201η, Επέτειος από την καταστροφή των Ψαρών και συνεχίζουμε, με 'Ασβεστη την Ιστορική Μνήμη της Ηρωϊκής Θυσίας των Προγόνων του Έθνους μας 🪔Αντικρίζουμε το Μέλλον μοναχά με Αισιοδοξία και Υπερηφάνεια ‼️

Η καταστροφή των Ψαρών και το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης αποτέλεσαν κορυφαία γεγονότα του μεγάλου αγώνα του έθνους μας για ελευθερία, αυτοδιάθεση και αξιοπρέπεια. Πέρασαν τελικά στην ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και στη συνείδηση όλων όχι σαν ήττα αλλά σαν δόξα αθάνατη για ολόκληρο τον ελληνισμό‼️🌿✝️‼️

Η καταστροφή των Ψαρών

Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχηπερπατώντας η Δόξα μονάχημελετά τα λαμπρά παλικάριακαι στην κόμη στεφάνι φορεί γεναμένο από λίγα χορτάριαπου είχαν μείνει στην έρημη γη.

ΔΙΟΝΥΣΙΟΣ ΣΟΛΩΜΟΣ [1825] Το ποίημα - επίγραμμα που έγραψε ο Διονύσιος Σολωμός το 1825 με αφορμή το ιστορικό γεγονός της καταστροφής των Ψαρών από τους Τούρκους, η μορφή της προσωποποιημένης Δόξας τιμά τους νεκρούς Έλληνες μέσα σε ένα τοπίο απόλυτης καταστροφής... Ο Σολωμός συγκλονημένος από την απόλυτη καταστροφή των Ψαρών και θέλοντας να τιμήσει τη θυσία των Ψαριανών έγραψε το 1825, ένα χρόνο μετά δηλ. αυτό το ποίημα - επίγραμμα αποτυπώνοντας στην αιωνιότητα αυτή την υπέρτατη συγκίνηση‼️ Πρόκειται για ένα σύντομο αλλά ιδιαίτερα συγκινητικό έργο που αποτυπώνει την ερημιά και τη θυσία των Ψαριανών. Η «Δόξα» προσωποποιείται ως μια μοναχική φιγούρα που περιδιαβαίνει το κατεστραμμένο νησί, τιμώντας τους πεσόντες με ένα στεφάνι από τα λιγοστά χορτάρια που φυτρώνουν στα κοιμητήρια.🌿✝️🌿 Η εικόνα της «ολομαύρης ράχης» συμβολίζει την καταστροφή και το πένθος, ενώ η λιτή γλώσσα ενισχύει τη δραματικότητα. Το ποίημα ενέπνευσε και εμπνέει ακόμα τον κάθε απλό άνθρωπο που έχει ενσυναίσθηση  αλλά ενέπνευσε και σπουδαίους εικαστικούς καλλιτέχνες, όπως τον Νικόλαο Γύζη, που από το ποίημα αυτό του Σολωμού εμπνεύστηκε και δημιούργησε το 1898,τη δική του «Δόξα των Ψαρών» μία  - Ελαιογραφία, 41Χ32 H Δόξα των Ψαρών, περί το 1898, Νικόλαος Γύζης, (1842-1901) - Ελαιογραφία, 41Χ32 εκ. Μέγαρο Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας

Ο Νικόλαος Γύζης, στο τετράδιο των σχεδίων του, είχε αντιγράψει το 1895 το ποίημα του Διονυσίου Σολωμού και με βαθιά συγκίνηση και έμπνευση το απέδωσε, όσο πιό πιστά μπορούσε!

Παρέστησε δηλ. στον πίνακά του, τη Δόξα μεγαλόπρεπη και φτερωτή ως Νίκη ή Αρχάγγελο, τη στιγμή που πατά το πόδι της στη λεηλατημένη γη και με αυστηρό ύφος και περισυλλογή καταγράφει στη δέλτο που κρατά τα ονόματα των ηρώων🌿✝️🌿

Μάλιστα όπως έγραψε ο ίδιος σε επιστολή του τoν Απρίλιο του 1900:

«Ο δαιμόνιος Σολωμός με ενέπνευσεν, Δόξαν αρχαίαν, Δόξαν αυστηράν (φρικιάζουσαν) και σοβαράν, Δόξαν εμπρέπουσαν εις τους απαράμιλλους των προγόνων μας ελευθερωτάς...η έμπνευσίς μου παρεδέχθη, εν ώρα σκοτεινή, ενώ τα πάντα εσιώπησαν και το παν κατεκάη... Δεν ζωγραφίζονται αι λέξεις, αλλά το πνεύμα αυτών».

Από την καταστροφή των Ψαρών εμπνέυστηκε επίσης και η  ζωγράφος

Suzanne Elisabeth Eynard (1775-1844), νύφη του

μεγάλου Ελβετού φιλέλληνα Jean Gabriel Eynard (ήταν σύζυγος του αδελφού του Jacques).

Φιλελληνική παράσταση και θέμα την καταστροφή των Ψαρών. Πίνακας των αρχών του 19ου αιώνα, της Suzanne Elisabeth Eynard (1775-1844). Το νησί των Ψαρών καταφεύγει στην αγκαλιά της μητέρας Ελλάδας, η οποία στρέφει ικετικά το βλέμμα στον ουρανό. Στο βάθος εκτυλίσσεται σκηνή από την καταστροφή. Η Ευρώπη συνάντησε στην Χίο και τα Ψαρά την λυρική Ελλάδα. Αργότερα στο Μεσολόγγι συνάντησε και την επική Ελλάδα, που πυροδότησε το δεύτερο φιλελληνικό κίνημα. Η Eynard ήταν νύφη του μεγάλου Ελβετού φιλέλληνα Jean Gabriel Eynard (σύζυγος του αδελφού του Jacques).

Ο πίνακας βρίσκεται στο Μουσείο Φιλελληνισμού,

Ζησιμοπούλου 12,Αθήνα. Δείτε περισσότερα εδώ:

Ανδρέας Κάλβος - «Εις Ψαρά» (1826)

I. Ω Ψαρά!’ς την λευτεριάν

Πρώτη εσύ, πρώτη εσύ

Ήρθης· και ’ς την δούλησιν

Πάλιν πρώτη επρόστρεξες

Με την θέλησίν σου.

II

Αν η γη σε χάνει, ω νησί

Που ’ναι πλέον τα καράβια,

Που ’ναι πλέον οι ναύται σου,

Που ’ναι πλέον οι πολεμισταί

Που ετρομάζαν την Τουρκίαν;

III

Μόνον πένθος, μόνον σκότος,

Μόνον τέφρα και καπνός,

Και σιωπή θανάτου μένει

Εις την μαύρην σου ακρογιαλιάν,

Εις την έρμον σου πεδιάδα.

IV

Αλλ’ η τέφρα σου είν’ ιερά,

Και τα κύματα τα κρύα

Που γυρίζουν εις τα βράχια

Της νήσου σου, είν’ ιερά,

Και ιερόν το πένθος.

V

Ψαρά! με τ’ αθάνατα

Κύματα του Αιγαίου,

Με τους ίσκιους των βουνών,

Με τον ήλιον τον χρυσόν,

Είσε πάντα αγία.

Πρόκειται για έναν ύμνο, για μια σπουδαία Ωδή,

του Ανδρέα Κάλβου το συγκεκριμένο ποίημα με τον τίτλο «Εις Ψαρά», από τη συλλογή «Λύρα» (1826),

είναι ένας εξαίρετος ύμνος στη θυσία των Ψαριανών και στη συμβολή τους στην 'Ελληνική  Επανάσταση!

Ο Κάλβος υμνεί την πρωτοπορία των Ψαρών στην υπόθεση της ελευθερίας, ενώ παράλληλα θρηνεί την καταστροφή τους, με εικόνες όπως η «τέφρα», το «σκότος» και η «σιωπή θανάτου».

Η ιερότητα της θυσίας τονίζεται με την επανάληψη της λέξης «ιερά» και την αναφορά στα κύματα και τη φύση του νησιού ως αθάνατα και αγία.

Η γλώσσα είναι λυρική και αρχαϊστική, με έντονο το στοιχείο του πένθους αλλά και της υπερηφάνειας για την αντίσταση των Ψαριανών.

Το ποίημα συνδέεται με το ευρύτερο φιλελληνικό κλίμα και την ευαισθησία για τις σφαγές της Επανάστασης.

Από τα δύο παραπάνω εμβληματικά ποιήματα, του Σολωμού και του Κάλβου, συμπεραίνουμε: αφ' ενός, την επιδραστικότητα που έφερε η ποίηση της εποχής εκείνης, κατά τα χρόνια της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, αλλά επιπλέον συμπεραίνουμε, το πόσο περιεκτικά, διδακτικά και ηθικοπλαστικά μπορεί να λειτουργήσει ένα γένει η ποίηση, μέσα στο πέρασμα του χρόνου και των αιώνων μεταφέροντας σύντομα και περιεκτικά ως χρονοκάψουλα, την αλήθεια και τα ιστορικά γεγονότα μιας ολόκληρης εποχής‼️

Ακόμα δηλ.και να μην είχαμε πρόσβαση στις πηγές και στα ιστορικά ντοκουμέντα της εποχής, μόνο και μόνο αν διαβάζαμε η, ακούγαμε τα δύο(2) αυτά ποιήματα του Σολωμού και του Κάλβου θα ήταν αρκετά για να μεταφερθούμε και, να νοιώσουμε τη φρίκη αλλά και το μεγαλείο, εκείνης της εποχής!

Αν δε, ρίχναμε και μια ματιά στους πίνακες που προαναφέραμε, του Νικολάου Γύζη και της Ελβετίδας Suzanne Elisabeth Eynard,τότε θα ήταν, σαν να είμαστε εκεί, μπροστά, στην καταστροφή, ωσεί, παρόντες🌿✝️

Ολοκληρώνονται σταδιακά οι επετειακές εκδηλώσεις που έλαβαν χώρα στα Ηρωϊκά Ψαρά αλλά και στην Σύρο 

για την 201η επέτειο από το σημαντικό αυτό ιστορικό γεγονός, που έλαβε χώρα στις 22 Ιουνίου του 1824.

Η καταστροφή των Ψαρών και το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης αποτέλεσαν κορυφαία γεγονότα του μεγάλου αγώνα του έθνους μας για ελευθερία, αυτοδιάθεση και αξιοπρέπεια. Πέρασαν τελικά στην ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και στη συνείδηση όλων όχι σαν ήττα αλλά σαν δόξα αθάνατη για ολόκληρο τον ελληνισμό.

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Μνήμης της 201ης Επετείου Ολοκαυτώματος Ηρωικής Νήσου Ψαρών 2025, σας γνωστοποιούμε το πλήρες πρόγραμμα και σας καλούμε να τιμήσετε με την παρουσία σας τις εκδηλώσεις που κορυφώνονται το διήμερο, 21 και 22 Ιουνίου 2025.

Το 2025 γιορτάζουμε την 201η επέτειο από το σημαντικό αυτό ιστορικό γεγονός, που έλαβε χώρα στις 22 Ιουνίου του 1824.

Η καταστροφή των Ψαρών και το Ολοκαύτωμα της Μαύρης Ράχης αποτέλεσαν κορυφαία γεγονότα του μεγάλου αγώνα του έθνους μας για ελευθερία, αυτοδιάθεση και αξιοπρέπεια. Πέρασαν τελικά στην ιστορία της πατρίδας μας, αλλά και στη συνείδηση όλων όχι σαν ήττα αλλά σαν δόξα αθάνατη για ολόκληρο τον ελληνισμό.

Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων Μνήμης της 201ης Επετείου Ολοκαυτώματος Ηρωικής Νήσου Ψαρών 2025, σας γνωστοποιούμε το πλήρες πρόγραμμα και σας καλούμε να τιμήσετε με την παρουσία σας τις εκδηλώσεις που κορυφώνονται το διήμερο, 21 και 22 Ιουνίου 2025.

Τετάρτη 18/06

19:00-Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων

«Το Ολοκαύτωμα των Ψαρών, 200 χρόνια μετά, μέσα από τα μάτια των παιδιών» Βράβευση μαθητών που έλαβαν μέρος στον Διαγωνισμό της ΠΒΑ για τα 200 χρόνια από τη Ναυμαχία της Σάμου και το Ολοκαύτωμα των Ψαρών

20:00-Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων

Προβολή ντοκιμαντέρ «ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΤΗΣ ΔΟΞΑΣ των Ψαρών»

Πέμπτη 19/06

21:00 - Άγαλμα της Δόξας

«Κόκκινες νότες». Ένα μοναδικό κονσέρτο πιάνου με την Ελένη Ξυδιά (ιπτάμενη πιανίστρια)

Παρασκευή 20/06

19:00 –Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων

«Ο Κωνσταντίνος Κανάρης και το Ολοκαύτωμα των Ψαρών», ομιλία του κ. Παύλου Σκαλτσογιάννη, Διευθυντή του 1ου Γενικού Λυκείου Αγίου Δημητρίου

Σάββατο 21/06

19:30 - Μαύρη Ράχη

Πανηγυρικός Εσπερινός στα εκκλησάκια της Μαύρης Ράχης, χοροστατούντος του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτου Χίου, Ψαρών & Οινουσσών κ.κ. Μάρκου

Τρισάγιο στο Mνημείο των Πεσόντων

Προσκλητήριο νεκρών

21:15- Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος

Χαιρετισμοί επισήμων

Απαγγελίες ποιημάτων

Παραδοσιακοί χοροί από τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου «Ο Κωνσταντίνος Κανάρης» και κέρασμα παραδοσιακών γλυκών

Λαμπαδηδρομία

Παρουσίαση του χρονικού του Ολοκαυτώματος – Αναπαράσταση της ανατίναξης της πυριτιδαποθήκης – Ρίψη πυροτεχνημάτων

Κυριακή 22/06

Ιερός Ναός Αγίου Νικολάου

07:00 - Όρθρος - Αρχιερατική θεία λειτουργία

10:30 - Δοξολογία για το Ολοκαύτωμα των Ψαρών

Εκφώνηση του πανηγυρικού της ημέρας από τον κ. Παύλο Σκαλτσογιάννη, Διευθυντή του 1ου Γενικού Λυκείου Αγίου Δημητρίου

11:15 - Τρισάγιο στο χώρο που υπήρχε η οικία του Κωνσταντίνου Κανάρη

11:30 - Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος

Επιμνημόσυνη δέηση - Κατάθεση στεφάνων στο Μνημείο Πεσόντων

Απαγγελίες ποιημάτων

Παραδοσιακοί χοροί από τα χορευτικά τμήματα του πολιτιστικού συλλόγου «Ο Κωνσταντίνος Κανάρης»

13:00 - Παράθεση γεύματος από το Δήμο Ηρωικής Νήσου Ψαρών σε επίσημους προσκεκλημένους

21:00 – Πλατεία Ηρώων Ολοκαυτώματος

«100 χρόνια Μίκης Θεοδωράκης» Αφιέρωμα από την χορωδία του Δήμου Ηρωικής Νήσου Ψαρών

Δείτε επίσης
Δελτία Τύπου
Σάββατο, 21 Ιουνίου 2025
"Κόκκινες Νότες" κονσέρτο πιάνου από την Έλενα Ξυδιά - μια μαγευτική μουσική εμπειρία, κάτω από τον έναστρο καλοκαιρινό ουρανό των Ψαρών

Μια βραδιά μουσικής με έντονο συμβολισμό απολαύσαμε την Πέμπτη 19 Ιουνίου στο εμβληματικό Άγαλμα της Δόξας που δεσπόζει στην Μαύρη Ράχη των Ψαρών, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων της 201ης Επετείου Ολοκαυτώματος των Ψαρών. 

Η καταξιωμένη πιανίστρια

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Δελτία Τύπου
Σάββατο, 21 Ιουνίου 2025
Φωτίζοντας τις λιγότερο γνωστές πτυχές της Ιστορίας - Ο Παύλος Σκαλτσογιάννης μίλησε για τον Κανάρη και το Ολοκαύτωμα των Ψαρών στο πλαίσιο της 201ης Επετείου


Μια εκδήλωση με επίκεντρο την Ιστορία του νησιού μας πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 20 Ιουνίου στην Αίθουσα Πολιτιστικών Εκδηλώσεων του Δήμου Ηρωικής Νήσου Ψαρών, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για την 201η Επέτειο του Ολοκαυτώματος των Ψαρών. ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
Δελτία Τύπου
Παρασκευή, 20 Ιουνίου 2025
Με μαθητικές βραβεύσεις η έναρξη των επετειακών εκδηλώσεων της 201ης Επετείου του Ολοκαυτώματος των Ψαρών

Με μια ιδιαίτερη και συγκινητική εκδήλωση, με πρωταγωνιστές τα παιδιά του νησιού μας, άνοιξε την Τετάρτη 18 Ιουνίου, η αυλαία των εορταστικών εκδηλώσεων της 201ης επετείου του Ολοκαυτώματος των Ψαρών. 

Σε μια γεμάτη από κόσμο αίθουσα, στην Αίθουσα Πολιτισ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ
-ΔΗΜΟΣ ΗΡΩΙΚΗΣ ΝΗΣΟΥ ΨΑΡΩΝ -
Ένας τόπος άγριας ομορφιάς με πλούσια ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά.

Δήμος

Διαδραστικός χάρτης Ψαρών

Ιστορικά Μνημεία
Ιστορική Αναδρομή
Ναοί - Εκκλησίες
Έγραψαν για τα Ψαρά
Σημαίνουσες Προσωπικότητες

«Ακυβέρνητο καράβι» η διαχείριση του μεταναστευτικού στην Κρήτη - Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Προσωπικού Λιμενικού Σώματος.

Η Κρήτη αντιμετωπίζει μια πρωτοφανή κρίση λόγω της αύξησης των μεταναστευτικών ροών, ενώ πλέον εξελίσσεται ως την κύρια πύλη εισόδου μεταναστών προς την 'Ελλάδα και την Ευρώπη.

Η Κρήτη έχει το 2025 μετατραπεί από πέρασμα σε Νέο Δίαυλο και προορισμό, με τη θαλάσσια διαδρομή από τη Λιβύη να αποτελεί το Νέο Δίαυλο μεταναστευτικών ροών.

Αυτό προκαλεί ανησυχία στις τοπικές αρχές λόγω της έντασης των αφίξεων από την μια και της έλλειψης της οργάνωσης των δικτύων διακίνησης και πόρων από την άλλη.

Αξίζει να σημειωθεί πως μόνο μέσα σε 48 ώρες, στο διάστημα στις 19-20 Ιουνίου 2025, έφτασαν στην Κρήτη 737 μετανάστες, εκ των οποίων 459 στα Χανιά.

Οι περισσότεροι εντοπίστηκαν σε επιχειρήσεις διάσωσης στη θαλάσσια περιοχή νότια της Κρήτης, όπως 278 άτομα κοντά στους Καλούς Λιμένες.

Ενώ όσον αφορά τις συνολικές ροές από τις αρχές του 2025, έχουν καταγραφεί χιλιάδες αφίξεις, με εκτιμήσεις ότι ο αριθμός μπορεί να ξεπεράσει τις 10.000 έως το τέλος του έτους. Αξίζει να σημειωθεί πως μόνο τον Μάιο του 2025 αναφέρθηκαν πάνω από 1.000 αφίξεις σε τρεις ημέρες.

Καταλαβαίνουμε όλοι ( εκτός ίσως από το υπουργείο μετανάστευσης;) πως καθώς μπαίνουμε προς τον 2ο μήνα του καλοκαιριού τον Ιούλιο, οι προβλέψεις για περαιτέρω αύξηση των αφίξεων εντείνουν την ανάγκη για άμεση δράση, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ενώ από την άλλη έχουμε τις τοπικές αρχές και το Λιμενικό να πιέζονται αφόρητα, από την έλλειψη υποδομών και πόρων.

Η Κρήτη έχει πλέον μεγάλο πρόβλημα ν' αντιμετωπίσει με την ραγδαία αύξηση μεταναστευτικών ροών, ιδιαίτερα από τη θαλάσσια περιοχή νότια του νησιού, με κύριο σημείο εκκίνησης το Τομπρούκ της Λιβύης.

Η κατάσταση περιπλέκεται από την έλλειψη μόνιμων λύσεων φιλοξενίας και την απουσία ολοκληρωμένης στρατηγικής για τη διαχείριση του φαινομένου.

Από την πλευρά δε του υπουργείου Μετανάστευσης έχουμε τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, κο Μάκη Βορίδη, ν' αναφέρει την αύξηση σε 174% στις μεταναστευτικές ροές στην Κρήτη σε σχέση με πέρυσι, παρά τη μείωση 34% σε εθνικό επίπεδο και να προαναγγέλει λύσεις που δεν τις έχουμε, δει, εδώ και καιρό, σε συνεργασία όπως αναφέρει, με τη Λιβύη για περιορισμό των ροών και κατάργηση της 7ετούς παραμονής για νομιμοποίηση.

