνοντας χαρακτηριστικά πως «οι άνθρωποι αυτοί κατά κανόνα έκαναν κι ένα έμφραγμα, έμειναν και μόνοι. Είναι δηλαδή καταστάσεις που βλέπαμε ως καρμπόν».
Το αποκορύφωμα της κρίσης, σύμφωνα με την κ. Ηλιοπούλου, ήταν το 2015 και έως τον Νοέμβριο του ’16, οπότε είχαν φτάσει να δέχονται περίπου 1800 επισκέψεις τον μήνα. «Έρχονταν συνέχεια νέοι άνθρωποι, σε σημείο που δεν μπορούσαμε κι εμείς να ανταποκριθούμε. Έξι-επτά άτομα στη γραμματεία και όλα τα ιατρεία λειτουργούσαν. Ξέφευγε πια η κατάσταση».
Ωστόσο έκτοτε έχει λιγοστέψει ο κόσμος που απευθύνεται στο Μητροπολιτικό Ιατρείο για ιατρικές εξετάσεις. Δεν ισχύει το ίδιο όμως με τους ψυχιάτρους και τους ψυχολόγους, με τους πρώτους σταθερά να δέχονται ασθενείς κάθε Σάββατο. Κι αυτό γιατί όπως εξηγεί, «οι περισσότεροι ασθενείς χρειάζονταν ψυχολογική στήριξη…Αυτή την κατηγορία των ανθρώπων δεν μπορούσαμε να τους αφήσουμε έτσι ξαφνικά. Είχαμε βιώσει εδώ καταστάσεις να έρχεται νέος άνθρωπος και να ωρύεται γιατί είχε τρεις μέρες να πάρει φάρμακα, και εμείς δεν ξέραμε ότι ήταν ψυχιατρικός ασθενής. Αν δεν είχαμε τους ψυχολόγους εδώ, δεν θα κάναμε σχεδόν τίποτα. Θα δίναμε μόνο φάρμακα».

Γιγαντώνεται η ανάγκη για φάρμακα

Το κομμάτι των φαρμάκων παραμένει μεγάλο «αγκάθι» λόγω της συμμετοχής, αφού δεν είναι πάντα μηδενική στην πράξη.
«Απ’ τον Γενάρη του 12 μέχρι τώρα το ιατρείο έχει δεχθεί 63.522 άτομα είτε για γιατρούς ή φάρμακα. Ενώ έχουμε σταματήσει τους γιατρούς, εκτός των ψυχιάτρων, μόνο τον Απρίλιο είχαμε περίπου 500 άτομα, που έχουν έρθει κυρίως για φάρμακα. Περίπου 600-700 έρχονται κάθε μήνα κυρίως για αυτό το λόγο» σημειώνει η κ. Ηλιοπούλου.
«Το πρόβλημα», εξηγεί, είναι ότι «ακόμη κι αυτοί που δικαιούνται φάρμακα με μηδενική συμμετοχή καλούνται να πληρώσουν σε πολλές περιπτώσεις, γιατί υπάρχουν δύο τιμές στο φάρμακο. Η τιμή του εμπορίου (που πουλάει η εταιρεία) και η τιμή αναφοράς για κάθε φάρμακο (που βγαίνει απ’ το υπουργείο Υγείας). Άρα ο ασθενής πρέπει να πληρώσει τη διαφορά, αν υπάρχει, και γι’ αυτό αυτοί που έχουν 25% συμμετοχή ουσιαστικά είναι 50%. Συν το ένα ευρώ ανά συνταγή». «Δηλαδή θα πρέπει να διαπραγματεύεσαι με τον γιατρό να σου δώσει μια αγωγή που θα έχει μηδέν συμμετοχή, ή να γυρίσεις 15 φαρμακεία για να βρεις ποιο έχει το πιο φθηνό γενόσημο» συμπληρώνει.

Δίνουμε γάλα σε περίπου 120 μωρά

Ένα άλλο κομμάτι που απαιτεί συνδρομή, σχετίζεται με μονογονεϊκές οικογένειες και οικογένειες ανέργων, που δεν μπορούν να αγοράσουν βρεφικά γάλατα. Όπως αναφέρει η κ. Ηλιοπούλου πρόκειται για περίπου 120 μωρά. Κάνουν παράλληλα συλλογή ρούχων για όσους χρειάζονται. «Ήρθε ένας κύριος προχθές με ένα έξι μηνών μωρό να ζητήσει ρούχα. Το είχε με τη μπλούζα της γιαγιάς» σημειώνει χαρακτηριστικά, ενώ για το κομμάτι του γάλακτος τονίζει ότι πολλές φορές, αφού το παιδί γίνει έξι μηνών, αναγκάζονται να ρωτήσουν τον παιδίατρο αν μπορούν να του δώσουν πια γάλα εβαπορέ, που θα βρουν πιο εύκολα στο Ιατρείο.

Μαγική η ανταπόκριση του κόσμου

Σήμερα υπάρχουν συνολικά περίπου 300 εθελοντές, κυρίως συνταξιούχοι, αλλά και εργαζόμενοι ή ωφελούμενοι «που θέλαμε να τους ενσωματώσουμε». «Βλέπεις ότι κάποιοι έρχονται στη βάρδια και πιέζονται γιατί δούλευαν όλη τη μέρα. Είναι θέμα ανθρώπου», σημειώνει.
Όσο για την ανταπόκριση του κόσμου η ίδια τη χαρακτηρίζει «μαγική». «Μπορεί δηλαδή τώρα να ήρθε μια κοπέλα, την οποία δεν μπορώ να καλύψω. Μετά από λίγο ανοίγει η πόρτα, μπαίνει ένας άνθρωπος και λέει: “θέλω να δωρίσω στη μνήμη της γιαγιάς μου που πέθανε προχθές 500 ευρώ, τι έχετε ανάγκη;”
Ή δεν έχω τα φάρμακα για κάποιον και εκείνη την ώρα ανοίγει μια νέα παραλαβή… και υπάρχει αυτό ακριβώς που χρειάζεται ο ασθενής!
Αρκετά μεγάλη είναι και η αλληλεγγύη απ’ το εξωτερικό, αφού στέλνουν βοήθεια από Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία, Αμερική κ.ά. «Για να είμαι ειλικρινής τις περισσότερες ενοχές τις έχουν οι Γερμανοί. Η ανταπόκριση δηλαδή από Γερμανούς πολίτες είναι μεγαλύτερη απ’ όλες τις χώρες», σχολιάζει, προσθέτοντας πως δεν το κάνουν μέσω κάποιας ελληνικής παροικίας.
Αυτήν την περίοδο, ενόψει καλοκαιριού, τρέχουν ένα πρόγραμμα πρόληψης κατά του μελανώματος με δερματολόγο που εξετάζει με ραντεβού και πρόσβαση σε όλους, ακόμη και για όσους δεν έχουν καρτέλα στο ιατρείο. Επίσης υπάρχει ένα πρόγραμμα πρόληψης για την παιδική-νεανική παχυσαρκία και τη λιπιδαιμία, καθώς όπως αναφέρει η κ. Ηλιοπούλου «είναι περιπτώσεις που είδαμε πολύ μεγάλη αύξηση μέσα στην κρίση, λόγω κακής σίτισης».
Το ιατρείο λειτουργεί 10 με 8 κάθε μέρα, Σάββατο 10 με 6, εκτός Κυριακής. 

Επιλογή ενός concept… βιώσιμου

«Δεν “έβγαινα” να δώσω αλλού να μου φτιάξουν τα έπιπλα. Έμαθα να το κάνω μόνη μου»

Η Νατάσα εργαζόταν, σε όλη την ενήλικη ζωής της, στο εμπορικό κομμάτι μεγάλων επιχειρήσεων. Έμεινε στην πρώτη της δουλειά, στο χώρο της πληροφορικής, για 10 χρόνια. Ακολούθησαν 12 σε μεγάλη εταιρία τηλεπικοινωνιών. Το 2014 “έγκωσε”. “Από όταν θυμάμαι τον εαυτό μου, μετά το Πανεπιστήμιο, δούλευα απεριόριστες ώρες, σε περιβάλλοντα που ήταν άκρως ανταγωνιστικά. Ήλθε λοιπόν, μια στιγμή -το 2014- που ένιωσα ότι ο κύκλος είχε κλείσει. Οι συνθήκες ήταν τέτοιες που οδήγησαν σε κάποιου είδους συμφωνία και εθελουσία έξοδο”. Ξεκαθαρίζει ότι η κρίση ήταν η αφορμή για να πει το “έως εδώ”. 
Για χρόνια σκεφτόταν να κάνει κάτι δικό της. Δεν είχε βρει όμως, το τι θα ήταν αυτό. “Η προτεραιότητα ήταν να μην εργάζομαι πια απεριόριστες ώρες. Ζητούμενο ήταν ένα πιο ανθρώπινο ωράριο, όπως και μικρότερη πίεση, σε επίπεδο ανταγωνισμού. Ήθελα κάτι διαφορετικό. Ευθύς εξ αρχής ήταν ξεκάθαρο πως ό,τι και αν επιχειρούσα, θα ήταν πιο μικρό από τα μεγέθη στα οποία εργαζόμουν έως  τότε”.
Πλέον περνούσε πολλές ώρες στο σπίτι της “και είχα καταλήξει ότι ήθελα να φτιάξω κάποια έπιπλα. Δεν με “έπαιρνε” όμως, οικονομικά να τα δώσω κάπου ή να πάρω άλλα. Αποφάσισα να κάνω ό,τι μπορούσα μόνη. Βρήκα κάποια χρώματα και ξεκίνησα. Μετά, έβαψα και έπιπλα για κανα δυο φίλες μου. Και παρατήρησα ότι μέσα στην κρίση ήταν πολλοί εκείνοι που ενδιαφέρονταν να φτιάξουν μόνοι τους πράγματα. Να μην πετούν πια, ό,τι χαλούσε, αλλά να το επιδιορθώνουν και να το αναμορφώνουν. Τότε γεννήθηκε η ιδέα με τα χρώματα αναπαλαίωσης επίπλων”.
Άρχισε να αναζητά σχετικές εταιρίες, στο διαδίκτυο. “Ήλθα σε επαφή με μια στο Βέλγιο, την Miss Mustard Seed’s Milk Paint, έκανα τις ερωτήσεις που με ενδιέφεραν, συναντηθήκαμε και συμφωνήσαμε να συνεργαστούμε”. Εξυπακούεται πως το μπάτζετ ήταν περιορισμένο. “Το μαγαζί που “έκλεισα” ήταν σε σημείο της Νέας Σμύρνης όπου τα ενοίκια είναι πιο οικονομικά -μακριά από το κέντρο της πόλης. Διαφορετικά, το concept δεν θα μπορούσε να είναι βιώσιμο. Ήταν μια χαμηλή επένδυση. Εννοείται ότι δεν υπήρχε πίστωση. Ό,τι έκανα, το έκανα με τις αποταμιεύσεις μου”.
Το Νοέμβριο του 2014, στο μαγαζί είχε τα χρώματα “και 2-3 παλιά έπιπλα που έφερα από το σπίτι και τα έφτιαξα για να δείξω στον κόσμο τι κάνω και πώς το κάνω. Ήταν μια καρέκλα της γιαγιάς μου, μια κομότα της πεθεράς μου. Τέτοια πράγματα. Άρχισα μετά να επικοινωνώ το όλο θέμα μέσω του Facebook, που εν καιρώ κρίσης ήταν ο καταλληλότερος τρόπος να επικοινωνήσω τη δυνατότητα που υπήρχε να αλλάξουν όλοι έπιπλα και μαζί καθημερινότητα. Είχε ενδιαφέρον να βλέπω ανθρώπους που ήταν άνεργοι ή γυναίκες που είχαν βγει σε πρόωρη σύνταξη, λόγω κρίσης να κάνουν κάτι που τους βοηθά να αισθανθούν καλύτερα”. Βλέπεις, η χειρωνακτική εργασία εμπεριέχει και ψυχοθεραπευτικό κομμάτι -μέσω της μονότονης κίνησης που σου αδειάζει το μυαλό.
Πέραν των χρωμάτων και των δικών της επίπλων, στο χώρο που βρήκε έκανε και σεμινάρια αναπαλαίωσης, από την αρχή. “Όταν είχα πάει στο Βέλγιο, για να κλείσω τη συμφωνία, πέρασα και από τη διαδικασία εκμάθησης της αναπαλαίωσης. Εξασφάλισα δηλαδή, το σχετικό πιστοποιητικό, για να κάνω μαθήματα”.
Οι πρώτοι μήνες δεν ήταν εύκολοι “και ήξερα πως δεν είχα το περιθώριο να αποτύχω, γιατί έχω και μια οικογένεια που πρέπει να ζήσει. Ένα γιο που είναι μαθητής λυκείου, με ό,τι συνεπάγεται αυτό, σε έξοδα. Δεν εστίασα στο να κάνω το χόμπι μου, αλλά κάτι που να με βοηθήσω να επιβιώσω, να συντηρηθώ, να καλύψω συγκεκριμένες υποχρεώσεις, ενώ μου δίνει και χαρά”. Όπως περνούσαν οι εβδομάδες “διαπίστωσα πως το ενδιαφερόταν ήταν αυξημένο. Ήταν κάτι που “χτίστηκε” πολύ σιγά και με μικρά βήματα. Εννοείται χωρίς υποστήριξη από τράπεζες -αφού αυτό δεν ήταν στις επιλογές πια”. 
Η εταιρία Miss Mustard Seed’s Milk Paint την αντιμετώπισε από την αρχή, θετικά -μολονότι η χώρα μας ζούσε το δράμα της. “Το 2015 έγιναν τα πράγματα πολύ άσχημα. Τότε με τα capital controls. Δεν μπορούσα να φέρω εμπόρευμα -τα χρώματα είναι εισαγώμενα- και έμεινα ξεκρέμαστη. Μετά, με τη βοήθεια, κυρίως προμηθευτών από το εξωτερικό, το ξεπεράσαμε και αυτό”.
Όποιο είδος δεν προσαρμόζεται στη φύση, πεθαίνει. Τη ρωτήσαμε αν το παράδειγμα της είχε μιμητές, μεταξύ των φίλων της. “Το επιχειρείν δεν σταματά ποτέ. Όσο δύσκολα και αν γίνεται. Υπήρξαν πολλοί άνθρωποι, στο περιβάλλον μου, που άλλαξαν καριέρα στα χρόνια της κρίσης. Τι να πω; Ίσως να ήταν και θέμα ηλικίας. Είδα όμως, ανθρώπους που έφυγαν για την επαρχία. Που επέστρεψαν στις γενέτειρες τους και ασχολήθηκαν με τη γη. Κάποιοι φίλοι γύρισαν στην Καλαμάτα και ασχολήθηκαν με τα λάδια. Κάτι που προ κρίσης ήταν κάτι που ούτε καν συζητούσαν. Ήταν πολλοί αυτοί που άλλαξαν τρόπο ζωής”. Όχι προς το χειρότερο.
“Πολλοί επαναξιολογήσαμε και τις φιλίες μας. Επιλέξαμε τους παλιούς, καλούς, παιδικούς φίλους”. Μια τέτοια περίπτωση φίλης της Νατάσας, η Δέσποινα, άνοιξε το “αδελφάκι” του The Paintbox της Νέας Σμύρνης, στη Θεσσαλονίκη. “Η Δέσποινα δούλευε στην παραγωγή καπνού, τα οποία σταμάτησαν να ‘χουν την ποσόστωση που είχαν, λόγω ΕΕ. Έπρεπε λοιπόν, να κάνει κάτι άλλο. Δούλεψε ως γραμματεία για 2-3 χρόνια, για ψίχουλα και τότε αποφάσισε να κάνει κάτι αντίστοιχο”. Ναι, την παρέσυρε -με την καλή την έννοια.
Τελικά η κρίση δεν είχε μόνο καταστροφικές συνέπειες, σωστά; “Είμαι της λογικής πως όποιο είδος δεν προσαρμόζεται στη φύση, πεθαίνει. Έπρεπε να προσαρμοστούμε. Η κρίση μας “κατέβασε” από το ροζ σύννεφο που ζούσαμε. Είδαμε πως τα πράγματα δεν έρχονται, πάντα, εύκολα. Αν ωστόσο, μπορείς να επαναπροσδιορίσεις τα “θέλω” σου, τις ανάγκες και ό,τι είναι σημαντικό για εσένα και δεν φοβάσαι να δουλέψεις, θα δουλέψεις. Δεν θα βγάλεις τα χρήματα που έβγαζες, αλλά υπάρχουν και καλά. Τα βλέπω στους ανθρώπους που έρχονται στο The Paintbox. Παλαιότερα ήμασταν πιο καταναλωτικοί. Χαλούσε κάτι, το πετούσαμε και πέρναμε άλλο. Τώρα που ο κόσμος μένει πιο πολλές ώρες στο σπίτι, μπαίνει στη διαδικασία να θέλει να φτιάξει ο ίδιος ό,τι έχει χαλάσει. Απολαμβάνει, χαίρεται να δίνει ζωή σε έπιπλα της γιαγιάς”.

8 φωτογραφίες της κρίσης

Μέσα από 8 εικόνες από το αρχείο του News247.gr βλέπουμε πρόσωπα που “συνηθίσαμε” στα 8 χρόνια της κρίσης και στιγμές που δεν θα ξεχάσουμε.

1. Αγανακτισμένοι

Credits: Eurokinissi
Οι αγανακτισμένοι προσωποποίησαν την ανάγκη ενός ολόκληρου λαού να αντιδράσει, όταν τα μνημόνια ανέτρεψαν οριστικά την “κανονικότητα” στις ζωές των Ελλήνων. Άνθρωποι που δεν είχαν βγει σχεδόν ποτέ στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν, στάθηκαν ο ένας δίπλα στον άλλο παίρνοντας έτσι κουράγιο. Ηλικωμένοι δίπλα σε εφήβους και άνεργοι δίπλα σε εργαζόμενους, που είδαν τα δικαιώματά τους να εξανεμίζονται. Χέρια υψωμένα, και πρόσωπα στραμμένα προς τη Βουλή, συνθήματα κάποτε πολύ σκληρά και, όπως συμβαίνει πάντοτε όταν το πλήθος παίρνει το λόγο, κάποιοι προσπάθησαν να περάσουν το δικό τους. Σχεδόν ποτέ δεν τα κατάφεραν.

2. ΜΑΤ

Credits: Sooc
Τα ΜΑΤ αντιμετώπισαν τους πάντες μέσα στα 8 χρόνια των μνημονίων. Σε πολλές περιπτώσεις ξεπέρασαν τα όρια ασκώντας υπερβολική βία, όταν ήταν επιεικώς αχρείαστη. Υπήρξαν και στιγμές, ωστόσο, που εκλήθησαν να τα βγάλουν πέρα με εντελώς απρόβλεπτες καταστάσεις, όπως στις 12 Φεβρουαρίου 2016, όταν ένας από τους αστυνομικούς των ΜΑΤ με πλήρη εξάρτηση βρέθηκε απέναντι σε έναν από τους “αγριεμένους” Κρητικούς αγρότες, έξω από το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης.

3.Τροϊκανοί

Credits: Eurokinissi
Οι Τροϊκανοί μπήκαν απότομα στη ζωή μας και την έκαναν άνω κάτω επί 8 χρόνια. Έγιναν πολύ γρήγορα αντιπαθείς στους Έλληνες. Ένας λόγος ήταν και το ατσαλάκωτο στυλάκι τους. Τα πρώτα χρόνια, έφταναν με πολύ “αέρα” στα υπουργεία και περίπου είχαν την απαίτηση να μοιράζουν εντολές δεξιά κι αριστερά. Στη φωτογραφία αυτή διακρίνεται και ο Τόμσεν (αριστερά) με το μόνιμα “ξινό” ύφος του, ενώ η τύχη το έφερε να έχουν στο φόντο το ελληνικό Κοινοβούλιο, που επί 8 χρόνια ψηφίζει μέτρα και αποφάσεις, κομμένα και ραμμένα από την Τρόικα.

4. Ανεργία

Credits: Eurokinissi
Η ουρά έξω από τον ΟΑΕΔ στο Παγκράτι για το επίδομα ανεργίας σχηματίστηκε από νωρίς το πρωί. Ξεκινούσε από την οδό Υμηττού και κάλυπτε σχεδόν όλη την οδό ‘Ακρωνος (ένα οικοδομικό τετράγωνο). Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011. Εικόνες που αρχικά μπήκαν στη ζωή μας από αμερικάνικες κινηματογραφικές ταινίες (η κρίση προηγήθηκε στις ΗΠΑ) ξαφνικά είναι εδώ, δίπλα μας.

5. ATM στεγνό λόγω capital controls

Credits: Sooc
3 Ioυλίου 2015. Τα capital controls είναι εδώ. Ουρές σχηματίζονται μπροστά στα ΑΤΜ σε όλη την Ελλάδα. Όσοι έχουν μετρητά τα κρύβουν σε ντουλάπια και σε στρώματα. Όσοι δεν έχουν, όμως, είναι αναγκασμένοι να στήνονται στις ουρές κάτω από τον ήλιο – μιλάμε για 40άρια τέτοια εποχή – για να τα βγάλουν πέρα. Οι προνοητικοί προτιμούν τις νυχτερινές ώρες που έχει δροσιά. Άλλοι κάνουν γνωριμίες στην ουρά, άλλοι χάνουν την ψυχραιμία τους και τα βάζουν με…Θεούς και δαίμονες.

6. Μαρφίν

Credits: Eurokinissi
Ίσως η χειρότερη στιγμή στην Ελλάδα των διαμαρτυριών και των διαδηλώσεων ήταν αυτή του εμπρησμού στη Μαρφίν. Ένα μαυρισμένο παράθυρο, μπροστά σε ένα μικροσκοπικό μπαλκόνι. Μία τεράστια πορεία έχει βγει στους δρόμους της Αθήνας, στις πέντε Μαίου του 2010. Ξεκινάνε συγκρούσεις παντού. Περίπου στις 14:00, εκδηλώνεται πυρκαγιά στο κατάστημα της Μαρφίν στην Σταδίου. Νεαροί φέρονται να έσπασαν την τζαμαρία της τράπεζας, πέταξαν μπιτόνι με βενζίνη στο εσωτερικό της και μετά βόμβες μολότοφ. Το κτίριο τυλίχθηκε στις φλόγες. Έξι εργαζόμενοι εγκλωβίστηκαν από την πυρκαγιά. Τρεις δεν κατάφεραν. Εξέπνευσαν από ασφυξία. Ανάμεσά τους μία έγκυος, στον τέταρτο μήνα.

7. Η μάχη της ζωής τους

Credits: Eurokinissi
Οι απολυμένες καθαρίστριες του υπουργείοιυ Οικονομικών έγιναν εμβληματικές φιγούρες, αντιστεκόμενες στο μνημόνιο. Απολύθηκαν, κατασκήνωσαν έξω από το υπουργείο Οικονομικών, φώναξαν, έκλαψαν, έφαγαν ξύλο από τα ΜΑΤ, σήκωσαν ψηλά σκούπες και κουβάδες, ύψωσαν τη γροθιά τους φορώντας κόκκινο γάντι, σγια να δικαιωθούν στο τέλος από τον Άρειο Πάγο και να θριαμβεύσουν…

8. Κουκουλοφόρος

Credits: Eurokinissi
29 Ιουνίου 2011. Οι αγανακτισμένοι φωνάζουν έξω από τη Βουλή, ενώ στην αίθουσα της Ολομέλειας οι βουλευτές ψηφίζουν για το Μεσοπρόθεσμο. Ξεσπούν επεισόδια, όπως συμβαίνει συχνά αυτή την περίοδο, όταν κουκουλοφόροι ξεπετάγονται ανάμεσα στο πλήθος και περνούν στην επίθεση εναντίον των αστυνομικών. Ένας από αυτούς ξεχωρίζει, καθώς κρατά μία σφεντόνα και δίνει την εντύπωση ότι έχει κάνει πολύ καλή…προπόνηση. Η φιγούρα του κουκουλοφόρου κυριάρχησε – δυστυχώς – σε πολλά πρωτοσέλιδα και σε αμέτρητα δελτία ειδήσεων στα χρόνια των μνημονίων. Σε σημείο που, κάποτε, ξεχνούσαμε το λόγο για τον οποίο διαδήλωναν οι άνθρωποι και εστιάζαμε στον κουκουλοφόρο.

Τα 8 βίντεο που αξίζουν ακόμα ένα «κλικ»

Από τον Γιώργο Παπανδρέου στη Ζωή Κωνσταντοπούλου και από τον Άδωνι Γεωργιάδη στο «ουάου» του Γιάνη Βαρουφάκη στον Γερούν Ντάισελμπλουμ.

1. Ο Γιώργος Παπανδρέου στο Καστελόριζο

Ο τότε πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου βρέθηκε τυχαία εκείνη την ημέρα στο Καστελόριζο και επέλεξε να κάνει από εκεί την ανακοίνωσή του. Μας έμεινε αξέχαστη…

2. ΔιαΝέοσις: Γιατί και πώς φτάσαμε στα Μνημόνια

Η ΔιαΝέοσις φρόντισε να τα πει μαζεμένα όλα. Γιατί και πώς φτάσαμε στα μνημόνια. Και υπάρχει ελπίδα να βγούμε, εάν και εφόσον…

3. Ο Άδωνις εξηγεί πώς μπήκαμε στο μνημόνιο!

Γιατί κανένας άλλος δεν μπορεί να τα εξηγήσει με αυτό τον τρόπο…

4. Λαζόπουλος/Σταρόβας, “Αλ τσαντίρι” στα χρόνια του μνημονίου

Γιατί το μνημόνιο δεν μας απαγόρεψε να γελάμε – ενίοτε και με τα βάσανά μας…
… ανάμεσα σε εργαζόμενους που δίνουν τη μάχη τους για να αποτρέψουν το “λουκέτο” στη δημόσια τηλεόραση. Το “βοήθεια-βοήθεια” γίνεται σύνθημα.

5. Η Ζωή Κωνσταντοπούλου μπροστά στα κάγκελα της ΕΡΤ…

… ανάμεσα σε εργαζόμενους που δίνουν τη μάχη τους για να αποτρέψουν το “λουκέτο” στη δημόσια τηλεόραση. Το “βοήθεια-βοήθεια” γίνεται σύνθημα.

6. Ο Σόιμπλε δέχεται την ερώτηση για την Siemens στην Ελλάδα

Ήταν η μοναδική φορά που πραγματικά τον απόλαυσαν όλοι οι Έλληνες…

7. Η συνέντευξη Τσίπρα στον Θεοδωράκη (μερικούς μήνες αργότερα θα έκαναν ραντεβού στο Μαξίμου…)

“Θα κυβερνήσω ή τώρα ή σε λίγους μήνες”, δήλωνε προφητικά ο Τσίπρας…

8. Το βίντεο Βαρουφάκης – Ντάισελμπλουμ που αγαπήθηκε σε Αθήνα και Βρυξέλλες!

Η στιγμή αμηχανίας του Γερούν με τον Γιάνη…