Κυριακή 11 Ιουνίου 2017

3 και 14 Ιουνίου 1942 - 75 χρόνια πριν - H εκτέλεση των 62 ΄Εθνομαρτύρων , 5 χ.λ.μ έξω από το ΄Ηράκλειο , στο δήμο Μαλεβιζίου . Ανάμεσά τους και ο τότε δήμαρχος ΄Ηρακλείου ο Μηνάς Γεωργιάδης μαζί με άλλους ... τους πιο επιφανείς άνδρες της Κρήτης ...


φωτό από ekriti.gr
΄Eκκλησάκι Αγίων Πάντων
τόπος εκτέλεσης των 62 εθνομαρτύρων
τον Ιούνιο του 1944 , στην ΄Αμμουδάρα
του Δήμου Μαλεβιζίου .

Οι 62 εθνομάρτυρες
Εκτελέστηκαν την 3-6-1942


Τίτος Γεωργιάδης ( Δήμαρχος Ηρακλείου )
Εμμαν. Γεωργιάδης
Μηνάς Γεωργιάδης

Ζαχαρίας Λεβής
Εμμαν. Λεβής

Μιχαήλ Σηφάκης

Νικόλαος Ανωγειανάκης

Μιχαήλ Γκολέμης

Ιωάννης Φανουράκης

Ιωάννης Σερμετζάκης

Μενελ. Πατεράκης

Εμμαν. Σαμαρείτης

Εκτελέστηκαν την 14-6-1942
Γεώργιος Σκουλάς

Αντων. Καστρινάκης

Γεώργιος Μεθυμάκης

Σπύρος Μπογδάνος

Νικόλαος Σουργιαδάκης

Γεώργιος Βοΐλας

Γεώργιος Κουρομιχελάκης

Αλκιβ. Μαρής

Νικόλαος Κατεχάκης

Αριστειδ. Ραγκαβής

Γεώργιος Σηφάκης ιερεύς

Κων/νος Σημαιονόγλου

Κων/νος Καρακωνσταντάκης

Ζαχαρίας Καρβουνάκης

Ιωάννης Αναγωνιάκης

Εμμαν. Αποστολάκης

Ευάγγ. Σηφάκης

Δημήτριος Πατεράκης

Νικόλαος Σηφάκης

Δημήτρης Ανωγειανάκης

Γεώργιος Πατεράκης

Στυλιανός Καπετανάκης

Μιχαήλ Κονδυλάκης

Μιχαήλ Παπαδογιαννάκης

Χρήστος Πετράκης
Νικόλαος Πετράκης

Εμμαν. Κουτεντάκης
Παύλος Κουτεντάκης
Μιχαήλ Κουτεντάκης

Ιωάννης Μετζάκης

Ιωάννης Ρωμάνος

Εμμαν. Μαυρονύχτης
Γεώργιος Μαυρονύχτης

Αντώνιος Βαρούχας

Γεώργιος Μεταξάς

Εμμαν. Μιγάδης ή Πλανόδιος

Ιωάννης Μανουσάκης

Δημήτριος Γρηγοράκης

Ιεροθ. Κονταδάκης

Παναγ. Φρυσούλης

Μιχαήλ Περκατσούνης

Χριστοφ. Παπαδάκης

Νικόλαος Ηλιού

Ανδρέας Τσεπαπαδάκης

Εμμαν. Σπυριδάκης

Γεώργιος Σαμαρείτης
Χαραλαμπ. Σαμαρείτης
Βασιλ. Σαμαρείτης

Ιωάννης Μπαντουβάς

Ιωάννης Αποστολάκης


-------------

Toυ Μανόλη Δοριάκη*
Κυριακή 14 Ιουνίου 2009


Όπως αναφέρει ο Γεώργιος Κάβος στο μνημειώδες έργο του 
«Γερμανοϊταλική Κατοχή και Αντίσταση Κρήτης 1941-1945».

Στις 3 Ιουνίου 1942 ο Διοικητής Φρουρίου Κρήτης Στρατηγός Αλ. Αντέ αποφάσισε σύμφωνα με το δόγμα της ομαδικής ευθύνης να επιβάλλει αντίποινα και στην πόλη του Ηρακλείου για την απόπειρα εκτελέσεως του Διοικητή Χωρ/κής Ιωάννου Πωλιουδάκη και το φόνο του Προέδρου της Κοινότητος Αγίας Βαρβάρας Μιχ. Χουστουλάκη και απέστειλε διαταγή στο Στρ/κό Διοικητή Ν. Ηρακλείου Υποστράτηγο Φόλκμαν να εκτελεστούν 12 όμηροι, μεταξύ των οποίων να είναι και οι κορυφαίοι των Ηρακλειωτών, ώστε να τρομοκρατηθούν όλοι οι κάτοικοι του Ν. Ηρακλείου και να ασκήσουν πίεση στους Αρχηγούς των ενόπλων ανταρτικών ομάδων του Ψηλορείτη να σταματήσουν τις εκτελέσεις των συνεργατών των Γερμανών. 
Πραγματικά ο Φόλκμαν σε συνεργασία με τον αρχηγό της Γκεστάπο Ταγμ/ρχη Χάρτμαν και με σύμφωνη γνώμη πιθανώς του Νομάρχη Ηρακλείου Ιωάννη Πασσαδάκη και του Διοικητή Χωρ/κής Ιωάννη Πωλιουδάκη κατάρτισε τον πίνακα εκείνων που θα εκτελούσαν, οι οποίοι ήταν:

1. Δήμαρχος Ηρακλείου Μηνάς Γεωργ. Γεωργιάδης.

