Τρίτη 28 Μαρτίου 2017

Η “αδαμάντινη” επέτειος της Ευρωπαϊκής Ένωσης… ως η προσωπική της “επανάσταση”




Αθηνά Κοροβέση

Αθηνά Κοροβέση

Η Αθηνά Κοροβέση είναι διεθνολόγος. International Relations | MSc. in European Studies

Ποιος από όσους υπέγραψαν τη Συνθήκη της Ρώμης στις 25 Μαρτίου 1957, μπορούσε να φανταστεί ότι σήμερα, μετά από 60 ολόκληρα χρόνια, το ευρωπαϊκό οικοδόμημα θα είχε καταφέρει να ενσωματώσει στους κόλπους του 28 (με ένα να προετοιμάζεται θεσμικά προς έξοδο) κράτη από τον αρχικό αριθμό 6 των ιδρυτικών της μελών, πετυχαίνοντας έτσι την πολυπόθητη διεύρυνση και την πραγματοποίηση του ονείρου του Τσώρτσιλ περί δημιουργίας των “Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης”; Ποιος όμως θα μπορούσε να φανταστεί επίσης και τη μεγαλύτερη κρίση που θα βίωνε η Ευρωπαϊκή Ένωση από τα γενέθλιά της, τη στιγμή μάλιστα που συμπληρώνει το 60ό έτος της ηλικίας της;

Κουβαλώντας μία μεγάλη πορεία στην πλάτη της, ακόμα και κάποιος που δεν έχει ασχοληθεί με την μελέτη της διαδρομής που έχει διανύσει, θα ανέμενε ότι η Ευρώπη, ως “ώριμη” πλέον μετά από 60 χρόνια ζωής, θα ήταν περισσότερο ευέλικτη και ικανή να αντιμετωπίσει τις δύσκολες συγκυρίες. Θα ανέμενε επίσης να αποπνέει ένα αίσθημα ασφάλειας, αλλά και να αποτελεί πόλο έλξης για τα κράτη, τραβώντας τα σαν μαγνήτης μάλιστα, ιδιαιτέρως μετά τις επιπτώσεις της χρηματοπιστωτικής κρίσης.

Απεναντίας, αυτή η Ευρώπη, σήμερα παρουσιάζεται αδύναμη και κατακερματισμένη, με πληθώρα ευρωσκεπτικιστικών απόψεων στο εσωτερικό της, που στον απόηχο των εκάστοτε συζητήσεων φαίνονται πως ενδυναμώνονται. Σκέψεις όμως που έγιναν πράξεις, με την Ένωση να δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα στην ιστορία της μέσω ενός ηχηρού Brexit. Γεγονός που αποτελεί τη μεγαλύτερη τραγική ειρωνεία για έναν άνθρωπο που γεννήθηκε στη Μεγάλη Βρετανία και που την υπηρέτησε από τον πρωθυπουργικό θώκο για εννέα έτη. Για τον άνθρωπο που μνημονεύθηκε στην πρώτη παράγραφο, που ήταν εκείνος που υποστήριξε το σχηματισμό της ενωμένης Ευρώπης ως ο πλέον “φανατικός” ευρωπαϊστής.

Το προφίλ αυτής της “60χρονης Ευρώπης”, τη στιγμή που θα έπρεπε να είναι σε πλήρη αναντιστοιχία με την ηλικία της (καθώς θα αποτελούσε μόνο προνόμιο σε αυτήν την περίπτωση και θα την οδηγούσε σε μία ανανέωση, ή πολύ περισσότερο, σε μία αναγέννηση) λειτουργεί κατά μη αναμενόμενο τρόπο, ως “κλεπταποδόχος” του ευρωπαϊκού οράματος των αξιών και των ιδανικών, και κατ’ επέκταση του υγιούς μέλλοντος για τις “Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης”.

