Η ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ και τα Ελευσίνια Μυστήρια

Γράφει ο
Γιώργος Χαραλαμπίδης
Τα ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ αποτελούν αναμφισβήτητα ένα από τους πιο ιερούς και σεβαστούς θεσμούς, ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού.

Σύμφωνα με την Μυθολογία μας, ιδρυτής των Ελευσινίων Μυστηρίων πιστεύεται ότι ήταν ο Εύμολπος ή ο Μουσαίος ο οποίος ήταν γιος του Ορφέα, υπάρχουν όμως και πλήθος άλλων εκδοχών, έτσι ώστε σήμερα να είναι εξαιρετικά δύσκολο να μπορούμε να καταλήξουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα, ως προς τον λόγο της εμφάνισή τους, τον τρόπο της διεξαγωγής τους αλλά το ακριβές περιεχόμενο των διδασκαλιών και των μυήσεών τους.

Αυτό όμως που γνωρίζουμε σήμερα, με βεβαιότητα, είναι ότι υπήρχαν τα ΜΙΚΡΑ ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ, τα οποία αποτελούσαν την βασική προετοιμασία για την διεξαγωγή των ΜΕΓΑΛΩΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ που ήταν βεβαίως και τα σημαντικότερα, τα οποία διαρκούσαν 9 Ημέρες, ξεκινώντας από την δέκατη Πέμπτη ημέρα του μήνα Βοηδρομιώνα.

Ωστόσο επειδή δεν υπάρχει πλήρης αντιστοιχία μεταξύ του αρχαίου ημερολογίου και του σημερινού, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ακριβή ημερομηνία, της διεξαγωγής τους και για τον λόγο αυτόν, έχουν κατά καιρούς προταθεί πολλές και διάφορες εκδοχές.

Σήμερα θα επιχειρήσουμε μία νέα προσέγγιση του υπολογισμού της ακριβούς ημερομηνίας της διεξαγωγής των Ελευσινίων Μυστηρίων, βάσει κάποιων ιδιαίτερων αστρονομικών χαρακτηριστικών, τα οποία ποτέ μέχρι τώρα δεν έχουν λάβει υπόψη τους οι σύγχρονοι ερευνητές.

Γνωρίζουμε ότι οι αρχαίες μυστηριακές τελετές, ήταν πάντοτε άμεσα συνδεδεμένες με κάποια συγκεκριμένα αστρονομικά φαινόμενα.

Μέσα στον μήνα Σεπτέμβριο λοιπόν, τον μήνα της διεξαγωγής των Ελευσινίων Μυστηρίων, συμβαίνει ένααστρονομικό γεγονός κορυφαίας σημασίας, το οποίο δεν θα μπορούσε σε καμμία περίπτωση να περάσει απαρατήρητο από το, επίσης κορυφαίο, αυτό θρησκευτικό γεγονός.

Πρόκειται βεβαίως για την ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ η οποία πραγματοποιείται στις 23/9.

Από την στιγμή που γνωρίζουμε ότι τα Ελευσίνια Μυστήρια διαρκούσαν 9 ημέρες, είναι πολύ λογικό να υποθέσει κανείς ότι η Φθινοπωρινή Ισημερία θα έπρεπε να συμπίπτει με την ημέρα της ΛΗΞΗΣ τους!

Στην περίπτωση αυτή είναι φυσικά πολύ εύκολο να υπολογίσουμε την ημέρα της έναρξής τους, η οποία θα έπρεπε να ήταν στις 14/9.

Η άποψη αυτή ενισχύεται ακόμα περισσότερο από το γεγονός ότι στις 14/9 γιορτάζουμε σήμερα τηνΥΨΩΣΗ ΤΟΥ ΤΙΜΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ.

Το γεγονός αυτό δεν θα μπορούσε να θεωρηθεί τυχαίο, διότι η σχηματική απεικόνιση των δύο αξόνων ενός Σταυρού, υποκρύπτει ακριβώς την εξισορρόπηση δύο αντίθετων δυνάμεων, της οριζόντιας και της κάθετης, οι οποίες εμφανίζονται πλέον συνδεδεμένες και εναρμονισμένες.

Αυτό σημαίνει ότι το νόημα που υποκρύπτεται στο σύμβολο του Σταυρού, σε μια πιο εσωτερική ερμηνεία, θα μπορούσε να ταυτίζεται απολύτως με το αποτέλεσμα το οποίο συμβολίζει η εσωτερική ερμηνεία των Ισημεριών, η οποία επιφέρει την ΕΞΙΣΟΡΡΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ ΜΕ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ.