2. Δικηγόρος - Πολιτευτής τέως Γενικός Διοικητής Κρήτης Τίτος Γεωργ. Γεωργιάδης.

3. Εμπορος Εμμ. Γεωργ. Γεωργιάδης.

4. Καθηγητής – Λυκειάρχης Μιχαήλ Σηφάκης από την Αγία Βαρβάρα.

5. Μιχαήλ Γεωργ. Γκομέλης από τη Μικρά Ασία.

6. Νικόλαος Μιχ. Ανωγειανάκης από την Αγία Βαρβάρα.

7. Ζαχαρίας Λεων. Λεβής ή Λευί από τα Ιωάννινα.

8. Μενέλαος Κων. Πατεράκης από Αγία Βαρβάρα.

9. Φοιτητής Φιλολογίας Ιωάννης Γεωργ. Σεμερτζάκης από Ηράκλειο.

10. Λοχίας Ιωάννης Γεωργ. Φανουράκης από Ασίτες Μαλεβυζίου.

11. Χαμάμ Λεβής από το Βόλο Θεσσαλίας.

12. Βασίλειος Γεωργ. Σαμαρειτάκης από τον Πρινιά Μαλεβυζίου.

Στις 10 το πρωί στις 3 Ιουνίου 1942 άνδρες της Γκεστάπο παρέλαβαν από τα κρατητήρια της Γκεστάπο τους τρεις αδελφούς Γεωργιάδη και πήγαν στις φυλακές Αλικαρνασσού, απ’ όπου πήραν και τους υπόλοιπους και τους μετέφεραν στο Μετόχι Βιστάκη μεταξύ Ξεροποτάμου και Γάζι πέντε περίπου χιλιόμετρα από την πόλη του Ηρακλείου.

Όταν έφτασαν εκεί, τους υποχρέωσαν και έσκαψαν ένα λάκκο με τα σκαπανικά εργαλεία που είχαν φέρει μαζί τους οι δήμιοί τους.

Μετά τους έστησαν μπροστά στο λάκκο για να τους εκτελέσουν και τότε οι περισσότεροι έτρεξαν να σωθούν, αλλά ένα άλλο γερμανικό απόσπασμα που βρισκόταν λίγο πιο πέρα τους πρόλαβε και δεν σώθηκε κανένας.

Σε ένα άλλο κεφάλαιο αναφέρει:

Στις 12 Ιουνίου 1942, σαν νύχτωσε, οι σαμποτέρς φορτώθηκαν τις αποσκευές και τις εκρηκτικές ύλες και κινήθηκαν προς την περιοχή του αεροδρομίου Ηρακλείου για την εκτέλεση του σαμποτάζ.

Πλησίασαν από την ανατολική πλευρά το αεροδρόμιο, αλλά η παραπέρα μετακίνησή τους ήταν αδύνατη, γιατί υπήρχε μεγάλη κίνηση αεροπλάνων, αυτοκινήτων, μοτοσικλετών και προσωπικού.

Στη θέση αυτή παρέμειναν τρεις ολόκληρες ώρες περιμένοντας να βρουν ευκαιρία για να πραγματοποιήσουν το σαμποτάζ, 
αλλά κάποια στιγμή ο αρχηγός της ομάδας 
έδωσε σήμα και επανήλθαν στη σπηλιά, 
όπου έμειναν όλη τη μέρα.

Στις 13 και 14 Ιουνίου 1942 τη νύχτα, 
η ομάδα κινήθηκε και πάλι από τη σπηλιά του Καρτερού 
σε φάλαγγα κατά άνδρα με επικεφαλής τον 
Ταγματάρχη Ζωρζ Μπεργιέ προς το αεροδρόμιο.

Εφθασε στη θέση Νταμάρια ανατολικά του αεροδρομίου, 
τη στιγμή που συμμαχικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν το αεροδρόμιο και τα αντιαεροπορικά πυροβόλα χτυπούσαν αδιάκοπα και αυτό βοήθησε την κίνησή τους. 
Με σύνθημα του αρχηγού προχώρησαν, 
έκοψαν τα συρματοπλέγματα και μπήκαν στο χώρο του αεροδρομίου. 
Εκεί συνάντησαν μια γερμανική περίπολο που προχωρούσε με τον ίδιο σχηματισμό και, παρά το ότι ο επικεφαλής έριξε το φως του φακού του στο πρόσωπο του αρχηγού των σαμποτέρ, δεν τους αναγνώρισε, γιατί νόμισε ότι επρόκειτο για άλλη γερμανική περίπολο.

Όταν προχώρησαν λίγο στο εσωτερικό του αεροδρομίου, μ’ ένα συνθηματικό σφύριγμα του Ταγματάρχη Ζωρζ Μπεργιέ σκορπίστηκαν με τα στιλέτα στο χέρι και άρχισαν να τοποθετούν τις χελώνες στα 17 γερμανικά αεροπλάνα που βρίσκονταν σκορπισμένα στο διάδρομο του αεροδρομίου και άλλες τοποθέτησαν σε αποθήκες.
Η τοποθέτηση έπρεπε να γίνει μέσα σε 20 λεπτά και ο ωρολογιακός μηχανισμός των χελωνών είχε ρυθμιστεί και έπρεπε να λειτουργήσει σε 45 λεπτά. 
Μέσα στο αεροδρόμιο οι σαμποτέρ δεν σταμάτησαν κανένα άλλο Γερμανό, κανένα επεισόδιο δεν σημειώθηκε και δεν έκαναν χρήση των όπλων τους. Απεχώρησαν εγκαίρως από το σημείο απ’ όπου μπήκαν και διέφυγαν προς τη θέση Δύο Αοράκια απ’ όπου παρακολούθησαν τις εκρήξεις και, πριν ξημερώσει, γύρισαν στην κοίτη του ποταμού Καρτερού.

Την ίδια μέρα οι Γερμανοί εκτέλεσαν πενήντα άλλους πατριώτες από το Νομό Ηρακλείου στο ίδιο μέρος. 
Αυτό γιγάντωσε και φώλιασε στις καρδιές των Κρητικών το πνεύμα της εκδίκησης και της αντίστασης.

Πέρασαν 67(75 σήμερα) χρόνια από τότε που το κροτάλισμα των πυροβόλων έκοψε απότομα τον ύμνο στην Ελευθερία. 
Το τραγούδι που διάλεξαν οι 62 Εθνομάρτυρες για τελευταίο τους.

Το προσκλητήριο των 62 Μαρτύρων που θα γίνει στην επιμνημόσυνη δέηση επικυρώνει 62 φορές την αιωνία παρουσία τους στο Πάνθεο των Ημιθέων, επιβεβαιώνει το στεφάνωμά τους με το στεφάνι της δόξας, επιβραβεύει την πίστη τους και επισφραγίζει την αθανασία τους.

Και τα δάφνινα ή λουλουδένια στεφάνια που θα κατατεθούν στη μνήμη τους αποτελούν σύμβολα τιμής, σεβασμού και ευγνωμοσύνης.

Δεν είναι βέβαια ο μοναδικός ο τόπος αυτός της θυσίας. 
Από τέτοιες εκατόμβες η Κρήτη είναι κατάσπαρτη.

Τα κρητικά τα χώματα με το βελόνι αν σκάψεις
αίμα θα βρεις παλικαριών κόκαλα ηρώων θα ξεθάψεις.

Αποτελεί μονάχα ένα κλαδί δάφνης στο μεγάλο και δοξασμένο στεφάνι, 
στην ένδοξη ιστορία της Κρήτης με τον ατίμητο τίτλο 
ΜΑΧΗ ΚΡΗΤΗΣ – ΚΑΤΟΧΗ – ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ.

Για την Κρήτη ποτέ τα κοινά μέτρα δεν μπόρεσαν να μετρήσουν τη μεγαλοσύνη τους.

Υπήρξε πάντοτε μια ιδέα, μια φλόγα, ένας ποταμός αίματος.

Ενας ακατάπαυστος αγώνας για την Ελευθερία.

Μια θυσία στο βωμό της τιμής και του χρέους.

Δημιούργησε πολιτισμούς και ανάθρεψε θεούς και ήρωες.

Ντύθηκε πολλές φορές τη μαγεία του Θρύλου και πήρε τη γοητεία του παραμυθιού.

Συνεχείς πόλεμοι γιγάντωναν μέσα στους αιώνες το θεσπέσιο αγωνιστικό της Πνεύμα και της δυνάμωναν το συναίσθημα της ευθύνης της Ιστορίας.

Κράτησε στα άτρεμα χέρια της τη σκυτάλη των ελληνικών αιώνων και πολέμησε πάντα όπου το ζητούσε ο ελληνισμός, η ελευθερία και τα πανανθρώπινα ιδανικά.

Μια δυσβάσταχτη αναλογία τη συνόδευε πάντα σε όλες τις εξορμήσεις της, αλλά θριάμβευε με τη δύναμη της πίστης.

Παράδοσή της να φυλάγει Θερμοπύλες και χρέος της να μην τις εγκαταλείπει ποτέ.

Αυτή είναι η Κρήτη μας.

Χώρα ιερή της λευτεριάς και της παλικαριάς. 
ΑΘΑΝΑΤΟ Νησί! 
Αυτή είναι η μοίρα του νησιού μας και της πατρίδας μας ολόκληρης. 
Να αντιμετωπίζει πάντα τους βαρβάρους, να μάχεται για την Ελευθερία, να αψηφά το θάνατο, να παραβλέπει το κέρδος, να παίζει τη λύρα και να τραγουδά την παλικαριά, τον έρωτα, το θάνατο και τη ζωή.

Εδωσε πάντοτε το παρόν στο προσκλητήριο της ελευθερίας και το δίνει και σήμερα στη μεγάλη αναπλαστική προσπάθεια μέσα στην Ενωμένη Ευρώπη για τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος χωρίς πολέμους, μίση και φυλετικές και ρατσιστικές διακρίσεις.

Το να θέλει ο άνθρωπος να ζει ελεύθερος κάτω από τον ίσκιο της ειρήνης, της προόδου και της ευημερίας είναι επιδίωξη των πολλών.

Το να πεθαίνει όμως αυτόβουλα για όλα αυτά τα αγαθά είναι προνόμιο των ολίγων.

Και αυτό το προνόμιο το έχουμε οι ΚΡΗΤΙΚΟΙ!!!

* Ο Μανόλης Δοριάκης είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός
από την εφημερίδα ΠΑΤΡΙΣ 
........................
Ο οραματιστής δήμαρχος Ηρακλείου, Μηνάς Γεωργιάδης, αριστερά,και ο αδελφός του Τίτος, πολιτικός και δικηγόρος, ήταν ανάμεσα στους εκτελεσμένους. Δεξιά το ντοκουμέντο της κατάθεσης  Γερμανού αξιωματικού για τον "επώνυμο καταδότη"

Ο οραματιστής δήμαρχος Ηρακλείου, Μηνάς Γεωργιάδης, αριστερά,και ο αδελφός του Τίτος, πολιτικός και δικηγόρος, ήταν ανάμεσα στους εκτελεσμένους.
Δεξιά το ντοκουμέντο της κατάθεσης Γερμανού αξιωματικού για τον "επώνυμο καταδότη"

Το Μεγάλο Κάστρο αποχαιρετούσε 62 από τα πιο διαλεχτά του παλικάρια, δολοφονημένα από το αποσπάσματα των Γερμανών κατακτητών.
  Με πρώτο, τον πρώτο πολίτη του, το δήμαρχό του Μηνά Γεωργιάδη, μια φωτισμένη μορφή που προσπάθησε να αλλάξει το Ηράκλειο του μεσοπολέμου.
"Πρωταγωνιστής" στην ιστορία ένας επώνυμος Ηρακλειώτης της εποχής, όπως έχει καταγραφεί στα ντοκουμέντα της ιστορίας.
(Δείτε: Η χαμένη κατάθεση Γερμανού αξιωματικού για τον «επώνυμο καταδότη» των 62 Μαρτύρων, θείο του Β. Μεϊμαράκη)
Στις 3 Ιουνίου έπεφταν οι 12 πρώτοι νεκροί.
Ο δήμαρχος Μηνάς, μαζί με τ’ άλλα δύο αδέλφια του, το δικηγόρο και πολιτικό Τίτο και τον έμπορο και διανοούμενο, προσωπικό φίλο της Μαρίκας Κοτοπούλη, Μανόλη. Λίγες ημέρες αργότερα, στις 14 Ιουνίου, οι δυνάμεις κατοχής εκτελούσαν άλλους 50 εθνομάρτυρες.
Οι 62, εν συνόλω, μάρτυρες του Ηρακλείου έγραψαν μια από τις πιο λαμπρές σελίδες αυτού του τόπου.
Η θυσία τους συγκίνησε τους Έλληνες πατριώτες.
Τους προκάλεσε θλίψη, αλλά παράλληλα χαλύβδωσε τη θέλησή τους να αγωνιστούν για να ζήσουν σε μια ελεύθερη πατρίδα.
Στα 73 χρόνια που πέρασαν από εκείνο τον Ιούνη οι 62 μάρτυρες έγιναν οι σύγχρονοι ήρωες της Ελλάδας, το πρότυπο του αγώνα και της θυσίας για λευτεριά.

Ανάμεσα στους 62 ήρωες ήταν ολόκληρες οικογένειες.
Εκτός από τους Γεωργιάδηδες, ήταν οι Σαμαρείτηδες, οι Λεβήδες, οι Πετράκηδες, οι Κουτεντάκηδες, οι Μαυρονύχτες.
Όλοι αυτοί, και οι 62, στάθηκαν ως ήρωες απέναντι στα εκτελεστικά αποσπάσματα.
Δηλαδή, στην πραγματικότητα, ως Έλληνες.
Ως ελάχιστη απόδοση τιμής στους σύγχρονους εθνομάρτυρες του Ηρακλείου δημοσιεύομε τον κατάλογο των ηρώων που έμειναν στην ιστορία.

Ο ηρωικός δήμαρχος Ηρακλείου, Μηνάς Γεωργιάδης, σε φωτογραφία με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, από το αρχείο του ανιψιού του, Μηνά Γεωργιάδη.
Ήταν από τους πρώτους που εκτέλεσαν οι Γερμανοί, στις 3 Ιουνίου 1942


Ο Τίτος Γεωργιάδης

Ο φιλόλογος και προϊστάμενος των Κρατικών Αρχείων Ηρακλείου κ. Μανόλης Δρακάκης σε ομιλία του για τον Μηνά Γεωργιάδη, στις 27 Απριλίου 2009, σημείωνε:
«Η γερμανική εισβολή θα βρει τον πρώτο πολίτη της πόλης, συνεπή στις αρχές και τα πιστεύω του, στην πρώτη γραμμή της λαϊκής αντίστασης. 
Ο Μηνάς, ο Τίτος, ο Ραπτόπουλος, ο Στυλιανός Γιαμαλάκης, ο Μανώλης Πετράκης, μαζί με άλλους πατριώτες, συγκροτούν στις αρχές του 1941, την Κρητική Επαναστατική Επιτροπή, που λίγο αργότερα μετονομάζεται σε Εθνική Κρητική Επαναστατική Επιτροπή.

Λίγους μήνες αργότερα, 15 Ιουνίου 1941, ο Τίτος, ως αντιπρόσωπος του Νομού Ηρακλείου, μαζί με άλλους επτά πατριώτες, τον γιατρό Παΐση, εφέτη Καρακουλάκη, τον δικηγόρο Ιωαννίδη, τον πατέρα του Φοίβου, τον συνταγματάρχη Ανδρέα Παπαδάκη, από το Ρέθυμνο, τον Αντώνη Γρηγοράκη από τον Κρουσώνα, τον ταγματάρχη Ραπτόπουλο, από τη Βιάννο, συναντώνται στα Χανιά και δημιουργούν την Α.Ε.Α.Κ.
(Ανώτατη Επιτροπή Αγώνος Κρήτης), την πρώτη Παγκρήτια αντιστασιακή οργάνωση στην Κρήτη.

Κι όταν οι Γερμανοί θα καταλάβουν το Ηράκλειο, ο δήμαρχος της Πόλης, μαζί με τον Τίτο και τον Μανώλη, θα είναι από τους πρώτους, που θα συλληφθούν και θα κρατηθούν ως όμηροι στα κρατητήρια της Γκεστάμπο. 
Στις 3 Ιουνίου 1942 ο Διοικητής Κρήτης, στρατηγός Άλεξ Αντρέ, με επείγουσα διαταγή στον στρατιωτικό διοικητή Ν. Ηρακλείου Φόλκμαν, του ζητά να εκτελεστούν 12 όμηροι, μεταξύ των οποίων και οι κορυφαίοι των Ηρακλειωτών πολιτών.
Είχε προηγηθεί από τις αντάρτικες ομάδες η απόπειρα δολοφονίας επώνυμων συνεργατών του κατακτητή, όπως του Διευθυντή της Χωροφυλακής Ιωάννου Πωλιουδάκη και ο φόνος του προέδρου της Αγίας Βαρβάρας Μιχάλη Χουστουλάκη.
Σύμφωνα λοιπόν με το γερμανικό δόγμα της Ομαδικής Ευθύνης και για να τρομοκρατηθούν όλοι οι κάτοικοι του ν. Ηρακλείου και να ασκήσουν έτσι πίεση στις αντάρτικες ομάδες του Ψηλορείτη να σταματήσουν τις εκτελέσεις συνεργατών των Γερμανών, ο στρατιωτικός διοικητής Φόλκμαν, σε συνεργασία με τον αρχηγό της Γκεστάπο ταγματάρχη Χάρτμαν και πιθανόν τον Νομάρχη Ηρακλείου Ιωάννη Πασσαδάκη και τον Δ/ντή Χωροφυλακής Πωλιουδάκη, κατάρτισαν τον πίνακα εκείνων που θα έπρεπε να εκτελεστούν, των πρώτων δώδεκα. 

Πρώτοι οι τρεις Γεωργιάδηδες…"
Οι 62 εθνομάρτυρες
Εκτελέστηκαν την 3-6-1942


Τίτος Γεωργιάδης

Εμμαν. Γεωργιάδης

Μηνάς Γεωργιάδης

Ζαχαρίας Λεβής

Εμμαν. Λεβής

Μιχαήλ Σηφάκης

Νικόλαος Ανωγειανάκης

Μιχαήλ Γκολέμης

Ιωάννης Φανουράκης

Ιωάννης Σερμετζάκης

Μενελ. Πατεράκης

Εμμαν. Σαμαρείτης


Εκτελέστηκαν την 14-6-1942


Γεώργιος Σκουλάς

Αντων. Καστρινάκης

Γεώργιος Μεθυμάκης

Σπύρος Μπογδάνος

Νικόλαος Σουργιαδάκης

Γεώργιος Βοΐλας

Γεώργιος Κουρομιχελάκης

Αλκιβ. Μαρής

Νικόλαος Κατεχάκης

Αριστειδ. Ραγκαβής

Γεώργιος Σηφάκης ιερεύς

Κων/νος Σημαιονόγλου

Κων/νος Καρακωνσταντάκης

Ζαχαρίας Καρβουνάκης

Ιωάννης Αναγωνιάκης

Εμμαν. Αποστολάκης

Ευάγγ. Σηφάκης

Δημήτριος Πατεράκης

Νικόλαος Σηφάκης

Δημήτρης Ανωγειανάκης

Γεώργιος Πατεράκης

Στυλιανός Καπετανάκης

Μιχαήλ Κονδυλάκης

Μιχαήλ Παπαδογιαννάκης

Χρήστος Πετράκης

Νικόλαος Πετράκης

Εμμαν. Κουτεντάκης

Παύλος Κουτεντάκης

Μιχαήλ Κουτεντάκης

Ιωάννης Μετζάκης

Ιωάννης Ρωμάνος

Εμμαν. Μαυρονύχτης

Γεώργιος Μαυρονύχτης

Αντώνιος Βαρούχας

Γεώργιος Μεταξάς

Εμμαν. Μιγάδης ή Πλανόδιος

Ιωάννης Μανουσάκης

Δημήτριος Γρηγοράκης

Ιεροθ. Κονταδάκης

Παναγ. Φρυσούλης

Μιχαήλ Περκατσούνης

Χριστοφ. Παπαδάκης

Νικόλαος Ηλιού

Ανδρέας Τσεπαπαδάκης

Εμμαν. Σπυριδάκης

Γεώργιος Σαμαρείτης

Χαραλαμπ. Σαμαρείτης

Βασιλ. Σαμαρείτης

Ιωάννης Μπαντουβάς

Ιωάννης Αποστολάκης


Ποιοι τους κατέδωσαν στους Γερμανούς;
Ανάμεσα στα μέλη της τοπικής κοινωνίας, ειδικά ανάμεσα στους αντιστασιακούς που έφυγαν σιγά - σιγά, πάντα υπήρχε μια συζήτηση για τον άνθρωπο που "έδωσε" πολλούς από τους διαλεχτούς Ηρακλειώτες στην Γκεστάπο.
Υπάρχουν και σχετικές αναφορές σε βιβλία για την εποχή.
 Στηρίζονταν πάντα σε προφορικές μαρτυρίες ανθρώπων της αντίστασης.
Χωρίς όμως να υπάρχει ένα στοιχείο, μια απόδειξη.


Κι όμως, 72 χρόνια πριν, 
(75 σήμερα) το στοιχείο είχε καταγραφεί με επίσημο μάλιστα τρόπο.
Αλλά, περιέργως, ουδέποτε ήλθε στο φως στη συνέχεια.
Σήμερα πιθανότατα δεν υπάρχει πλέον.


Το είχε καταθέσει ο Γερμανός ανθυπολοχαγός, Κρον, διοικητής της γερμανικής στρατιωτικής αστυνομίας στο Ηράκλειο (Φελδ Ζανταρμερί) , στην "έκθεση εξετάσεώς" του από τον ειδικό ανακριτή Χανίων, στις 6 Ιουνίου 1945, μετά δηλαδή την απελευθέρωση.
Τμήμα της έκθεσης είχε δημοσιευτεί λίγους μήνες αργότερα, στις 31 Οκτωβρίου 1945, στην "Ελεύθερη Κρήτη", όργανο του ΕΑΜ στο Ηράκλειο.
Κι από κει, ευτυχώς, σώθηκε, καθώς έχει σωθεί στη Βικελαία το συγκεκριμένο φύλλο.


Ο Γερμανός αξιωματικός κατέθετε τις πληροφορίες που είχε από τη γερμανική μυστική αστυνομία, την Γκεστάπο.
Ονόμασε τον Δημήτριο Μεϊμαράκη ως τον άνθρωπο που έδωσε στην Γκεστάπο τις πληροφορίες για τους αδελφούς Γεωργιάδη, τον δικηγόρο Γεώργιο Σκουλά και τους υπόλοιπους που εκτελέστηκαν.
Μια καταγραμμένη με επίσημο τρόπο μαρτυρία, πραγματικά φοβερή, που επιβεβαιώνι τις φήμες και τις πληροφορίες που υπήρχαν όλα αυτά τα χρόνια.
Ο Δημήτριος Μεϊμαράκης ήταν αδελφός του προπολεμικού βουλευτή της συντηρητικής παράταξης, Βασίλειου, που από την πρώτη στιγμή, με δημόσια δήλωσή του είχε σταθεί στο πλευρό των κατακτητών, αλλά και του Ευάγγελου, παππού του πρώην αρχηγού της ΝΔ και υποψήφιου πρωθυπουργού, ο οποίος ήταν μέλος της "Μεγάλης Λαϊκής Επιτροπής", στήριζε, υποτίθεται εκ μέρους της τοπικής κοινωνίας, τη ναζιστική παρουσία...
 

Ο Γερμανός αξιωματικός στην κατάθεσή του στον ειδικό ανακριτή ανέφερε, σύμφωνα με το απόσπασμα - ντοκουμέντο που είχε παρουσιάσει η "Ελεύθερη Κρήτη", ότι "η οικογένεια Μεϊμαράκη και ιδίως ο Δημήτριος Μεϊμαράκης ήτο εκείνος ο οποίος έδιδεν εις τους Γερμανούς τας πληροφορίας περί των Αγγλοφίλων Ηρακλείου και εκείνος ο οποίος παρέσχεν τας πληροφορίας δια τους ομαδικώς εκτελεσθέντας 50 Ηρακλειώτας, μεταξύ των οποίων οι αδελφοί Γεωργιάδηδες και ο δικηγόρος Σκουλάς". 
Ο Κρον είχε έλθει στο Ηράκλειο τον Ιούνιο του 1944, δυο χρόνια μετά την εκτέλεση. Και εξηγεί πώς γνώριζε αυτή τη φοβερή λεπτομέρεια για το πρόσωπο που κατέδωσε τους διαλεχτούς Ηρακλειώτες.
"Το ανωτέρω περιστατικόν ήκουσα από ανθρώπους της Γερμανικής Μυστικής Αστυνομίας", εξηγούσε.

Η αναφορά σε "50 Ηρακλειώτες" εξηγείται από το γεγονός ότι τόσοι ήταν εκείνοι που εκτελέστηκαν στις 14 Ιουνίου.
Οι 12, ανάμεσα στους οποίους οι 3 Γεωργιάδηδες, είχαν εκτελεστεί στις 3 Ιουνίου.
 Όμως ακόμα, ούτως ή άλλως, η Ελλάδα δεν είχε μετρήσει τους νεκρούς της και τις καταστροφές.

Πρόσθετε όμως και άλλα ο ανθυπολοχαγός και διοικητής της γερμανικής αστυνομίας στο Ηράκλειο.
 Όσα πλέον έβλεπε ο ίδιος, ενώ ήταν στη θέση του.
 "Εν συνεχεία ο αυτός Μεϊμαράκης - πρόσθετε- και καθ' ον χρόνον εγώ υπηρέτουν εν Ηρακλείω, επεσκέπτετο τακτικά την Μυστικήν Αστυνομίαν και παρείχε πληροφορίας περί αγγλοφίλων προσώπων και γενικώς περί αντιγερμανικών κινήσεων.
Τούτο το γνωρίζω εξ ιδίας αντιλήψεως.
Αι προδοσίαι αυταί του Μεϊμαράκη και Πωλιουδάκη
(σημείωση Candianews: ήταν ο διοικητής της "ελληνικής" χωροφυλακής στο Ηράκλειο) εγίνοντο επί ανταλλάγματι διότι ούτοι ελάμβανον αδείας εξαγωγής ελαίου τας οποίας εξεμεταλλεύοντο".

Την ίδια ημέρα η εφημερίδα δημοσίευε και μια δεύτερη κατάθεση, αυτή του λοχία της γερμανικής στρατιωτικής αστυνομίας και υφισταμένου του Κρον, Ριχάρδου Χάαρ στον ανθυπομοίραρχο Δραμητινό, μετέπειτα διοικητή ασφαλείας Ηρακλείου.
Στην κατάθεση γίνεται αναφορά σε ένα ακόμα μέλος της οικογένειας Μεϊμαράκη και στο ρόλο του.
Ήταν η κόρη του Ευάγγελου Μεϊμαράκη, Νίνα.
"Όταν υπηρέτουν εις την Φελδ Ζανταρμερί από του Ιουνίου 1944 μέχρι του Οκτωβρίου- κατέθετε ο Χάαρ- ήρχετο μια γυναίκα πολύ συχνά, ήτις αφού παρετήρη από το παράθυρον, οσάκις αντιλαμβάνετο ότι ήτο μόνος ο Κρον, προϊστάμενος της Φελδ Ζανταρμερί, εισήρχετο εις το γραφείον του και ενεκλείοντο συζητούντες επί πολλήν ώραν·
είμαι δε της γνώμης ότι αυτή ήτο πληροφοριοδότης του Κρον.
Εις την υπηρεσίαν μας είχομεν αριθμόν ραδιοφώνων και ασφαλώς ο Κρον θα έδωσε και εις ταύτην.
Η δεσποινίς αυτή ήτο μια την οποία μοι υπέδειξαν προχθές, ήτις ως έμαθα τότε ονομάζεται ΝΙΝΑ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΜΕΪΜΑΡΑΚΗ εξ Ηρακλείου..."

Πάντως θα έχει ενδιαφέρον να αναζητηθεί η τύχη των δυο ιστορικών αυτών εγγράφων, ειδικά του πρώτου, που ρίχνει φως σε μια τέτοιων διαστάσεων δραματική υπόθεση που ακόμα και σήμερα πληγώνει ακόμα και συγκινεί το Ηράκλειο.

Τα αποσπάσματα των δυο καταθέσεων, όπως δημοσιεύτηκαν
στην πρώτη σελίδα της "Ελεύθερης Κρήτης"

πηγή :
Η εκτέλεση των 62 Μαρτύρων από τους Ναζί 
στο νέο βιβλίο αποκάλυψη του Μ. Παπαμαστοράκη

Την εκτέλεση των 62 μαρτύρων από τους Ναζί στις 3 και 14 Ιουνίου του 1942 πραγματεύεται το βιβλίο του Μανώλη Παπαμαστοράκη, που αποτελεί σημαντική προσφορά στην σύγχρονη ιστορία της Κρήτης.
Ο Μανόλης Παπαμαστοράκης έχει ιδιαίτερη προτίμηση στην ιστορία για αυτό και έχει εξελιχθεί σε έναν αξιόλογο ιστορικό συγγραφέα. 
Προβάλλει και αναδεικνύει με την γλαφυρή πένα του κάθε αξιοπρόσεκτο ιστορικό γεγονός. 
Ασχολείται κατά προτεραιότητα με την Κρητική ιστορία. 
Θέλει να κρατήσει ‘ζωηρή’ την ιστορική μνήμη.

Τον έχει βαθιά σημαδέψει η ομαδική εκτέλεση των 62 Μαρτύρων στο Γάζι στις 3 και 14 Ιουνίου του 1942 από τους Γερμανούς κατακτητές, επειδή ήθελαν να ζουν ελεύθεροι. 
Ανάμεσα σε αυτούς ήταν και τρείς συγχωριανοί του και συγγενείς από τα Κάτω Καστελλιανά, ο θείος και η αδελφοί «Κουτεντάκηδες». 
Αν και 10χρονο αγόρι τότε, θυμάται τους θρήνους των δικών τους, όταν έφθασε στο χωριό η θλιβερή είδηση.
Ο Συγγραφέας αισθάνεται ένα χρέος να παρουσιάσει με το νέο του αυτό βιβλίο στο αναγνωστικό κοινό «τις γενναίες, ανεπανάληπτες και αδάμαστες μορφές των 62 Ηρώων που στάθηκαν αγέρωχοι με προτεταμένα τα στήθη τους μπροστά στο εκτελεστικό απόσπασμα των γερμανών που θυσιάστηκαν αυτοπροαίρετα, γιατί θέσανε παν’ από όλα την Πατρίδα και την Ελευθερία της».
Και το κάνει αυτό με μια υπέροχη συγγραφική πληρότητα, με μια γλαφυρή εξιστόρηση των γεγονότων που συγκινεί και δονεί τις καρδιές. 
Παραθέτει, αντικειμενικά, αδιάσειστα ιστορικά στοιχεία και πλούσιο φωτογραφικό υλικό, που ένα μέρος από αυτό είναι αδημοσίευτο. 
Για αυτό τούτο το έργο του εκτιμάται δίκαια ως μια σημαντική προσφορά του στην σύγχρονη ιστορία της Κρήτης.

Χρόνια ολόκληρα ασχολήθηκε με τη συλλογή των ιστορικών αυτών ντοκουμέντων που παραθέτει. 
Με μια μηχανή στο χέρι και με πολύ επιμονή και υπομονή οπλισμένος, επισκεπτόταν τα χωριά και τα σπίτια των νεομαρτύρων αυτών, των αθάνατων ηρώων της Κρητικής ελευθερίας, για να βρει τους επιζώντες συγγενείς τους, να συγκεντρώσει από αυτούς στοιχεία και να πάρει φωτογραφίες. 
Σκοπός του ήταν να συγκεντρώσει όσο το δυνατόν πλουσιότερο υλικό για να κρατήσει ‘ζωντανή’ την μνήμη τους και να μην αφήσει να την αφανίσει ο χρόνος. Οι νεώτερες γενιές της Κρήτης πρέπει να μάθουν την αιματοποτισμένη Κρητική ιστορία και να διδαχθούν από τα υψηλά ιδανικά των γενναίων προγόνων τους, που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν στο Γάζι για την τιμή και την ελευθερία της Κρήτης.
Ο Μανόλης Παπαμαστοράκης ενεργοποιώντας το ασίγαστο πάθος για την Κρήτη, αγωνίζεται με το πολυσήμαντο αυτό βιβλίο του να κρατήσει άσβεστη την εθνική μνήμη και να διασώσει την πολύτιμη ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά μας και ιδιαίτερα της ένδοξης και πολύπαθης, αλλά πάντα αγέρωχης και απροσκύνητης Κρήτης, της ομογάλακτης αδερφής της ελευθερίας.