Όπως όμως κάθε συμβίωση περνάει μία περίοδο κρίσης, με διάφορα γεγονότα να ανακόπτουν την ομαλή εξέλιξή της, έτσι φαίνεται πως και η Ευρωπαϊκή Ένωση περνάει μία περίοδο κρίσης τον τελευταίο καιρό. Και οι συγκυρίες κάθε άλλο παρά τη βοηθούν να ορθοποδήσει και να μετουσιωθεί σε κάτι πιο ισχυρό. Η άνθηση της τρομοκρατίας είναι ίσως ο πλέον καθοριστικός παράγοντας που ωθεί τους ευρωσκεπτικιστές σε πολλαπλασιασμό και τους πολίτες από την άλλη σε μία αρνητική ψήφο στην κάλπη. Η τρομοκρατία σε συνδυασμό με το μεταναστευτικό-προσφυγικό ζήτημα επομένως αποδείχτηκαν “κινητήριες” δυνάμεις των αυξημένων ποσοστών αποδοκιμασίας του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Που παρόλο που δεν εκφράστηκε -ευτυχώς- όπως αναμενόταν στις ολλανδικές εκλογές, υπάρχει ακόμα ορατός κίνδυνος της επιβεβαίωσης των δημοσκοπήσεων για τα τραγικά υψηλά ποσοστά της Λεπέν.

Σε κάθε περίπτωση, η ίδια η Ευρώπη αυτήν τη στιγμή δεν γνωρίζει εκατό τα εκατό που βαδίζει. Και δεν εννοούμε την Ευρώπη μόνο ως σύνολο πολιτών, αλλά και το θεσμικό της υπόβαθρο. Η Κομισιόν επί παραδείγματι, δεν παρουσίασε ένα ιδανικό σενάριο, αλλά πέντε. Η Λευκή Βίβλος επομένως, αποτελεί από μόνη της μία ένδειξη αναποφασιστικότητας και μίας προσπάθειας ανοικοδόμησης του ευρωπαϊκού στερεώματος μέσω της δυνατότητας πολλών επιλογών. Δείγμα αδιαμφισβήτητα μίας περιόδου όπου η ανησυχία για το μέλλον είναι πιο έκδηλη από ποτέ. Εξ ού και η “Ευρώπη των πολλών ταχυτήτων”.

Παρόλο όμως που η πορεία του ευρωπαϊκού ονείρου ανετράπη κατά κάποιο τρόπο στην παρούσα φάση, για τους Ευρωπαίους θα είναι πολύ δύσκολο να απαρνηθούν την ευρωπαϊκή τους ιθαγένεια, ως πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όλα τα δικαιώματα που η ίδια τους εκχωρεί. Παρά την παγκόσμια έξαρση ενός απομονωτισμού, οι Ευρωπαίοι Πολίτες δεν θα αφήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση και ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αφήσει τους Πολίτες της. Η προαναφερόμενη Λευκή Βίβλος, παρά την όποια αναποφασιστικότητα που ενέχει, είναι ένα ηχηρό δείγμα μίας συλλογικής προσπάθειας της ηγεσίας της Ευρώπης να ξανασταθεί στα πόδια της και να αλλάξει ρότα. Προσφέρει εξάλλου πέντε εναλλακτικές λύσεις, κάποιες εκ των πραγμάτων όχι τόσο βιώσιμες, ώστε να προσελκύσει και πάλι το κοινό της για “παλιννόστηση” και εμπιστοσύνη.

Μία εμπιστοσύνη, που όπως φάνηκε χάθηκε για λίγο. Αλλά που μέσω των φιλότιμων προσπαθειών της ίδιας της Ένωσης ξανακερδίζεται σιγά σιγά. Σε σημείο πλέον που έπειτα από την τόση συζήτηση περί Λευκής Βίβλου, αλλά και λόγω της “αδαμάντινης” επετείου, η Ευρώπη προβάλει το νέο της πρόσωπο διεκδικώντας την παραμονή της στην καρδιά και τη ψυχή των πολιτών της. Η Ευρώπη επομένως, μετά από μία περίοδο αναστοχασμού, είναι έτοιμη να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο.

Και αυτή η νέα αρχή ξεκινάει από την σημαδιακή για εμάς 25η Μαρτίου. Σηματοδοτώντας έτσι την εσωτερική “επανάσταση” μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης που δοκιμάστηκε όπως ποτέ δε φαντάστηκε.
ΠΗΓΗ: