Δευτέρα 14 Σεπτεμβρίου 2015

Bιάννος Ηρακλείου Κρήτης 72 χρόνια πριν στις 14 Σεπτεμβρίου 1943 ημέρα γιορτής του Τιμίου Σταυρού για τον ορθόδοξο ελληνικό λαό και ΑΠΟΦΡΑΔΑ ημέρα για τα χωριά της Βιάννου όπου διαπράττεται ένα από τα δύο μεγαλύτερα ολοκαυτώματα της Ελλάδας . 462 νεκροί - εκτέλεση όλων των ανδρών και πυρπόληση - ανατίναξη όλων των οικιών της


Bιάννος Ηρακλείου Κρήτης 72 χρόνια πριν στις 14 Σεπτεμβρίου 1943 
ημέρα γιορτής του Τιμίου Σταυρού για τον ορθόδοξο ελληνικό λαό και ΑΠΟΦΡΑΔΑ ημέρα για τα χωριά της Βιάννου . 
οι εκπρόσωποι - απρόσωποι εκτελεστές κατά διαταγήν της  ναζιστικής των  εξουσίας 
πυρπολούν τα χωριά της Βιάννου και πραγματοποιούν ένα 
- ΄Ενα από τα δύο μεγαλύτερα ολοκαυτώματα της Ελλάδας .
462 νεκροί - πλήρης αρρενοκτονία , εκτέλεση όλων των ανδρών και πυρπόλιση - ανατίναξη όλων των οικιών της έκτοτε μαρτυρικής και μαυροφορεμένης Βιάννου .
Οι γυναίκες των εκτελεσθέντων , τραγικά θύματα της ναζιστικής θηριωδίας , έσκαβαν με τα νύχια τους να θάψουν τους νεκρούς τους προκειμένουν να γλυτώσουν ότι είχε απομείνει τ΄ άψυχα κουφάρια δηλ.  από τα άλλα τα πεινασμένα τα όρνεα που ξεπρόβαλλαν  του μπαρουτοκαπνισμένου ουρανού της μαρτυρικής Βιάννου  .
Αναδημοσιεύουμε από την έκδοση του Δικτύου Μαρτυρικών Πόλεων και Χωριών της Ελλάδας Περιόδου 1940 - 1945  και το Βιβλίο  " Ελληνικά Ολοκαυτώματα 1940 - 1945 " ....
΄Αδέρφια , σαν θα πάτε στης Βιάννου τα χωριά ,
μνήματα μην πατάτε μην πάρουνε φωθιά .
Μια μέρα του Σεπτέμβρη που ΄λαμπε ο ουρανός 
εις τα χωριά της Βιάννου ήτανε σκοτεινός .
Οι βάρβαροι επήγαν και βάλανε φωθιά ,
Σύμη , Κεφαλοβρύσι , Πεύκο και Κρεββατά .
έτσι τραγούδησε ο λαικός ποιητής Ευριπίδης Πλαγιωτάκης την ασύλληπτη τραγωδία των χωριών της Μαρτυρικής Βιάννου τον Σεπτέμβριο του 1943 και ενώ ο πόλεμος είχε τελειώσει .
Στις πόρτες των σπιτιών υπήρχαν τόσοι σταυροί , όσοι ήταν και οι εκτελεσθέντες της οικογένειας .
' Οπως προαναφέρθηκε , αμέσως μετά τις εκτελέσεις ακολούθησε ανηλεής λεηλασία στα πολύτιμα αντικείμενα των θυμάτων και κατόπιν έβαλαν φωτιά .
΄Εκτοτε , τα χωριά της Βιάννου λέγονται και "ΚαΫμένα χωριά " . Οι αδίστακτοι κατακτητές , που διψούσαν για αίμα και εκδίκηση , δεν αρκέστηκαν σ΄αυτά . 
Θα ήταν άδικο ωστόσο αν δεν αναφέρουμε τον πατριωτισμό των εκτελεσθέντων , που μπροστά στην κάννη των γερμανικών όπλων κανένας δεν λιγοψύχησε , κανένας δεεν λιποτάκτησε . 
Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις του Βασίλη Πνευματικάκη από το Βαχό , του Αποστόλη Βαρδάκη από τον ΄Αγιο Βασίλειο , στην επίθεση που έκαμαν στους κατακτητές - δολοφόνους τους . 
΄Αξια μνείας είναι και τα ενθαρρυντικά λόγια και οι ζητωκραυγές για την πατρίδα του Βαχουδιανού Ηρακλή Πνευματικάκη , του Νίκου Τσαγκαράκη , των Μανώλη Μπαριτάκη  
και Νίκου Μαθιουδάκη από τα Αμιρά , του Στάθη Μάστορα στον ΄Αγιο Βασίλειο , που έψαλε τον Εθνικό ΄Υμνο ,    
όπως και τα λόγια 
 " θάρρος , μπαμπά , για την πατρίδα πεθαίνουμε " 
της 17 χρονης μαθήτριας Μαρίας Χ. Παπαδημητροπούλου προς τον πατέρα της , που τον έβλεπε δακρυσμένο γιατί σκεφτόταν τον χαμό της κόρης του . 
 Την επομένη του Τιμίου Σταυρού , μάζεψαν στο ιστορικό κτίριο του Γυμνασίου Βιάννου 500 
ακόμη πατριώτες , τους οποίους επρόκειτο να εκτελέσουν . 
Ωστόσο , μετά την παρέμβαση του Ερυθρού Σταυρού και του αρχιμανδρίτη και μετέπειτα αρχιεπισκόπου Κρήτης Ευγενίου Ψαλιδάκη , αποφεύχθηκαν τα χειρότερα . 
Οι βάρβαρες, άναδρες και απάνθρωπες εκδηλώσεις των Γερμανών δεν περιγράφονται .
Ενδεικτικά αναφέρονται ο φόνος με ξιφολόγχη των αδελφών Βαρδάκη  στον ΄Αγιο Βασίλειο ,
ο βασανισμός κατά την εκτέλεση των παιδιών του Βερβελάκη , το ξεκοίλιασμα της εγκύου Αικατερίνης Παπαδημητροπούλου στην Παναγία την Λυγιά , ο φόνος της Συγγελάκη με τον μικρό στην αγκαλιά της στο Λουτράκι , ο φόνος των αδελφών Παπαδάκη στην Πάνω Σύμη με την ανάπηρη μάνα στα χέρια τους , 
η εκτέλεση του ανάπηρου Γεωργίου Κοντάκη με ξιφολόγχη στο Κεφαλοβρύσι και η εκτέλεση του εξαετούς αγοριού
 ( Συμβουλάκη ) στην αγκαλιά του πατέρα του στην Λυγιά
Το Ολοκαύτωμα της Βιάννου αναγνωρίστηκε με καθυστέρηση από την πολιτεία και η 14η Σεπτεμβρίου είναι για τον Δήμο Βιάννου " Τοπική Εορτή Εθνικής Σημασίας  ".
Η πλειοψηφία των εκτελεσθέντων προερχόταν από το γειτονικό χωριό Αμιράς, όπου βρίσκεται και το Μνημείο του Ολοκαυτώματος.