Ωστόσο, οι λιμενικοί βρίσκονται στα όριά τους λόγω έλλειψης προσωπικού και υποδομών...mariarosa

Αναδημοσιεύουμε από την ιστοσελίδα:
ekriti.gr

Κλιμάκιο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Προσωπικού Λιμενικού Σώματος (Π.Ο.Ε.Π.Λ.Σ.), που επισκέφθηκε τις Λιμενικές Αρχές Κρήτης, επιβεβαίωσε από κοντά την άκρως εκρηκτική κατάσταση που επικρατεί αναφορικά με τις μεταναστευτικές ροές, αναφέρει σε ανακοίνωσή της η Ομοσπονδία, προσθέτοντας ότι οι Λιμενικοί επωμίζονται ευθύνες και αρμοδιότητες που δεν τους αναλογούν.

Χαρακτηρίζει την κατάσταση στην Κρήτη "ακυβέρνητο καράβι" και ζητά άμεσα τη λήψη μέτρων.

Διαβάστε ολόκληρη την ανακοίνωση της ΠΟΕΠΛΣ:

Από την έναρξη του μεταναστευτικού φαινομένου στην Κρήτη, το Λιμενικό Σώμα – Ελληνική Ακτοφυλακή καλείται σχεδόν καθημερινά, να διαχειριστεί και να ανταποκριθεί στις αυξημένες απαιτήσεις που δημιουργούν οι αυξανόμενες μεταναστευτικές ροές, με τους συναδέλφους μας να επιχειρούν ασταμάτητα ξεπερνώντας τα όρια τους.

Εκτός της διάσωσης, της ασφαλούς μεταφοράς και των ανακριτικών διαδικασιών, τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής έχουν επωμιστεί τη φύλαξη και εν συνεχεία τη συνοδεία των μεταναστών, σε δομές της ηπειρωτικής χώρας καθώς στην Κρήτη δεν λειτουργεί Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης.

Θα περίμενε κανείς, μετά την εμπειρία και γνώση που έχει αποκτηθεί μέσα από λάθη και παραλείψεις προηγούμενων ετών, ότι θα είχε από νωρίς οργανωθεί η ανάλογη υποστήριξη στη διαχείριση ενός φαινομένου τέτοιας διάστασης.

Είναι πλέον γνωστό ότι η διαχείριση του μεταναστευτικού φαινομένου απαιτεί το συντονισμό πολλών φορέων με το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου να είναι υπεύθυνο για το σχεδιασμό και την εφαρμογή της εθνικής μεταναστευτικής πολιτικής.

Με την κατάσταση στην Κρήτη να είναι πλέον ανεξέλεγκτη, το μόνο που διαπιστώνουμε είναι η αποποίηση ευθυνών, με τους λιμενικούς να επωμίζονται ευθύνες και αρμοδιότητες που δεν τους αναλογούν.

Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, να έχουν επωμιστεί την «προσωρινή» φύλαξη, η οποία διαρκεί αρκετές ημέρες.

Συγκεκριμένα στο Ηράκλειο, η φύλαξη πραγματοποιείται σε χώρο χωρίς κλιματισμό, με ανεπαρκή αερισμό και δίχως λουτρό.

Είναι σαφές ότι η κατάσταση αυτή εγκυμονεί κινδύνους, τόσο για τους μετανάστες όσο και για τα στελέχη Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ. και άλλους εμπλεκόμενους.

Η δε διαδικασία μεταφοράς, απαιτεί από τους συναδέλφους μας να ταξιδέψουν συνεχόμενα για περισσότερες από δύο ημέρες, χωρίς να προβλέπεται η δυνατότητα διαμονής τους στην Κρήτη ή την Αθήνα, ούτε καν η πρόβλεψη χορήγησης καμπίνας στα πλοία της ακτοπλοΐας, ενώ κατά την επιστροφή τους καλούνται να επιχειρήσουν σε νέο περιστατικό.

Η έλλειψη ενεργειών και συντονισμού επιφέρει μεγαλύτερη πίεση στις Λιμενικές Αρχές της Κρήτης.

Οι Ενώσεις Προσωπικού Λιμενικού Σώματος Ανατολικής και Δυτικής Κρήτης έχουν έγκαιρα αναδείξει όλα τα ζητήματα, έχουν αναλάβει πρωτοβουλίες και έχουν καταθέσει προτάσεις στην πολιτική και φυσική μας ηγεσία.

Οι επιπτώσεις του μεταναστευτικού και η διαχείρισή του απαιτούν τη λήψη μέτρων.

Κρίνουμε ως άμεσα και αναγκαία:

την ενίσχυση με ανθρώπινο δυναμικό.

την ένταξη των Λιμενικών Αρχών Κρήτης, που επωμίζονται το μεταναστευτικό, στις μετακινήσεις στελεχών προς ενίσχυση.

τον επανακαθορισμό και την αύξηση των οργανικών θέσεων.

την ενίσχυση των πλωτών μέσων με διπλά πληρώματα.

την επέκταση σε 96 ώρες μηνιαίως της νυχτερινής αποζημίωσης για τα στελέχη Λ.Σ.-ΕΛ.ΑΚΤ., τα οποία εκτελούν υπηρεσία σε πλωτά μέσα.

την αναγνώριση της ν. Γαύδου ως παραμεθόριο περιοχή.

τη χορήγηση αποζημίωσης εξόδων διανυκτέρευσης στη ν. Γαύδο.

την επέκταση υπαγωγής σε 3η κατηγορία και άλλων Λιμενικών Αρχών της Κρήτης.

Από την πρώτη στιγμή είπαμε ότι το μεταναστευτικό φαινόμενο στην Κρήτη ήρθε για να μείνει.

Μέχρι χθες κρούαμε τον κώδωνα του κινδύνου.

Σήμερα λέμε ότι η κατάσταση θυμίζει «ακυβέρνητο καράβι».

ΠΗΓΗ: ekriti.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:

Κρήτη: Μεγάλη επιχείρηση διάσωσης 352 μεταναστών

ΕΠΙΣΤΗΜΗ
Αυτό είναι το έντομο που μεταναστεύει ...ακολουθώντας τα άστρα!

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών ο Πετρολούκας Χαλκιάς, ο σπουδαίος κλαρινετίστας από το Δελβινάκι Ιωαννίνων που ταύτισε το όνομά του με την ηπειρώτικη μουσική και με έναν τρόπο παιξίματος που άγγιξε την ψυχή του ελληνισμού σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Πέθανε ο Πετρολούκας Χαλκιάς, ο δεξιοτέχνης του ηπειρώτικου κλαρίνου

Αναδημοσιεύουμε από
την ιστοσελίδα:
Lifo.gr

Γεννημένος το 1934, ο Πετρολούκας μεγάλωσε σε μια οικογένεια μουσικών και βίωσε από νωρίς τον παλμό της δημοτικής παράδοσης
Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών ο Πετρολούκας Χαλκιάς, ο σπουδαίος κλαρινετίστας από το Δελβινάκι Ιωαννίνων που ταύτισε το όνομά του με την ηπειρώτικη μουσική και με έναν τρόπο παιξίματος που άγγιξε την ψυχή του ελληνισμού σε κάθε γωνιά του κόσμου.

Γεννημένος το 1934, ο Πετρολούκας μεγάλωσε σε μια οικογένεια μουσικών και βίωσε από νωρίς τον παλμό της δημοτικής παράδοσης. Αν και ο πατέρας του, Περικλής Χαλκιάς, αρχικά ήταν αρνητικός στην ενασχόλησή του με το κλαρίνο, η επιμονή και η αγάπη του νεαρού Πέτρου δεν μπορούσαν να μείνουν αδρανείς. Σε ηλικία μόλις 11 ετών, μαθήτευσε δίπλα στον Φίλιππα Ρούντα –τον αποκαλούμενο “καλύτερο κλαρινίστα του Ζαγορίου”– και πραγματοποίησε την πρώτη του δημόσια εμφάνιση.

Η δεξιοτεχνία του ξεχώρισε γρήγορα. Στην Αθήνα, παίζοντας πλάι στον πατέρα του, κατέγραψε την πρώτη του ραδιοφωνική εμφάνιση. Το 1960 μετανάστευσε στις ΗΠΑ, όπου και έμεινε για δύο δεκαετίες, αποτελώντας πρεσβευτή της ηπειρώτικης μουσικής στην ομογένεια και το διεθνές κοινό.

Με την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1979, ο Πετρολούκας Χαλκιάς αφιερώθηκε στην καλλιτεχνική του διαδρομή, δίνοντας συναυλίες, ηχογραφώντας και συνδέοντας την τέχνη του με την πνευματικότητα και τη λυρική δωρικότητα της Ηπείρου.

Παρέμεινε ενεργός μέχρι τα βαθιά του γεράματα, ενώ συνεργάστηκε με νεότερους μουσικούς και τραγουδιστές, μεταφέροντας τη γνώση και το συναίσθημα μιας ολόκληρης εποχής.

Δεν την αγάπησε καμία κυβέρνηση την παραδοσιακή μουσική. Κανείς δεν φρόντισε να την πουλήσει όπως της αξίζει σε ολόκληρο τον κόσμο.
O Πετρολούκας Χαλκιάς κάποτε είδε άλογο να σηκώνεται όρθιο, ακούγοντας το κλαρίνο του

Δεν την αγάπησε καμία κυβέρνηση την παραδοσιακή μουσική. Κανείς δεν φρόντισε να την πουλήσει όπως της αξίζει σε ολόκληρο τον κόσμο.

Κλαριντζής. Γεννήθηκε στο Δελβινάκι Ιωαννίνων. Δεν έχει τελειώσει το σχολείο, αλλά ξέρει ότι το κλαρίνο είναι ο απόγονος του αρχαίου αυλού, που έχει μέσα του όλα τα συναισθήματα του ανθρώπου. Πέθανε σήμερα 15 Ιουνίου 2025.
ΑΠΟ ΤΟΥΣ M. HULOT ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΨΑΣΚΗ
8.3.2017

▪️Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Δελβινάκι Ιωαννίνων το 1934 και όταν ξέσπασε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος περάσαμε όλα τα κακά, τα πάνδεινα. Τα θυμάμαι όλα, γιατί ήμουν 6 χρονών. Ότι βγήκαμε από το σπίτι μας όταν πέρασαν τη μεθόριο της Αλβανίας οι Ιταλοί, ότι μας είπαν να ξαναγυρίσουμε στα χωριά μας, τα πτώματα στον δρόμο, άλλα από δω, άλλα από κει, αυτοκίνητα αναποδογυρισμένα, τη μεγάλη πείνα του '41. Με έπαιρνε η γιαγιά, περνούσαμε στην Αλβανία και διακόνευε ψωμί. Έλεγε «το παιδί θα μου πεθάνει, δεν έχουμε να φάμε» και μας έδιναν ξεροκόμματα. Έτσι ζήσαμε. Θυμάμαι τότε που μπήκαν οι Γερμανοί στο χωριό, σκότωσαν ανθρώπους κι έκαψαν σπίτια – μεγάλο κακό. Μας έλεγαν να φύγουμε τα γυναικόπαιδα και να πάμε στα Ζαγόρια, γιατί πίστευαν πως δεν θα πήγαιναν εκεί οι Γερμανοί, αλλά δεν το κάναμε.