Όπως γνωρίζουμε, κατά την διάρκεια ενός ημερολογιακού έτους, υπάρχουν 4 ιδιαιτέρως καθοριστικές ημέρες, που αποτελούν ΤΑ ΠΟΛΙΚΑ ΖΕΥΓΗ ΔΥΟ ΑΞΟΝΩΝ:

Ο πρώτος άξονας του Σταυρού, εμφανίζεται από την θέση της γης επάνω στην τροχιά της, κατά τις ημέρες των δύο Ισημεριών και αντίστοιχα ο δεύτερος άξονας, εμφανίζεται κατά τις ημέρες των δύο Ηλιοστασίων.

Θα μπορούσαμε πολύ εύκολα στο παραπάνω σχήμα, να ΔΙΑΚΡΙΝΟΥΜΕ ΤΟΝ ΑΟΡΑΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΕΝΟΣ ΜΕΓΑΛΕΙΩΔΟΥΣ ΟΥΡΑΝΙΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ, που αφορά στην σύνδεση αυτών των τεσσάρων αστρονομικών γεγονότων, τα οποία είναι τα εξής:

Το ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ στις 22 Δεκεμβρίου που είναι η μικρότερη σε διάρκεια ημέρα του έτους,

Το ΘΕΡΙΝΟ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟ στις 22 Ιουνίου που είναι η μεγαλύτερη σε διάρκεια ημέρα του έτους,

Η ΕΑΡΙΝΗ ΚΑΙ Η ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ στις 21 Μαρτίου και 23 Σεπτεμβρίου που είναι οι δύο μοναδικές απολύτως χρονικά ΙΣΕΣ ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΝΥΧΤΕΣ κατά την διάρκεια ενός έτους.

Θα μπορούσαμε επομένως να κατανοήσουμε την αξία και την μυστική διδασκαλία των Ελευσινίων Μυστηρίων, μόνο αν καταφέρουμε να ερμηνεύσουμε την εσωτερική ψυχική λειτουργία της «ΗΜΕΡΑΣ» και της «ΝΥΧΤΑΣ» της Ψυχής μας.

Όπως έχουμε αναλύσει πολλές φορές σε προηγούμενα άρθρα μας, κάθε Άνθρωπος λειτουργεί σαν έναΔΙΠΟΛΟ, όπου ο ένας πόλος της εκφράζει τον ΝΟΥ μας και άλλος πόλος εκφράζει την ΨΥΧΗ μας.

Βάσει αυτής της λειτουργίας της διπολικής έκφρασης, πραγματοποιείται το σύνολο όλων των Ανθρώπινων ενεργειών.

Είναι γνωστό ότι ο ΝΟΥΣ και η ΨΥΧΗ μας χαρακτηρίζονται από αντίθετες ιδιότητες, όπως ακριβώς ηΛΟΓΙΚΗ και το ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ που απορρέουν από αυτά τα δύο βασικά ζωτικά μας όργανα.

Έτσι λοιπόν, όταν παίρνουμε μία απόφαση χρησιμοποιώντας τον Νου ή την λογική μας, σαν αποτέλεσμα αυτής της ενέργειάς μας, «διαμαρτύρεται» το συναίσθημα ή η Καρδιά μας.

Το γεγονός αυτό μάς οδηγεί σε μία κατάσταση ΣΥΝΕΧΟΥΣ ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ, η οποία μας οδηγεί τελικά δεν μας επιτρέπει να βιώσουμε την ευτυχία, αφού λόγω αυτής της εσωτερικής μας σύγκρουσης, είναι προφανές ότι ποτέ δεν μένουμε ικανοποιημένοι από το τελικό αποτέλεσμα των πράξεων μας.

Για να συνδεθούμε με τα Ελευσίνια Μυστήρια, θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε αυτήν την διαρκή ανισορροπία της Ανθρώπινης συμπεριφοράς που αφορά στην εσωτερική λειτουργία ενός Ανθρώπου, με την διαρκή ανισορροπία της διάρκειας της ημέρας και την νύχτας, δηλαδή τον τρόπο λειτουργίας τουΗμερονυκτίου στον πλανήτη Γη.

Όπως γνωρίζουμε, κατά την διάρκεια ενός έτους, κάθε εικοσιτετράωρο που περνάει, διακρίνεται από διαφορετική διάρκεια ημέρας και νύχτας, που διαρκώς διαφοροποιούνται, ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΤΩΝ ΔΥΟ ΙΣΗΜΕΡΙΩΝ.

Συνδέοντας λοιπόν το Ανθρώπινο Σώμα μας, με το Σώμα του πλανήτη μας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι:

Ο Πόλος της Ψυχής μας αντιστοιχεί στην Νύχτα και ο Πόλος του Νου μας, αντιστοιχεί στην Ημέρα.

Νύχτα= Ψυχή

Ημέρα= Νους

Σίγουρα δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς συνέβαινε κατά την διάρκεια της Ελευσίνιας Μύησης. Θα μπορούσαμε όμως να συμπεράνουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα της τελευταίας ημέρας της Μύησης, το οποίο συμπίπτει με την ημέρα της Φθινοπωρινής ΙΣΗΜΕΡΙΑΣ, αφορά στην απόκτηση μιας μοναδικής δυνατότητας:

Να φέρουμε σε ΙΣΟ ΜΕΡΟΣ αυτές τις δύο άνισες και ανισομερείς λειτουργίες των δύο πόλων μας, έτσι ώστε να καταφέρουμε εισέλθουμε σε ένα νέο εξελικτικό επίπεδο, κατά το οποίο θα μπορούμε πλέον να λειτουργούμε συνδυάζοντας απολύτως τις αποφάσεις της λογικής και του συναισθήματός μας, όπως ακριβώς συμβαίνει την ημέρα της ΙΣΗ-ΜΕΡΙΑΣ, έτσι ώστε να βιώσουμε τελικά την πραγματική ευτυχία,που σήμερα λείπει από την ζωή μας!

Βεβαίως ο τελικός στόχος των Μυστηρίων, δεν αφορά απλώς σε αυτήν την κατανόηση της λειτουργίας αυτής της διπολικής μας κατάστασης, αλλά στην ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ της ΙΣΗΣ ΜΕΡΑΣ και ΝΥΧΤΑΣ, δηλαδή του απόλυτου ελέγχου των αντιδράσεών μας, σε ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΗΜΕΡΕΣ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ!
......................

Η ΦΘΙΝΟΠΩΡΙΝΗ ΙΣΗΜΕΡΙΑ (ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΗΣΗΣ) 

Φθινοπωρινή ισημερία έχουμε την 23η Σεπτεμβρίου.
Κατά την ημερομηνία αυτήν ο Ήλιος εισέρχεται στον αστερισμό του
Ζυγού και έτσι εισερχόμαστε αστρονομικά στην εποχή του φθινοπώρου.
Η Φθινοπωρινή Ισημερία του ηλίου συμβολίζει την εμφάνιση της ανθρώπινης ψυχής που αντιπροσωπεύει την εκδήλωση
της ΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΗΣΕΩΣ
(3ο ιερό δράμα της εξελικτικής πορείας της φύσεως).
Στα άλλα επίπεδα έχουμε την πρώτη εμφάνιση των
όντων κάθε επιπέδου.
Οι Ορφικοί κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία εκδήλωναν την λατρεία τους προς την Φύση γιατί έφερε στο Είναι τους τα Όντα.
Πρωτίστως όμως ο εορτασμός στρεφόταν στο γεγονός της εμφάνισης της ανθρώπινης ψυχής.
Την ψυχή αυτήν την ονόμαζαν
Κόρη Πρωτογόνη, σπούδαζαν τις εκδηλώσεις της δια των οποίων έφθασε να διακριθεί ως νοητικό ον της Φύσεως
(λογι-κή νόηση). Η πρώτη μύηση στα Ορφικά μυστήρια λάμβανε χώρα αμέσως μετά την Φθινοπωρινή Ισημερία και αφορούσε τους
κατά πρώτον εισερχόμενους. Κατά την μύηση αυτή αποκαλύπτονταν τα περί της συστάσεωςτης μητρός Γης και την εμφάνιση
της ανθρώπινης ψυχής.
Στα Ελευσίνια μυστήρια κατά την Φθινοπωρινή Ισημερία γινότανε η εισαγωγή των αμύητων. Κατά την εισαγωγή ελάμβανε
χώρα μακρά τελετή για την εμφάνιση στο Είναι της Κόρης της Πρωτόγονης. Έλεγαν ότι η Κόρη η Πρωτόγονη είναι κόρη
του Ουρανού και της Γης, δηλαδή αποτέλεσμα της επιμειξίας των δυνάμεων του Ουρανού (που συμβολίζει τον άπειρο χώρο
δηλαδή την Συνεχή ή Αμέριστη ουσία) και της Γης (που συμβολίζει την Ατομική ή Μεριστή ουσία).
Με την τελετή αυτήν οι Μύστες
της Ελευσίνας απέδιδαν ευγνωμοσύνη προς την θεία Φύση η οποία έφερε στο Είναι το ψυχικό Είναι κάθε οντότητας.
Έτσι οι Μύστες ως πρώτο αντικείμενο είχαν να εξετάσουν ποία ήταν η Κόρη η Πρωτόγονη, δηλαδή πως εμφανίσθηκε η ψυχή
της Φύσεως.
Η περίοδος από την Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου συμβολίζει την περίοδο κατά την
οποία η ψυχή ανθρώπου θα περάσει το πρώτο στάδιο εξελίξεώς της που είναι η καλλιέργεια των σπερμάτων των προς γονιμοποίηση Ιδεών.
Τα σπέρματα αυτά κυοφορούνται κατά τις διαδοχικές ενσαρκώσεις, με την επενέργεια του νόμου της ειμαρμένης.
Κατά την περίοδο αυτήν η ανθρώπινη ψυχή θα δεχθεί τις επιδράσεις του Ουρανού, θα διαπλάσει τον ηθικό χαρακτήρα
του και θα διαμορφώσει την συνείδησή του κατά τρόπον ώστε να διακανονίζει την ζωή του σε αρμονία προς τους ομοίους του.
Οι Ορφικοί θεωρούσαν την περίοδο από την Φθινοπωρινή ισημερία μέχρι την Χειμερινή τροπή του Ηλίου ως αντιστοιχούσα
προς την πρώτη περίοδο του ανθρωπίνου γένους κατά την οποία η ανθρώπινη ψυχή κατόρθωσε να εκδηλώσει τις δυναμικότητές
της που της επέτρεψαν να χαρακτηρισθεί ως πραγματικό νοητικό Ον.
Ως νοητικό ον κατόρθωσε να δεχθεί τις επιδράσεις του ουρανού, να διαπλάσει τον ηθικό του χαρακτήρα και να διαμορφώσει την συνείδησή του κατά τρόπο ώστε να
κανονίζει την ζωή του σε αρμονία με τους ομοίους του.
Έτσι κατόρθωσε να βρει τον δρόμο προς σύσταση των ανθρωπίνων
κοινωνιών οι οποίες θα του εξασφαλίσουν την πρόοδό του.
Οι ατμοσφαιρικές μεταβολές αυτήν την χρονική περίοδο έλεγαν ότι
είναι η ζώσα αλληγορική εικόνα της πρώτης ψυχικής ιστορίας του ανθρωπίνου γένους. Η πτώση των υδάτων κατά την χρονική
αυτή περίοδο έλεγαν ότι εικονίζει τις κατερχόμενες από τον ουρανό ακτίνες του φωτός. Επίσης έλεγαν ότι όπως καλλιεργείται η
Γη για να εκδηλώσει την βλάστηση, έτσι πρέπει να καλλιεργούνται και οι ανθρώπινες ψυχές για να εκδηλώσουν τις δυνάμεις
τους και να τις μεταβάλουν σε ιδέες και συναισθήματα. Επίσης όπως τα ύδατα καθιστούν γόνιμη τη Γη προς καλλιέργεια των
σπερμάτων από τα οποία θα εμφανισθεί η βλάστηση και από αυτήν τα άνθη και οι καρποί, έτσι και οι ανθρώπινες ψυχές θα
εκδηλώσουν τις ιδέες και τα συναισθήματά τους.
Τα Ελευσίνια Μυστήρια εικόνισαν την περίοδο από την Φθινοπωρινή Ισημερία μέχρι την Χειμερινή Τροπή του Ηλίου ως
αντιστοιχούσα στην περίοδο που η μητέρα Γη αναπαύεται και αναδιοργανώνει τις δυνάμεις της για να παρασκευασθεί για να
δεχθεί στους κόλπους της προς γονιμοποίηση τα σπέρματα των καρπών. Επίσης εκτός από τις εσωτερικές τελετές, είχαν και
εξωτερικές εκδηλώσεις. Έτσι κατά τις αρχές του Φθινοπώρου ερχόντουσαν και παρέμεναν στον παρακείμενο Ναό του Παρθενώνος,
παρθένες της πόλεως των Αθηνών, οι οποίες ύφαιναν τον πέπλο της θεάς της Σοφίας. Οι παρθένες αυτές, που παρέμεναν
εκεί επί έξη μήνες για να φτιάξουν το έργο τους, αλληγορούσαν την αγνότητα της ψυχής η οποία κατά τους μήνες του
Φθινοπώρου και του Χειμώνα θα δεχθεί το σπέρμα της θείας ιδεολογίας, θα καλλιεργήσει και θα εκδηλώσει αυτό με τα αποτελέσματά
του και θα υφάνει πέπλο με τον οποίο περιβαλλόμενη θα αναγορευθεί θυγατέρα της Σοφίας.

Το ανωτέρω θέμα βασίσθηκε στις εξής εργασίες του Σπ. Ναγου: 1)Περί τροπών του Ηλίου, Εορτές των Ορφικών, Περί φυσικών εορτών (περίληψη ομιλίας),
2)Περί εορτασμού των ηλιοστασίων (περίληψη ομιλίας) και σε σχετικά θέματα της εγκυκλοπαίδειας.