Η απάνθρωπη διαταγή του Στρατηγού Μύλλερ , διοικητή των Γερμανικών δυνάμεων κατοχής Ηρακλείου Κρήτης:

" Καταστρέψετε την Επαρχία της Βιάννου . Εκτελέσετε πάραυτα χωρίς διαδικασία τους άρρενες που είναι πάνω από , 16 ετών και όλους που θα συλλαμβάνονται στην ύπαιθρο ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας ..."

Εφέτος πραγματοποιήθηκαν τριήμερες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τα θύματα του ολοκαυτώματος στη Βιάννο περισσότερα εδώ :
 ....Κι όντε σιμώνει του Σταυρού

οι θύμησες πενθούνε

και στα καημένα μας χωριά

βαρύ σταυρό βαστούνε.

Κλαίει η μάνα τον υγιό

τον άντρα τζη, τον κύρη

κλαίνε γυναίκες κι ορφανά

χωρίς καραβοκύρη.

Κλαίει αδερφή τον αδερφό

κι η νια για τον καλό τζη,

η νιόνυμφη που βάφτηκε

κόκκινο τ’όνειρό τζη.

Κλαίει κι αγάπη μοναχή

στα μαύρα βουτηγμένη,

χωρίς γενέθλια πόμεινε

ισόβια δικασμένη.

Κλαίει και η Βιαννίτισσα

η ξελησμονημένη

που ανάστησε τ’ονείρατα

τη γη τη ματωμένη.

Κι απόψε πούνε του Σταυρού

κι οι θύμησες πενθούνε

στ’Άρβιου Δία το ιερό

δοξαστικό να πούνε.

Ψυχές να μην πικραίνεστε,

δε σας ξελησμονούμε

κι εμείς για το χατήρι σας

απόψε τραγουδούμε.

Από το έργο του  Βιαννίτη ποιητή του " ταχυδρόμου του κάστρου " Δημήτρη Θεοδοσάκη που έχει  έχει αφιερώσει ένα του βιβλίο - πόνημα μνήμης σε κρητικό ιαμβικό 15 σύλλαβο το " Δοξαστικό στη θυσία της Βιάννου ".
Δείτε στο παρακάτω βίντεο την εκδήλωση όπου παρουσιάστηκε με την μορφή ορατορίου το 
Μουσικοποιητικό έργο για τη θυσία της Βιάννου, που παρουσιάστηκε στο κηποθέατρο «Νίκος Καζαντζάκης» του Ηρακλείου, στις 20 Αυγούστου 2005. Ποίηση: Δημήτρη Θεοδοσάκη. Μουσική: Γιάννη Δαμαρλάκη. Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής: «Ορφέας». Διευθυντής: Γιάννης Δαμαρλάκης, λύρα-βιολί-ούτι: Γιάννης Χαραλαμπάκης, τζουράς: Αντώνης Χαραλαμπάκης, κιθάρα: Αριστείδης Αρχάβλης, τραγούδι: Γιάννης Δαμαρλάκης - Ηρώ Κουλιεράκη - Αργυρώ Ρέππα - Φανή Δαμαρλάκη - Αντώνης Χαραλαμπάκης - Γιάννης Χαραλαμπάκης - Κωστής Γιασαφάκης. Αφήγηση: Μανώλης Στρατάκης - Κατερίνα Παπά. Διοργάνωση: Παγκρήτιος Σύλλογος Φίλων Βυζαντινής Μουσικής «ο Όσιος Ιωάννης ο Κουκουζέλης».

Κυριακή 6 Σεπτεμβρίου 2015

Σεπτέμβρης του ’55, Κωσταντινούπολη: Η κεμαλική Νύχτα των Κρυστάλλων

Αν και έχουν περάσει  60 χρόνια, δεν έχει αποκαλυφθεί πλήρως εισέτι ο τρόπος που οργανώθηκε η μαζικής κλίμακας επίθεση κατά του Ελληνισμού της Πόλης τη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955. Μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίζει και φαίνεται ότι η ειδική υπηρεσία πολέμου του Αρχηγείου του Γενικού Επιτελείου έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην προετοιμασία της νύχτας τρόμου τον Σεπτέμβριο του 1955 κατά της ελληνικής κοινότητας της Πόλης.
Στο δισέλιδο των ιστορικών σελίδων της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» της 1ης Σεπτεμβρίου 2013, υπήρχε αφιέρωμα για τα Σεπτεμβριανά του 1955 με τη συμβολή του Νίκου Ουζούνογλου, καθηγητή στο ΕΜΠ και προέδρου της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωσταντινουπολιτών.  Το αφιέρωμα παρατίθεται στη συνέχεια όπως ακριβώς αναρτήθηκε στο enet.gr
6 12
  • Η ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ ΤΟ 1955
  • Του ΒΛΑΣΗ ΑΓΤΖΙΔΗ*
  • «Τα γεγονότα της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου υπήρξαν μια μεγαλειώδης (muhtesem) επιχείρηση ανορθόδοξου πολέμου που είχε απόλυτη επιτυχία»
  • ΣΑΜΠΡΙ ΓΙΡΜΙΜΠΕΣΟΓΛΟΥ
    (Τούρκος στρατηγός σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Tempo», τεύχος 9, 15 Ιουνίου 1991, σελ. 24)

  • Οι πέντε μεγάλοι δρόμοι που οδηγούσαν στην πλατεία Ταξίμ γέμισαν ξαφνικά από ένα μαινόμενο όχλο, οπλισμένο με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριά και σιδερένιους λοστούς που φώναζε: «Kahrolsun giavoular!» (Ανάθεμα στους γκιαούρηδες!) και «Yikin, Kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρηδες!). Μετά, η... τάξη αποκαταστάθηκε από τα τεθωρακισμένα του στρατού (φωτ. Αρχείο «Ε»)