▪️Το '45 έγινε ο Εμφύλιος, με τον οποίο περάσαμε χειρότερα. Δεν έφτανε η πείνα, είχαμε και τον πόλεμο μεταξύ μας. Τη μία μέρα ερχόταν ο ελληνικός στρατός κι έλεγε «μη φοβάστε», την άλλη μέρα έρχονταν οι αντάρτες. Ο πατέρας μου τότε ήταν ακόμα στρατιώτης – «γεροσοφούληδες» τους λέγανε. Φύγαμε ανταρτόπληκτοι και πήγαμε στα Γιάννενα.

▪️Στα Γιάννενα έπαιρνα το κλαρίνο του πατέρα μου για να μάθω, αλλά εκείνος δεν με άφηνε. Κάποια στιγμή που ήρθε με άδεια με πήρε και με πήγε σε ένα συνεργείο αυτοκινήτων για να γίνω μηχανικός. Ήμουν 12 χρονών, δεν μου άρεσε το γκαράζ, έφυγα. Πήρα ένα ξύλο, το τρύπησα με ένα πυρωμένο σίδερο, του άνοιξα έξι τρύπες κι έφτιαξα ένα δικό μου κλαρίνο, αυτοσχέδιο. Έτσι έμαθα να παίζω. Έπειτα, που γύρισε ο πατέρας μου από τον στρατό, έπαιζα κρυφά, δεν του είχα πει ότι ήξερα.

Οι Έλληνες της ξενιτιάς, ο απόδημος ελληνισμός, είναι δύο φορές Έλληνες. Και είναι και δυστυχισμένοι, γιατί αν γνωρίσει κανείς δύο πατρίδες, δεν είναι πουθενά ευχαριστημένος.

▪️Κάποια στιγμή κάλεσαν τα παιδιά με τα οποία παίζαμε να πάμε σε ένα πανηγύρι, αλλά δεν είχα κανονικό κλαρίνο. Τότε, ένας μπάρμπας της μάνας μου, ο Δήμος ο Χαρισιάδης, μου λέει: «Παίξε να σε ακούσω. Αν ξέρεις να παίζεις, θα σου δώσω το δικό μου». Έπαιξα, κι επειδή το κανονικό μου φάνηκε πιο εύκολο από το ξύλινο, τα πήγα καλά. Έτσι, με δανεικό κλαρίνο πήγαμε στο πανηγύρι του διπλανού χωριού. Όλοι οι μουσικοί ήμασταν παιδάκια. Δεν είχαμε ξαναπαίξει σε κοινό, αλλά τα πήγαμε καλά και ο κόσμος μας πετούσε λεφτά. Με αυτά τα λεφτά αγόρασα το πρώτο μου κλαρίνο.

▪️Ο πατέρας μου απολύθηκε από στρατιώτης το '47 και κατέβηκε στην Αθήνα. Τότε, πλέον, όλοι ήξεραν ότι παίζω καλά –μόνο ο πατέρας μου δεν το ήξερε– και με προσκάλεσαν στον χορό των απανταχού Δελβινακιωτών που γινόταν στην Αθήνα. Στις διαφημίσεις του ραδιοφώνου με αποκαλούσαν «το 12χρονο παιδί-θαύμα με το κλαρίνο» και με κάλεσαν να πάω στη Ραδιοφωνία. Ο πατέρας μου άκουσε στο ραδιόφωνο του καφενείου τη διαφήμιση που έλεγε «Πέτρος Χαλκιάς από το Δελβινάκι», έμαθε ότι είμαι στην Αθήνα και ότι θα παίξω ζωντανά, πήρε ταξί και ήρθε στη Ραδιοφωνία. Μόλις βγήκα από το κτίριο και τον είδα, μου κόπηκαν τα πόδια. Έτρεμα ολόκληρος, κοκκίνισα. Μου λέει: «Έκανες αυτό που ήθελες. Εγώ σε έστειλα στο συνεργείο κι εσύ αγόρασες κλαρίνο, αλλά μη φόβασαι, εντάξει. Σου δίνω ευχή και κατάρα: αν γίνεις ο καλύτερος, ο πρώτος, τότε έχεις την ευχή μου, αλλά αν είσαι κλαρινάκι, την κατάρα μου να 'χεις». Δεν είπα τίποτα, έφυγα, αλλα έβαλα σκοπό της ζωής μου να γίνω ο καλύτερος. Ξεκίνησα να γράφω τραγούδια με τον Καβακόπουλο, που έγιναν ανάρπαστα.

00:00

-08:37

 

▪️Στα 18 πήγα στο χωριό μου επίσκεψη ως Αθηναίος. Στο πηγάδι όπου με άφησε το λεωφορείο μια κοπέλα έπαιρνε νερό. Τη βλέπω ζαλωμένη με τις βαρέλες στην πλάτη και της λέω: «Γεια σου, Μαρία». Μου απαντάει: «Μάθαμε ότι θα φάμε κουφέτα, θα παντρευτείς στην Αθήνα». «Ποιος το είπε αυτό;», τη ρωτάω. «Έτσι λένε», μου λέει. «Τι να κάνω; Aφού εδώ δεν με θέλει καμία», της απαντάω εγώ. «Ρώτησες καμία και σου είπε όχι;», με ξαναρωτά. «Ρωτάω εσένα», της λέω. «Δεν γίνονται έτσι αυτά τα πράγματα. Πήρες φόρα. Ξέρεις πώς πρέπει να γίνει το σωστό». Έτσι πήγα στον πατέρα της και τη ζήτησα. Κι έτσι παντρεύτηκα. Στον γάμο μου είχα τον Τάσο Χαλκιά, το Μήτσο Χαρισιάδη, το Φίλιππα Ρούντα, είχα δέκα κλαρίνα. Το βράδυ, στις εντολές, στο «πίνουμε εις υγείαν των νεονύμφων» κ.λπ., λέω «Να σας πω κι εγώ κάτι. Το πρώτο κρασί το πίνω στην πρώτη μου αγάπη». Αγρίεψαν ο πεθερός και η πεθερά. Άρχισε μια φασαρία. Νόμιζαν ότι έλεγα για γυναίκα. Συνεχίζω: «Δεν τελείωσα τη φράση μου. Η πρώτη μου αγάπη είναι το κλαρίνο, η δεύτερη είναι η γυναίκα μου».

▪️Μετά τον γάμο, στις αρχές της δεκαετίας του '50, έρχομαι πάλι στην Αθήνα. Έβγαλα κι άλλα τραγούδια κι έγινε χαμός. Λαμβάνω, τότε, ένα γράμμα από την Αμερική με μια πρόταση να πάω εκεί για να μου βγάλουν long play. Δώδεκα τραγούδια, έξι από τη μία πλευρά κι έξι από την άλλη. Μου έδιναν τα εισιτήρια και 1.000 δολάρια, ήταν πολύ καλά λεφτά. Έτσι, πήγα στην Αμερική λίγο πριν το 1960 – πρόλαβα και τον Κένεντι.Είχανε βγει κάτι μαγνητόφωνα τότε που πατούσες το κουμπί και το τραγούδι ξαναγυρνούσε από την αρχή. Άκουγα προσεκτικά ξανά και ξανά το καθένα μέχρι που με έπαιρνε ο ύπνος και μετά ονειρευόμουν ότι το 'παιζα. Μόλις ξυπνούσα, άρπαζα το κλαρίνο και το 'παιζα στ' αλήθεια. Το μάθαινα στον ύπνο μου.

Είχανε βγει κάτι μαγνητόφωνα τότε που πατούσες το κουμπί και το τραγούδι ξαναγυρνούσε από την αρχή. Άκουγα προσεκτικά ξανά και ξανά το καθένα μέχρι που με έπαιρνε ο ύπνος και μετά ονειρευόμουν ότι το 'παιζα. Μόλις ξυπνούσα, άρπαζα το κλαρίνο και το 'παιζα στ' αλήθεια. Το μάθαινα στον ύπνο μου. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

▪️Βγάλαμε το long play, θρίαμβος! Όλα τα καλά κλαρίνα ήταν εκεί εκείνη την εποχή: ο Βασίλης, ο Σαλέας (ο παλιός), ο Τάσος ο Χαλκιάς. Παίζαμε στους χορούς που διοργάνωνε η Ομογένεια και γινόταν χαμός. Τότε πήγα να παίξω σε ένα μαγαζί αραβοτούρκικο που είχε θαμώνες Τούρκους, Αρμένιους, Έλληνες, Άραβες και πολλούς άλλους. Είχε και χορεύτριες, belly dancers. Εν τω μεταξύ, όλο το συγκρότημα που έπαιζε ήταν Τούρκοι κι εγώ δεν είχα ιδέα από τη μουσική αυτή. Ήξερα να παίζω μόνο ηπειρώτικα. Τους λέω: «Ρε παιδιά, δεν τα ξέρω εγώ αυτά, αλλά να δοκιμάσω». Το αφεντικό απάντησε: «Περάσανε πολλοί, Πέτρο, και δεν μπορέσανε». Μου δίνει δέκα τραγούδια σε μια κασέτα και μου λέει να τα μάθω μέσα σε δύο μέρες. Το κλαρίνο το είχα πάντα μαζί μου, μέρα-νύχτα, ακόμα και στο κρεβάτι μου. Είχανε βγει κάτι μαγνητόφωνα τότε που πατούσες το κουμπί και το τραγούδι ξαναγυρνούσε από την αρχή. Άκουγα προσεκτικά ξανά και ξανά το καθένα μέχρι που με έπαιρνε ο ύπνος και μετά ονειρευόμουν ότι το 'παιζα. Μόλις ξυπνούσα, άρπαζα το κλαρίνο και το 'παιζα στ' αλήθεια. Το μάθαινα στον ύπνο μου. Σε δύο μέρες τα έμαθα και τα δέκα κι έπιασα δουλειά στο μαγαζί.

▪️Στο Σωματείο Μουσικών της Αμερικής, που είχε οκτώ εκατομμύρια μέλη, γράφτηκα υποχρεωτικά. Σε κάθε συνέλευση σηκωνόταν ο πρόεδρος, που ήταν ελληνικής καταγωγής, έδειχνε σε έναν χάρτη διαφορετικά μέρη του κόσμου και ρωτούσε αν υπάρχει κάποιος να μας δείξει τη μουσική παράδοση καθενός. Κάποια φορά έφτασε και στην Ελλάδα. Ένα παιδί που ήταν εκεί σηκώθηκε κι άρχισε να παίζει με το μπουζούκι του τα «Παιδιά του Πειραιά». Μόλις τελείωσε, σηκώνομαι κι εγώ και λέω: «Δεν ξέρω καλά αγγλικά, αλλά αν κατάλαβα, δεν θέλετε νεοελληνική μουσική, θέλετε κάτι παραδοσιακό. Εγώ παίζω αρχαία μουσική». Παραγγέλνει ο πρόεδρος και μου φέρνουν ένα κλαρίνο. Στη σκηνή βρίσκοταν ο ίδιος, που έπαιζε πιάνο, ένας μαύρος κιθαρίστας, Αμερικανός, πολύ διαβασμένος, και ένας Σκοπιανός ντράμερ. Με ρωτάει: «Τι θα παίξεις, κύριε Χαλκιά; Για να σε βοηθήσω». Του λέω: «Συγγνώμη, πρόεδρε, αλλά σε αυτό που θα παίξω δεν θα μπορέσετε να με ακολουθήσετε». Ήταν 1.200 άτομα στην αίθουσα. Οι καλύτεροι μουσικοί. Μόλις ο πρόεδρος εξήγησε στον Αμερικανό τι είπα, εκείνος σχολίασε πως λέω μεγάλες κουβέντες: «Εγώ έσκισα τα παντελόνια μου μέχρι να μάθω κιθάρα. Διαβάζω, γράφω απταίστως και τα κάνω όλα». Τότε ο Σκοπιανός του λέει: «Έι, περίμενε, οι Έλληνες έχουν διαφορετικούς ρυθμούς, πράγματα που εμείς εδώ δεν τα έχουμε». Πριν παίξω, τους ζήτησα να μεταφράσουν κάτι για τους υπόλοιπους. «Πείτε τους ότι εμείς στην Ελλάδα δεν έχουμε ένα χρώμα μουσικής. Έχουμε όλα τα χρώματα που υπάρχουν στον πλανήτη κι ένα χρώμα που δεν το έχει κανένας. Είναι άλλα τα θρακιώτικα, άλλα τα μακεδονικά, άλλα τα ποντιακά, άλλα τα νησιώτικα, άλλα τα κρητικά, άλλα τα πελοποννησιακά και τα ηπειρώτικα, που δεν τα έχει κανένας στον κόσμο». Δύο συνθέτες που κάθονταν μπροστά αναρωτήθηκαν αν είμαι τρελός. «Παίξε μόνος», μου λένε, «να σε ακούσουμε». Κι αρχίζω να παίζω κοιτάζοντάς τους στα μάτια, γιατί αν τον πελάτη τον «πιάσεις» και παίξεις αυτό που θέλει η ψυχή του, σηκώνεται στα ουράνια. Και είχα «πιάσει όλους τους μουσικούς» εκεί μέσα. Μόλις τελείωσα, χειροκροτήματα, σφυριχταριές, φώναζαν «κι άλλο, κι άλλο». Έρχονται οι δύο συνθέτες, μου δίνουν συγχαρητήρια και ο ένας μου λέει: «Aυτή η μουσική που έπαιξες για ηπειρώτικο μοιάζει με την τζαζ την αμερικανική. Μήπως κλέψατε κάτι από εμάς και το παρουσιάζετε έτσι;». Μου εξηγεί ο πρόεδρος, που έκανε τον διερμηνέα, και απαντάω: «Είναι δυνατόν ποτέ ο πατέρας να κλέψει από το παιδί του;». Οι Έλληνες που ήταν μέσα χειροκρότησαν. «Συγγνώμη», μου λέει αυτός και μου ζητάει να παίξω κάτι. Εγώ του έπαιξα για ειρωνεία μια μελωδία, ένα ηπειρώτικο και πιάνει και γράφει το «That's the way (I like it)» που έγινε παγκόσμιο σουξέ. Ήταν ένας από τους KC and The Sunshine Band! Όταν έγραψε το τραγούδι, ήρθε και με ξαναβρήκε και με ρώτησε: «Κύριε Χαλκιά, γιατί στην Ελλάδα δεν εκμεταλλεύεστε αυτήν τη μουσική και όταν ερχόμαστε εκεί ακούμε μπουζούκια;». Δεν την αγάπησε καμία κυβέρνηση την παραδοσιακή μουσική. Κανείς δεν φρόντισε να την πουλήσει όπως της αξίζει σε ολόκληρο τον κόσμο.


Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

▪️Αφού έμαθαν ο Μπένι Γκούντμαν και ο Λιούις Άρμστρονγκ ότι έγινε ένα τέτοιο περιστατικό, ήρθαν μια μέρα στο μαγαζί όπου έπαιζα. Με παρακολούθησαν να παίζω και κάποια στιγμή ζήτησαν από τον σερβιτόρο να με φωνάξει. Πήγα στο τραπέζι τους μαζί με τον σερβιτόρο για να μεταφράζει. Ο Μπένι Γκούντμαν του ζήτησε να με ρωτήσει πώς έπαιξα όλα αυτά τα τραγούδια χωρίς αναλόγιο, πώς ήταν είναι δυνατόν να τα ξέρω όλα απ' έξω. «Εμείς είμαστε παραδοσιακοί, δημοτικοί μουσικοί της Ελλάδας. Δεν γράφουμε και δεν διαβάζουμε μουσική, αλλά ό,τι περνάμε στα κομμάτια, το κρατάμε στο μυαλό μας», του είπα. Με ξαναρωτάει: «Γιατί δεν είχες αναλόγιο; Δεν πήγες στο σχολείο;». Τον κοίταξα και του λέω: «Γεννήθηκα το 1934 και από το '40 μέχρι το '48 είχαμε πόλεμο. Πήγα δύο χρόνια στο σχολείο για να μάθω να γράφω και να διαβάζω. Τίποτε άλλο». Γυρνάει στον Άρμστρονγκ και του λέει: «Αυτά τα κακά μάς έκανε ο πόλεμος. Φαντάσου τι θα έκανε αυτός ο άνθρωπος, αν έγραφε και διάβαζε!».

▪️Δούλεψα καλά στην Αμερική. Κάθε δύο χρόνια, όμως, ανανέωνα την άδεια παραμονής γιατί δεν είχα πράσινη κάρτα. Κάποια στιγμή, το 1966, Έλληνες μουσικοί που είχαν την αμερικανική υπηκοότητα πήγαν στον πρόεδρο του Σωματείου Μουσικών της Αμερικής και του είπαν να ενημερώσει την Αμερικανική Υπηρεσία Ιθαγένειας και Μετανάστευσης για να με απελάσουν. «Έρχονται οι ξένοι και μας παίρνουν τις δουλειές», του είπαν, «κι εμείς, οι Αμερικανοί, δεν έχουμε να φάμε». Ο πρόεδρος μου έστειλε μια επιστολή που έγραφε ότι εντός 24ωρών έπρεπε να εγκαταλείψω το αμερικανικό έδαφος, διότι «τέτοιου είδους μουσικούς έχουμε πολλούς». Παίρνω έναν δικηγόρο, πάω στον διευθυντή της υπηρεσίας και επειδή δεν μπορούσα ακόμα να συνεννοηθώ στα αγγλικά, και αυτός του λέει: «Αν αύριο, τέτοια ώρα, είναι εδώ, θα τον δέσω με χειροπέδες». «Πες του», του λέω, «ότι θα φύγω, θα πάω στην πατρίδα μου, αλλά τέτοιους μουσικούς εδώ δεν έχετε». «Μπορείτε να μου το αποδείξετε αυτό;», ρώτησε ο διευθυντής και εγώ του είπα να πάρει τους καλύτερους μουσικούς που έχει και να τους φέρει να με συνοδεύσουν. Όχι να παίξουν μαζί μου, να με συνοδεύσουν. Ήταν ένας άνθρωπος που ήξερε να διαβάσει μουσική και, πράγματι, βρήκε μουσικούς και τους έφερε να με συνοδέψουν. Αρχίζω τα βαριά ηπειρώτικα, εκείνοι σαστίζουν γιατί δεν ξέρουν τι να παίξουν και τότε ο διευθυντής δίνει μία και ρίχνει τα πράγματα κάτω από το γραφείο και διατάζει να φωνάξουν την αστυνομία. Όταν ήρθαν οι αστυνομικοί τους ζήτησε να συλλάβουν τον πρόεδρο του Σωματείου Μουσικών. Όταν τον ρώτησαν γιατί, τους απάντησε ότι η τελευταία εγκύκλιος που κυκλοφόρησε στην Ουάσινγκτον έλεγε πως ό,τι δεν το έχει η Αμερική, το κρατάει. Και αυτός όχι μόνο δεν θέλησε να το κρατήσει, θέλησε να το διώξει κιόλας. Ευτυχώς, η υπόθεση έληξε εκεί και δεν τον συνέλαβαν. Ο διευθυντής μού έβγαλε την πράσινη κάρτα και μου είπε: «Αύριο, έλα στο γραφείο μου στις 11 το πρωί. Δεν σε κρατάμε με το ζόρι, αν θέλεις όμως να μείνεις, θα σε κάνω Αμερικανό». Του ζήτησα να φέρω και τα παιδιά μου, τη γυναίκα μου, τα' αδέρφια μου, τον πατέρα μου και τη μάνα μου που ήταν στην Ελλάδα κι αυτός απάντησε ότι θα έφερνε όλους τους συγγενείς α' βαθμού. Και πράγματι έμεινα, και έφερα και την οικογένειά μου.Το κλαρίνο μιλάει. Είναι ο απόγονος του αυλού, ένα όργανο που εκφράζει τον πόνο, την αγάπη, τη χαρά, την ευτυχία, τα πάντα. Υπάρχουν τραγούδια πεντατονικής που πολλοί τα ακούνε και κλαίνε. Έχουν όλα τα συναισθήματα που έχει ο άνθρωπος και το κλαρίνο μπορεί να τα εκφράσει.

▪️Έκανα καλές δουλειές εκεί, πληρωνόμουν καλά. Σιγά-σιγά μάζεψα 400.000 δολάρια και αποφάσισα να επιστρέψω στην Ελλάδα, να τα επενδύσω και να μείνω. Είχα προγραμματίσει να να έρθω πρώτα εγώ στην Αθήνα και μετά η γυναίκα και τα παιδιά μου. Μια Κυριακή βράδυ που ήμουν σ' έναν γάμο μέθυσα και φεύγοντας το πρωί με ρωτάει ο ταξιτζής «πού πάμε;» και του απάντησα «στο αεροδρόμιο» – μετά κενό. Είχα κλείσει εισιτήριο για την επόμενη μέρα, αλλά μάλλον το άλλαξα στο αεροδρόμιο, δεν θυμάμαι καθόλου πώς έφυγα. Μπαίνω στο αεροπλάνο και σε όλο το ταξίδι κοιμόμουν. Όταν προσγειωθήκαμε, έρχεται η αεροσυνοδός, με ξυπνάει και μου λέει: «Φτάσαμε στην Αθήνα!». Η γυναίκα μου είδε ότι δεν πήγα στο σπίτι και ειδοποίησε την αστυνομία, νόμιζε ότι με σκότωσαν. Τότε δεν υπήρχαν κινητά να ειδοποιήσεις, είχαμε και 7 ώρες διαφορά.

▪️Τις μέρες που ήρθα στην Αθήνα, το 1980, έκανε ο Άλκης Στέας έναν διαγωνισμό για το δημοτικό τραγούδι και την παρουσίαση ανάλογων εκπομπών στην τηλεόραση. Μαζεύτηκαν όλα τα κλαρίνα. Εμένα δεν με γνώριζε κανένας γιατί μετά από είκοσι χρόνια στην Αμερική με είχαν ξεχάσει. Παίρνω το κλαρίνο μου και πάω να μπω στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας. Τους είπα «είμαι κι εγώ μουσικός». «Έχεις δηλώσει συμμετοχή;». «Όχι». Έρχεται ο Άλκης Στέας και μου λέει: «Δεν γίνεται να παίξετε χωρίς να έχετε δηλώσει, αλλά περιμένετε, αν έχουμε χρόνο στο τέλος θα σας δώσουμε δύο λεπτά». Στα χρόνια που έλειπα οι κλαριντζήδες είχαν προσθέσει καθένας κι από ένα λιθαράκι στο δημοτικό τραγούδι και είχε πάρει τροπή. Εγώ το κρατούσα όπως ήταν πριν από είκοσι χρόνια. Αφού τελείωσαν όλοι και σηκώθηκα κι εγώ να φύγω, λέει ο Στέας: «Μισό λεπτό, να δώσουμε δύο λεπτά και στον απόδημο ελληνισμό της Νέας Υόρκης, να δούμε πώς κρατάει τη δημοτική παράδοση». Είχαν σηκωθεί να φύγουν και ήταν όλοι όρθιοι. Μόλις άκουσαν το κλαρίνο, πέταγαν σκούφους στον αέρα, σφύριζαν, χειροκροτούσαν. Συνέχισα να παίζω και οι άνθρωποι της επιτροπής, μαζί με τον πρόεδρο, μπήκαν στον χορό. Μετά ήρθαν και μου έβαλαν το σήμα της τηλεόρασης και ξεκίνησα να δίνω εκπομπές. Μαζί με τον Αντώνη Κυρίτση κάναμε 1.000 τραγούδια, που τότε μου έδιναν καλά λεφτά από την ΑΕΠΙ. Έπαιρνα 100 χιλιάδες δραχμές τον χρόνο από ποσοστά, από τις οποίες τις 30 τις έπαιρνε η εφορία. Μετά από 3-4 χρόνια, τα 100 χιλιάρικα έγιναν εννιά, γιατί τόσα μου έβγαζε η ΑΕΠΙ, και όλο και μειώνονταν.

▪️Οι μουσικές είναι τρεις, η πεντατονική, η βυζαντινή και η ευρωπαϊκή. Η πεντατονική με τη βυζαντινή έχουν κάποια στοιχεία που είναι κοντά-κοντά, ενώ η ευρωπαϊκή λέει «τόνος, ημιτόνιο». Η βυζαντινή και η πεντατονική από τον τόνο ως το ημιτόνιο έχουν άλλες τέσσερις φωνές. Η πεντατονική, το ηπειρώτικο, είναι η μουσική των αρχαίων Ελλήνων. Μου έκανε μια τιμητική βραδιά ο πρύτανης του πανεπιστημίου και μαζεύτηκε πολύς κόσμος. Του έκανα μια ερώτηση: «Ξέρουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες βγάλαν τον αυλό και την άρπα, δεν μας είπε ποτέ κανένας τι παίζαν αυτοί». «Πεντατονική» μου λέει. Την πεντατονική την καταλαβαίνουν και τα ζώα. Το φίδι, αν του παίξεις φλογέρα, σηκώνεται ν' ακούσει. Οι παλιοί στο χωριό μου έλεγαν ότι κάποτε μια ομάδα οργανοπαίχτες κάπου παίζανε και τέλειωσαν στις 3 το πρωί. Επειδή έκανε κρύο κι έβρεχε, έμειναν σε μια σπηλιά. Στη σπηλιά όπου πήγαν ήταν μια αρκούδα. Την ξύπνησαν κι αυτή αγρίεψε και τότε ο γεροντότερος τους συμβούλεψε: «Μην τρέξετε, βγάλτε τα όργανα και παίξτε, μη φοβάστε». Έτσι σώθηκαν. Θυμάμαι ότι σε κάποιο μέρος που με κάλεσαν ένα άλογο, κάθε φορά που έπαιζα, σηκωνόταν στα πίσω πόδια, όρθιο. Μόλις σταματούσα, έπεφτε.

▪️Οι Έλληνες της ξενιτιάς, ο απόδημος ελληνισμός, είναι δύο φορές Έλληνες. Και είναι και δυστυχισμένοι, γιατί αν γνωρίσει κανείς δύο πατρίδες, δεν είναι πουθενά ευχαριστημένος. Για το μόνο που έχω μετανιώσει είναι που έφυγα από την Αμερική. Ήμουν καλύτερα εκεί, από πολλές πλευρές, αλλά ο πόνος της νοσταλγίας και τα παιδικά μου χρόνια δεν με άφηναν σε ησυχία – γι' αυτό γύρισα. Όταν πρωτοπήγα στην Αμερική, το 1958, απόρησα γιατί είδα πράγματα που δεν τα είχαμε εδώ ακόμα. Είδα την τηλεόραση και αναρωτιόμουν: «Τι είναι αυτός που βγαίνει μέσα από το κουτί; Καραγκιόζης;». Ντρεπόμουν να ρωτήσω. Είδα παράξενα πράγματα. Η Αμερική, τότε, ήταν η χώρα του μέλλοντος. Κι ακόμα η χώρα του μέλλοντος είναι. Και είναι περίεργο που μόλις έρχομαι εδώ, θέλω να πάω πίσω, γιατί στην Αμερική έζησα 20 χρόνια από τη ζωή μου, έχω φίλους εκεί, έχω αφήσει μέρος της ζωής μου εκεί. Όμως, μόλις βρεθώ εκεί, θέλω να επιστρέψω στην Ελλάδα.

▪️Το κλαρίνο μιλάει. Είναι ο απόγονος του αυλού, ένα όργανο που εκφράζει τον πόνο, την αγάπη, τη χαρά, την ευτυχία, τα πάντα. Υπάρχουν τραγούδια πεντατονικής που πολλοί τα ακούνε και κλαίνε. Έχουν όλα τα συναισθήματα που έχει ο άνθρωπος και το κλαρίνο μπορεί να τα εκφράσει.

▪️Η παραδοσιακή μουσική σήμερα έχει εξελιχθεί και δεν ξέρω αν αυτό είναι καλό ή κακό. Κάθε γενιά κάτι εξελίσσει. Θυμάμαι ότι παλιά, όταν έπαιζα κλαρίνο, έπαιρνε νούμερο χορού κάθε τραπέζι και σηκώνονταν 8-10 άτομα να χορέψουν. Κι εγώ κοίταγα τα βήματα του πρώτου που χόρευε κι έφτιαχνα μελωδία πάνω στα βήματά του. Τώρα δεν είναι έτσι, ανεβαίνουν όλοι μαζί, 50 άτομα, τα κοριτσάκια με τα αγόρια τρίβονται στον χορό και η κατάσταση είναι «βαράτε βιολιτζήδες». Λες κι είναι αρκούδες. Και όλα τα νέα κλαρίνα προσπαθούν να μιμηθούν το δικό μας μοτίβο. Έχω παίξει εκατομμύρια τραγούδια με το κλαρίνο μου, ενώ ένας νέος κλαριντζής σήμερα δεν ξέρει να παίξει περισσότερα από 40 κομμάτια. Μπορώ να καταλάβω και από πού έχει κλέψει καθένας που παρουσιάζει ένα νέο κομμάτι σαν δικό του. Πάω πολλές φορές, τα βλέπω και γελάω.

▪️Όσο μπορώ, θα παίζω. Μέχρι να πεθάνω. Κι έχω αφήσει εντολή στα παιδιά μου να με θάψουν μαζί με το κλαρίνο, να το βάλουν δίπλα μου, μέσα στην κάσα. Όταν ο άνθρωπος περάσει τα 70 βλέπει τις απόψεις που είχε στα 30 και ή γελάει ή κλαίει. Του φαίνονται λάθος. 

▪️Σημασία έχει να προσπαθεί να διορθώσει τα λάθη του.

ΠΗΓΗ:
ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ


Οι Αθηναίοι / O Πετρολούκας Χαλκιάς κάποτε είδε άλογο να σηκώνεται όρθιο, ακούγοντας το κλαρίνο του
ΑΠΟ ΤΟΥΣ M. HULOT ΚΑΙ ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΨΑΣΚΗ8.3.2017

Σαν σήμερα, 81 χρόνια πριν, στις 10 Ιουνίου 1944, ο τόπος μας γνώρισε από τους Ναζί του Χίτλερ, μία από τις αγριότερες σφαγές, που έγιναν ποτέ στον κόσμο❗❗❗

"Εδώ ’ναι το πικρό το χώμα του Διστόμου.
Ω, εσύ διαβάτη, όπου πατήσεις, να προσέχεις
— ΄Εδώ πονά η σιωπή, πονάει κι η πέτρα κάθε δρόμου κι απ’ τη θυσία κι απ’ τη σκληρότητα του ανθρώπου.
΄Εδώ μια στήλη απλή, μαρμάρινη,
όλη κι όλη με ονόματα σεμνά,
κι η Δόξα τα ανεβαίνει"
έγραψε ο #Γιάννης_Ρίτσος
γι' αυτή τη Σφαγή στο Δίστομο😨 Θεσσαλίας,και το φρικτό αιματοκύλισμα από τους Ναζί 218 αθώων συνανθρώπων μας 🪔

Πριν 81 χρόνια στις 10/6/1944 με διαταγή του υπολοχαγού #Χανς_Ζάμπελ
το Δίστομο Θεσσαλίας πυρπολήθηκε και 228 κάτοικοι (114 γυναίκες 😱και 104 άνδρες😱) εκτελέστηκαν απάνθρωπα😱Μεταξύ των νεκρών, 45 παιδιά και έφηβοι😱 αλλά και 20 βρέφη😱
218 συμπολίτες μας θανατώθηκαν από τους #Ναζί του #Χίτλερ χωρίς να μάθουν ποτέ το γιατί... 

'Ανάμεσα σ' αυτούς ανήμποροι γέροι, έγκυες γυναίκες, αβάπτιστα μωρά έγιναν θυσία & πρόσφεραν το αίμα τους για τη λευτεριά τη δική μας & της πατρίδας μας🪔🇬🇷🌿

Έγκλημα χωρίς τιμωρία. #Ναζιστικά_εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας στην Ευρώπη.

Η 'Ασβεστη 🪔Μνήμη είναι για εμάς το Χρέος ✝️🌿🇬🇷
Το #Δίστομο να είναι για πάντα  γνωστό για το βαρύ και βάρβαρο αιματοκύλισμα της 10ης Ιουνίου 1944, από τους #Ναζί.
Στο λόφο #Κάναλες, τον ένα από τους δύο λόφους που ορίζουν το Δίστομο, υπάρχει μεγαλειώδες μνημείο για τα θύματα που άναδρα και άδικα, εσφαγιάσθηκαν εκείνη την αποφράδα ημέρα✝️✝️✝️

Διαβάστε παλαιότερη ανάρτηση μας εδώ:

Στο λόφο Κάναλες, τον ένα από τους δύο λόφους που ορίζουν το  Δίστομο, υπάρχει μεγαλειώδες μνημείο για τα θύματα που άναδρα και άδικα, εσφαγιάσθηκαν εκεινη την αποφράδα ημέρα.

To Μαυσωλείο Διστόμου, είναι το πλέον γνωστό σύγχρονο μνημείο, προς τιμήν των σφαγιασθέντων αμάχων στις 10 Ιουνίου 1944, όπου λαμβάνουν χώρα οι ετήσιες εκδηλώσεις του Ιουνίου διοργανωμένες από το Δήμο Διστόμου σε συνεργασία με τους διάφορους Πολιτιστικούς και άλλους φορείς της. Δείτε περισσότερα στην ιστοσελίδα του 
Διστόμου, εδώ:

Εκδηλώσεις Μνήμης 2025 – 81 χρόνια


Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού

 
Το Μουσείο Θυμάτων Ναζισμού βρίσκεται στην είσοδο της κωμόπολης του Διστόμου, απέναντι & διαγώνια από το Δημαρχείο με ομαλή και άνετη πρόσβαση. Διαμορφώθηκε το 2005, στο χώρο του παλιού Δημοτικού Σχολείου και ο μέσος όρος επισκέψεων ανά μήνα είναι τα 150 άτομα.

Στην είσοδο δεσπόζει η φωτογραφία της αποβιωσάσης (16-3-2009) σε ηλικία 84 ετών,
Διστομίτισας Μαρίας Παντίσκα, διάσημης από τη δημοσίευσή της στο περιοδικό LIFE, αρ. τ. 10 στις 27-11-1944.

Ο συνολικός χώρος του, που ανέρχεται σε 300 περίπου τ.μ. χωρίζεται σε 2 επίπεδα. Στον πρώτο όροφο είναι αναρτημένες σε ειδική αίθουσα, οι φωτογραφίες όλων των θυμάτων, καθώς και ειδικός χώρος φωτογραφίας του οστεοφυλακίου, που βρίσκεται ατόφιο στο ειδικό Μαυσωλείο στο λόφο Κάναλες του Διστόμου.
Στον προθάλαμο, υπάρχει ιστορικό υλικό εφημερίδων και περιοδικών εκδόσεων της εποχής με άρθρα φωτογραφίες και ντοκουμέντα.

Εγκαινιάσθηκε επί δημαρχίας Λουκά Παπαχρήσου, από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, του οποίου η υπογραφή εμφαίνεται και στο βιβλίο επισκεπτών.

Ποιήματα των κορυφαίων μας ποιητών Νικηφόρου Βρεττάκου και Δημήτρη Τσούρα, είναι αναρτημένα στο χώρο και ειδικά αφιερωμένα στη σφαγή του Διστόμου.

Στον πρώτο όροφο έχει ήδη αρχίσει η λειτουργία οπτικοακουστικών μέσων, για την καλύτερη και πληρέστερη ενημέρωση των επισκεπτών.
  
Ήδη αναπτύχθηκε στο ισόγειο επί Δημαρχίας Αθανασίου Πανουργιά, αίθουσα προβολής οπτικοακουστικού υλικού σχετικά με τη σφαγή, μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος.

Eπισκεφθείτε το Μουσείο και παρακολουθήστε την ταινία για τα οπτικοποιημένα ιστορικά δρώμενα, μαζί με τις συνταρακτικές αφηγήσεις επιζώντων, κατοίκων που διηγούνται τα δραματικά γεγονότα της σφαγής
ΣTOIXEIA EΠIKOINΩNIAΣ
MOYΣEIO ΘYMATΩN NAZIΣMOY ΔΙΣΤΟΜΟΥ:
Tηλ. 2267350130
e-mail: dimuseum1944@gmail.com

Περισσότερα εδώ:

Διαβάστε Επίσης:

Η σφαγή του Διστόμου:

Μαρτυρίες για τη ναζιστική θηριωδία
Όσα φρικτά συνέβησαν στις 10 Ιουνίου 1944 στο Δίστομο Βοιωτίας, από τα ναζιστικά στρατεύματα.
https://www.in.gr/2025/06/10/istoriko-arxeio/sfagi-tou-distomou-martyries-gia-ti-nazistiki-thiriodia/

==========================================================

Αναδημοσιεύουμε από την ιστοσελίδα της :

Ζωής Δρακοπούλου
Την ημέρα της σφαγής…
«Την ημέρα της σφαγής από το πρωί κουβαλούσαμε σανό με τον πατέρα μου.

Οι Γερμανοί με μια μεγάλη φάλαγγα αυτοκινήτων έφτασαν πριν το μεσημέρι. Θυμάμαι πως έπιαναν το δρόμο Λιβαδειάς από λεύκες Καραστάμου ως το δικό μας σπίτι. Οι στρατιώτες περιφέρονταν γύρω από τα φορτηγά δίχως να χρησιμοποιούν τα όπλα τους. Ο πατέρας μου με έστειλε μαζί με τη μικρότερη αδελφή μου Λουκία, εφτά χρονών, για κρεμμύδια σε ένα χωράφι μας έξω από το χωριό. Στο γυρισμό βλέπω στο φυλάκιο του λόφου Κούλια τρεις Γερμανούς φρουρούς με τα όπλα προτεταμένα.

Ακούω να πέφτει μια ριπή δίχως να καταλάβω καλά καλά και αμέσως δίπλα στο χωματόδρομο που βαδίζαμε σηκώθηκε κουρνιαχτός από το ανεμοβολητό των βλημάτων.
Φτάσαμε στο σπίτι μας και βλέπω μπαίνοντας στην αυλόπορτα να κάθονται στο μπαλκόνι ο πατέρας μου και γύρω του κατάχαμα και στα σκαλιά δέκα με δεκαπέντε γυναίκες. Σε κάποια στιγμή ύστερα από το μεσημέρι ακούσαμε πυροβολισμούς από την τοποθεσία Αγία Ειρήνη προς το Στείρι, όπου είχαν τραβήξει τα μπροστινά αυτοκίνητα της γερμανικής φάλαγγας. Τότε ο πατέρας μου είπε: «Φαίνεται πως έχουν πιάσει μάχη οι αντάρτες με τους Γερμανούς. Δεν σηκώνεστε να πάτε στα σπίτια σας μη μας δουν πολλούς και μας ενοχοποιήσουν». Οι γυναίκες απάντησαν όλες μαζί τρομαγμένες: «Μπάρμπα-Σπύρο εμείς ήρθαμε εδώ για να είμαστε πιο ασφαλισμένες. Δεν θέλουμε να πάμε σπίτια μας». Δεν έφυγε καμία. Μόνο η Παναγιού Σκούτα θύμωσε και έφυγε. Αργότερα μάθαμε πως δεν την σκότωσαν οι Γερμανοί. Γλύτωσε.
Σε λίγο βλέπουμε ένα τζιπ με τραυματία να φεύγει προς τη Λιβαδειά. Οι Γερμανοί της σταματημένης φάλαγγας, που ως εκείνη την ώρα ήταν ήσυχοι, άρχισαν να ανακατεύονται, να αγριεύουν, να δίνουν συνθήματα ο ένας τον άλλον και να κινούνται απειλητικοί. Τότε ο πατέρας μου μάς προέτρεψε να κατέβουμε στο κατώι, να κρυφτούμε και να περιμένουμε. Κατεβήκαμε και αμπαρωθήκαμε. Έφταναν ουρλιαχτά, άγριες κραυγές, πυροβολισμοί από τα διπλανά Καλαματέικα σπίτια. Η αγωνία άρχισε να γίνεται τρόμος. Μερικές γυναίκες κρύφτηκαν πλάι στα βαρέλια, άλλες στις γωνίες στις λαδίκες. Βάλαμε και τον πρόσθετο σύρτη-μάνταλο στην πόρτα. Έπεσε μια θανατερή ησυχία.
Κάποια στιγμή ακούμε στην αυλή τη φωνή, τη στριγγλιά ενός γειτονόπουλου, του Λουκά Παπανικολάου, να ζητάει βοήθεια: «Ωχ, μπαρμπα-Σπύρο, σώσε με!» Έκλαιγε και φώναζε. Ο πατέρας μου μόλις κατεβήκαμε στο κατώι είχε βάλει τυρί και αβγά σε βαθύ πιάτο και κρασί σε κανάτι για να τα έχει για φίλεμα για τους Γερμανούς αν τυχόν και έρχονταν. Μόλις άκουσε τη φωνή του Λουκά μου λέει: «Παναγούλα, φέρε τα τρόφιμα». Άνοιξε την πόρτα και βλέπουμε τον Λουκά Παπανικολάου να τρέχει κλαίγοντας και κρατώντας τον πληγωμένο του λαιμό και πίσω του έναν κοντό Γερμανό στρατιώτη με όπλο στη μασχάλη να τον κυνηγάει. Εμείς, ο πατέρας μου με το κρασί και τα ποτήρια, εγώ με τα τρόφιμα στα χέρια, προχωρήσαμε την αυλή ως τη μέση που ήταν το πηγάδι. Ο πατέρας μου σηκώνει τα χέρια φιλικά για να καταπραΰνει το Γερμανό: «γκουτ-μπόι»-εννοώντας το τραυματισμένο παιδί.
Ο Γερμανός όμως, άγριος, έκανε νόημα να μπούμε στο κατώι, γρύλισε ένα καπούτ και αρνήθηκε την προσφορά μας. Εμείς υπακούσαμε. Μόλις πατήσαμε μέσα ορθώθηκε μπροστά στην πόρτα, έφερε καταπάνω μας το όπλο με μια συνεχόμενη ριπή άρχισε να σκορπίζει τον θάνατο πυροβολώντας ολόμπαντα. Τα πρώτα βλήματα πήραν κατάστηθα τον πατέρα μου που πέφτοντας και ξεψυχώντας σπάραζε: «Ωχ, παιδιά μου, σώστε με!». Άρχισαν να πέφτουν τα σώματα των γυναικών. Άλλες πάσχιζαν να χωθούν πίσω από τα βαρέλια, άλλες σε λαδίκες και γούρνες. Αφού όλα τα σώματα σωριάστηκαν το ένα πάνω στο άλλο, ο Γερμανός κατεβαίνει και κοιτάει και σκουντάει έναν έναν γρυλίζοντας, για να δει αν είναι σκοτωμένοι και ρίχνει χαριστικές βολές. Το κατώι είχε μια κολόνα στη μέση. Πρώτος έπεσε και σωριάστηκε ο πατέρας μου Σπύρος Μαλάμος, 67 ετών. Ύστερα η Μαρία Λάμπρου 50 ετών. Η Μαριέττα Φιλίππου, γύρω στα 30. Ήταν έγκυος και μαζί της σφάδαζε και το παιδί στην κοιλιά. Ο ανηψιός μου Στάθης Σταθάς, γιος της αδελφής μου Γιαννούλας, 5 ετών. Η Δήμητρα Μαλάμου, 38 ετών, με τον γιο της Γιάννη, 8 ετών.
Δεν ξέρω, αλλά κρατήσαμε την αναπνοή μας τόσο όσο δεν αντέχει ανθρώπινος οργανισμός. Αυτός συνέχιζε να μας κλοτσάει όπως τα σφαχτά, γρυλίζοντας «έι, έι», για να δει αν έχει μείνει κανένας ζωντανός. Μέσα σε αυτήν την αβάσταχτη νέκρα πήγε και έβγαλε τις κάνουλες από τα βαρέλια του κρασιού. Άρχισε με βουή και φουρφουρητό να χύνεται το κρασί. Φυσούσε το κρασί και ο ήχος του ο σφιχτός γέμισε το κατώι. Ενώθηκε το κρασί με το αίμα των σκοτωμένων και έγινε μια θάλασσα αίματος και κρασιού, μια πηχτή κρέμα που πάνω της έπλεαν πτώματα και σερνόμαστε μισοζώντανοι.
Ο Γερμανός διασκέλισε κι ανέβηκε στο πάνω σπίτι. Άκουσα ποδοβολητά και ύστερα κατέβηκε και έφυγε φαίνεται. Η μία από τις αδελφάδες μου, η Γεωργία Αγαπίδου, βρισκόταν τραυματισμένη και καθώς κρύωναν τα τραύματα άρχισε να σκούζει. Την είχε γαζώσει ο Γερμανός στον αγκώνα και στο δεξί γοφό. Σηκώνομαι και με δυσκολία τη βγάζω στην αυλή. Βλέπω τη φοράδα μας σκοτωμένη και μια στοίβα κλήματα λαμπαδιασμένα, να βουίζει η φωτιά, να έχει αρπάξει ο φούρνος και οι φλόγες να απειλούν το σπίτι. Η αδελφή μου έσκουζε γιατί τα κρέατα της κρέμονταν από χέρια και γοφούς και δεν μπορούσε να κρατήσει από τους πόνους. Δεν είχα βοήθεια από κανέναν. Μου λέει: «Πάρε τον κουβά και σβήσε τη φωτιά να μην καεί το σπίτι». Πήρα και έβγαλα νερό από το πηγάδι μας κι έσβησα τη φωτιά στο φούρνο, αλλά όχι και στο παρακάτω χαγιάτι της αυλής. Ανέβηκα στο μπαλκόνι μας και είδα και καίγεται το σπίτι του Χαράλαμπου Σφουντούρη. Αργότερα μάθαμε ότι κάηκε μέσα το ανδρόγυνο. Από το μπαλκόνι βλέπω στην αυλή των Καλαματέων σκοτωμένα τα ζώα και όλη την οικογένεια του Λουκά Σταύρου που ξεκληρίστηκε -πέντε άτομα και δύο συγγενείς, εφτά. Η αδελφή μου μού φώναξε να μπω μέσα στο σπίτι να πετάξω κάτω τα προικιά μήπως ξαναπιάσει φωτιά και τα κάψει…κι ας καιγόταν μπροστά το χαγιάτι.

Μπαίνοντας μέσα ανακάλυψα πως ο Γερμανός είχε ανακατέψει και ψάξει όλο το σπίτι. Άνω-κάτω τα πάντα. Αντιλήφθηκα ότι από το τζάκι έλειπε το ρολόι με τις χρυσές κολόνες και την καμπανούλα που είχε φέρει από την Αμερική ο πατέρας μου. Η αδελφή μου φώναξε να πάρω και τα λεφτά από το παράκλι. Δεν τα βρήκα. Ύστερα μου φώναξε να κατεβάσω τη ραπτομηχανή της να μη χάσει το εργαλείο της δουλειάς της. Εγώ, δεκατριών χρονών, με μια ψυχραιμία που δεν μπορώ να την καταλάβω σήμερα, κατέβασα τη μηχανή από δεκαεφτά πέτρινα σκαλοπάτια σκαλί σκαλί με το κεφάλι και τις πλάτες. Φτάνοντας στο κεφαλόσκαλο το σκυλί μας, ο Παρδάλης, ζυγώνει κλαίγοντας. Με πιάνει από το φουστάνι και με τραβάει. Φοβήθηκα μήπως με φάει γιατί ήμουν γεμάτη παγωμένα αίματα. Τον έδιωχνα: «Φύγε Παρδάλη!». Αυτό πήγε πιο πέρα, κάθισε στα πίσω πόδια και με το ένα μπροστινό μου έκανε νεύμα και με το άλλο σκούπιζε τα δάκρυά του.

Τότε η αδελφή μου Γεωργία λέει: «Πού είναι το κορίτσι, η Λουκία μας; Πού έχει πάει η μικρή; Τρέξε, ψάξε να τη βρεις…». Το σκυλί μπροστά και εγώ ακολουθώντας φθάσαμε ως την αυλόπορτα. Εκεί πάλι γύρισε και με κάλεσε με το πόδι του. Φεύγει και πάει και στέκεται στα κάτω πηγάδια και μου γνέφει να πάω. Όταν έφτασα στην αυλόπορτα βλέπω έξω στους δρόμους ξαπλωμένα σκοτωμένα κορμιά. Λίγο πιο κάτω από το σπίτι μας ήταν σκοτωμένος ο Θανάσης Πανουργιάς και η Μαρία Νταή. Πιο κει ο Χρήστος Σκούτας. Δεν γνώρισα άλλους γιατί το μυαλό μου ήταν στο σκυλί και στη μικρή μου αδελφή. Έφτασα στο σκυλί. Τι να δω! Η μικρή μας η Λουκία, η εφτάχρονη, ανάσκελα χτυπημένη στο μάτι, με μια τρύπα βαθιά, κατακίτρινη σαν το λεμόνι. Προσπαθώ να την πάρω στην αγκαλιά μου. Δεν μπορώ να την σηκώσω. Την πιάνω από τις πλάτες και τη σέρνω σβαρνώντας την με δυσκολία μέσα σε πολλά αγκαθόχορτα. Το σκυλί την πιάνει με το στόμα από το φουστάνι και με βοηθάει. Την σύραμε ως την αυλόπορτα του σπιτιού και αποκαμωμένη την άφησα εκεί. Δεν την ξαναείδα. Βλέπω στο χάνι της αυλής μας την μεγάλη αδελφή μου, Κωστούλα Καρβούνη, που την είχε τραυματίσει στις πλάτες ο Γερμανός όπως τις είχε βάλει στο πρόσωπο της να μη δει που εκτελούσε την Πανωραία Μάριου.
Οι αδελφές μου μού λένε «Φεύγουμε για τον Άγιο Αθανάσιο. Κάμε τι θα κάνεις και έλα κι εσύ». Ήταν πια σούρουπο. Πήρα κι εγώ να πάω στον Άγιο Αθανάσιο. Φτάνοντας στο διάσελο κόσμος έτρεχε αλαφιασμένος. Άλλοι με άλογα, άλλοι με ρούχα, άλλοι με τρόφιμα να βγουν από το χωριό, να ασφαλιστούν στους λόγγους και στα ρουμάνια. Όλοι έκλαιγαν, μοιρολογούσαν, έσκουζαν, σουρομαδιόντουσαν. Έτρεχα κι εγώ. Με πιάνει ποδάγρα. Όλοι μου έλεγαν «Τρέξε Παναγούλα να μας φτάσεις». Εγώ τους έλεγα «Τρέχω» αλλά βάδιζα στον τόπο, σημειωτόν. Και τότε κάποιον να λέει: «Αυτό το έχει πιάσει ποδάγρα, όπως μας πιάνει στο στρατό. Πιάστε το να ξεκολλήσουν τα πόδια του…». Με έπιασαν και βρέθηκα με τους άλλους στον Άγιο Αθανάσιο. Είχαν φανάρι αναμμένο. Ξενυχτήσαμε εκεί.
Ύστερα από δύο μέρες ήρθαν και πήραν τους τραυματίες. Βρέθηκα κι εγώ με τις τραυματισμένες αδελφές μου στη Λιβαδειά, στην κλινική του Καλή. Κάποια στιγμή μπαίνω στο αποχωρητήριο και βλέπω να σπαρταράει ένα πόδι στο καλαθάκι των σκουπιδιών. Μου λένε είναι της Παναγούλας του Μενιδιάτη, της εννιάχρονης Διστομοπούλας, που της το θέρισαν οι Γερμανοί. Μέσα σε πέντε μέρες εμένα και άλλα συνομήλικα και μικρότερα μας πήρε ο Ερυθρός Σταυρός και μας μετέφερε στο Ίδρυμα Αετοφωλιά Α’ στην Κηφισιά».

Παναγούλα Σκούτα (το γένος Μαλάμου), επιζήσασα της σφαγής, 13 χρονών τότε.

Πηγή:

Διαβάστε Σχετικά:

Η Μάχη στις Καρούτες (1944)