  • Οι πέντε μεγάλοι δρόμοι που οδηγούσαν στην πλατεία Ταξίμ γέμισαν ξαφνικά από ένα μαινόμενο όχλο, οπλισμένο με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριά και σιδερένιους λοστούς που φώναζε: «Kahrolsun giavoular!» (Ανάθεμα στους γκιαούρηδες!) και «Yikin, Kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρηδες!). Μετά, η… τάξη αποκαταστάθηκε από τα τεθωρακισμένα του στρατού (φωτ. Αρχείο «Ε»)
  • «Σεπτεμβριανά» ονομάστηκαν τα γεγονότα της 6ης και 7ης Σεπτεμβρίου 1955, όπου Τούρκοι παρακρατικοί, οργανωμένοι από το βαθύ κράτος και την τουρκική κυβέρνηση, προκάλεσαν βίαια επεισόδια κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης λεηλατώντας και πυρπολώντας ελληνικά καταστήματα, σπίτια, σχολεία και εκκλησίες. Την αφορμή για την εκκίνηση του πογκρόμ έδωσε μια βομβιστική επίθεση στο πατρικό σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, που αποδείχτηκε στη συνέχεια ότι ήταν σκηνοθετημένη από την τουρκική κυβέρνηση. Το ιστορικό πλαίσιο καθοριζόταν εκείνη την εποχή από την κυπριακή κρίση, τον αντιαποικιοκρατικό αγώνα των Ελλήνων της Κύπρου ενάντια στη Βρετανική Αυτοκρατορία.
    Ομως η φιλοσοφία του πογκρόμ σχετιζόταν απολύτως με τις διαδικασίες της τουρκικής εθνογένεσης, που είχαν ως βασικό εργαλείο την εξόντωση των μη τουρκικών, κυρίως χριστιανικών κοινοτήτων μέσα από προσχεδιασμένες γενοκτονίες και τη βίαιη μεταφορά του πλούτου τους στην εθνικιστική τουρκική στρατιωτικο-γραφειοκρατία. Οι παρακρατικοί μηχανισμοί που έδρασαν τη νύχτα εκείνη συνδέονται οργανικά με τους μηχανισμούς που δημιούργησαν οι ακροδεξιοί εθνικιστές του Κομιτάτου «Ενωση και Πρόοδος» από το 1908 και συνέχισαν να υφίστανται διαρκώς και τις επόμενες δεκαετίες ως εργαλείο κατασκευής του καινοφανούς τουρκικού έθνους. Ο μηχανισμοί αυτοί υπήρχαν και στις μέρες μας με τη μορφή της «Εργκενεκόν», μέχρι τη στιγμή που ο Ταγίπ Ερντογάν σταμάτησε τη δράση τους.
    Η βρετανική ανάμειξη
    Τη βρετανική υποκίνηση της ελληνοτουρκικής αντιπαράθεσης μελέτησε η Τουρκάλα ιστορικός Ντιλέκ Γκουβέν. Σε συνέντευξη που έδωσε στον Αρμένιο δημοσιογράφο Χραντ Ντινκ, πριν αυτός δολοφονηθεί από τους ακροδεξιούς παρακρατικούς της «Εργκενεκόν», αναφέρθηκε αναλυτικά στην ανάμειξη αυτή:
    «….Ως κυρίως αίτιο φαίνεται το Κυπριακό, όμως στην πραγματικότητα είναι η περίοδος οικοδόμησης εθνικού κράτους. Μπορούμε να ξεκινήσουμε από τους εκτοπισμούς πληθυσμών του 1915, το Φόρο Περιουσίας, τα γεγονότα της Θράκης. Ολα είναι και από μία περίοδος. Κατά τα Σεπτεμβριανά δεν χτυπήθηκαν μόνο οι Ρωμιοί. Αν δούμε τους αριθμούς πρόκειται για 60% Ρωμιούς, 20% Αρμενίους, 12% Εβραίους. Το εκτός Ρωμιών ποσοστό δεν είναι τυχαίο. Στους καταλόγους που κρατούσαν υπήρχαν και τα αρμενικά καταστήματα και οι αρμενικές οικογένειες. Εάν περιορίσουμε την αιτία στο Κυπριακό, τι δουλειά είχαν οι Αρμένιοι στους καταλόγους;
    »(…)Οταν το 1950 ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας είπε ότι «δεν υπάρχει για μας θέμα Κύπρου», δεν είχε αρέσει στους Αγγλους διότι την εποχή εκείνη η Κύπρος ήταν αποικία τους. Ολος ο κόσμος ήταν ενάντιος στην κυβέρνηση της Αγγλίας, κι αυτή μεταξύ 1950 και 1955 είχε στηρίξει την πολιτική της στο πώς θα κατόρθωνε να τραβήξει την Τουρκία μέσα στο πρόβλημα και να την καταστήσει συνομιλητή της Ελλάδας. Αυτό ήταν το σχέδιό της. Τον Αύγουστο του 1955 αποφασίστηκε η Διάσκεψη του Λονδίνου. Οταν μελετάμε τα απομνημονεύματα των πολιτικών της Αγγλίας, συναντάμε την εξής λεπτομέρεια: «Εμείς ως Αγγλία δεν επιθυμούσαμε καθόλου συμφωνία. Σημαντικό για μας ήταν όχι να αποτελέσουμε μέρος του προβλήματος, αλλά να καταστήσουμε αντιμαχόμενες πλευρές την Τουρκία και την Ελλάδα».
    »(…)Ενα έτος πριν από τα γεγονότα του Σεπτεμβρίου, φθάνει στο υπουργείο Εξωτερικών της Αγγλίας από το αγγλικό προξενείο της Αθήνας τηλεγράφημα, το οποίο αναφέρει: «Οι σχέσεις Τουρκίας και Ελλάδας είναι άριστες. Εάν όμως γίνει κάτι στην οικία του Ατατούρκ στη Θεσσαλονίκη, θαυμάσια μπορεί να γίνουν όλα άνω κάτω».
    »Ενδιαφέρον δεν είναι; Υπάρχει τέτοιο έγγραφο. Στη διοργάνωση των γεγονότων υπάρχει αγγλική προτροπή. Και τα γεγονότα βολεύουν τους Αγγλους. Στα γεγονότα αυτά, για τις επιθέσεις στους Αρμένιους και τους Εβραίους, αναφέρεται μόνον πως «Τούρκοι και Ελληνες αρπάχτηκαν για το Κυπριακό»». (Η συνέντευξη αναδημοσιεύτηκε στην κωσταντινουπολίτικη εφημερίδα «Ανατολή», που εκδίδεται στην Αθήνα).
    Αυτό που δεν έχει ακόμα διευκρινιστεί είναι η περίεργη σύμπτωση, ότι τη «νύκτα των κωνσταντινουπολίτικων κρυστάλλων», στην Πόλη βρέθηκαν όλοι οι αρχηγοί των μυστικών υπηρεσιών των ΝΑΤΟϊκών χωρών, μεταξύ αυτών και ο αρχηγός της CIA Αλαν Ντάλες.
    Οι πέντε μεγάλοι δρόμοι που οδηγούσαν στην πλατεία Ταξίμ γέμισαν ξαφνικά από ένα μαινόμενο όχλο, οπλισμένο με τσεκούρια, φτυάρια, ρόπαλα, σκεπάρνια, σφυριά και σιδερένιους λοστούς που φώναζε: «Kahrolsun giavoular!» (Ανάθεμα στους γκιαούρηδες!) και «Yikin, Kirin, giavourdur!» (Σπάστε, γκρεμίστε, είναι γκιαούρηδες!). Μετά, η... τάξη αποκαταστάθηκε από τα τεθωρακισμένα του στρατού (φωτ. Αρχείο «Ε»)Το πογκρόμ με αριθμούς
    Το κόστος για την ελληνική μειονότητα της Κωνσταντινούπολης ήταν μεγάλο. Μέσα σε λίγες ώρες, σαράντα πέντε ελληνικές κοινότητες καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν.
    Τα γεγονότα της 6ης προς την 7η Σεπτεμβρίου του 1955 προκάλεσαν:
    * Το θάνατο 16 Ελλήνων και τον τραυματισμό 32.
    * Το θάνατο ενός Αρμενίου.
    * Το βιασμό 12 Ελληνίδων.
    * Το βιασμό αδιευκρίνιστου αριθμού ανδρών (εξαναγκάστηκαν να υποστούν περιτομή).
    Την καταστροφή:
    * 4.348 εμπορικών καταστημάτων,
    * 110 ξενοδοχείων,
    * 27 φαρμακείων,
    * 23 σχολείων,
    * 21 εργοστασίων,
    * 73 εκκλησιών,
    * 1.000 περίπου κατοικιών, όλα ελληνικής ιδιοκτησίας.
    Το οικονομικό κόστος των ζημιών ανήλθε σε 150 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με διεθνείς οργανισμούς, ενώ η ελληνική κυβέρνηση τις υπολόγισε σε 500.000.000 δολάρια. Η οικονομική αιμορραγία και ο φόβος ανάγκασαν χιλιάδες Ελληνες ομογενείς να μεταναστεύσουν στην Ελλάδα.
    Μετά το πογκρόμ πολλοί Ελληνες εκδιώχθηκαν από τις δουλειές τους: 2.000 τσαγκάρηδες, 2.000 επιπλοποιοί, 2.700 εργαζόμενοι σε εστιατόρια, 500 εργάτες σε σοκολατοποιίες, 400 τυπογράφοι, 400 εργάτες σε εργοστάσια ελαστικών, 350 εργαζόμενοι σε υφαντουργεία, 150 εργαζόμενοι σε χυτήρια. Αργότερα, το τουρκικό κράτος διά του προέδρου Τζελάλ Μπαγιάρ υποσχέθηκε αποζημίωση για την καταστροφή των ελληνικών περιουσιών. Στην καλύτερη των περιπτώσεων δεν ξεπέρασε το 20% των απαιτήσεών τους, με δεδομένο ότι τα περιουσιακά τους στοιχεία είχαν υποτιμηθεί δραματικά.
    Πολλές λεπτομέρειες για τα Σεπτεμβριανά ήλθαν στο φως το 1961, κατά τη διάρκεια της δίκης για εσχάτη προδοσία του πρωθυπουργού Αντνάν Μεντερές, ο οποίος ανατράπηκε από τους στρατιωτικούς και κατέληξε εν τέλει στην αγχόνη. Ο Μεντερές δήλωσε δημοσίως ότι τόσο η έκρηξη στο προξενείο της Θεσσαλονίκης όσο και το πογκρόμ ήταν προσχεδιασμένα από τον ίδιον και τα στελέχη του Κεμαλικού Κόμματος που είχε την εξουσία. Μια άλλη συνέπεια των Σεπτεμβριανών ήταν ότι με αφορμή τα γεγονότα ο τουρκικός στρατός επέβαλε την παρουσία του στα πολιτικά δρώμενα της Τουρκίας. Πολύτιμα στοιχεία για τη σκοτεινή εκείνη σελίδα προσκομίζει το βιβλίο του διαπρεπούς Ελληνοαμερικανού βυζαντινολόγου Σπύρου Βρυώνη«The Mechanism of catastrophe: The Turkish Pogrom of September 6-7, 1955 and the destruction of Greek Community of Istambul, Greekworks.com, New York, 2005». Το σημαντικό αυτό βιβλίο μεταφράστηκε και εκδόθηκε στην Ελλάδα με τίτλο «Ο Μηχανισμός της Καταστροφής: Το Τουρκικό Πογκρόμ της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955 και ο Αφανισμός της Ελληνικής Κοινότητας της Κωνσταντινούπολης».
    * Διδάκτωρ Σύγχρονης Ιστορίας, μαθηματικός,http://kars1918.wordpress.com/
  • Του ΝΙΚΟΥ ΟΥΖΟΥΝΟΓΛΟΥ*
    Αν και έχουν περάσει σχεδόν 60 χρόνια, δεν έχει αποκαλυφθεί πλήρως εισέτι ο τρόπος που οργανώθηκε η μαζικής κλίμακας επίθεση κατά του Ελληνισμού της Πόλης τη νύχτα της 6ης προς 7η Σεπτεμβρίου 1955. Μόλις τα τελευταία χρόνια αρχίζει και φαίνεται ότι η ειδική υπηρεσία πολέμου του Αρχηγείου του Γενικού Επιτελείου έπαιξε ουσιαστικό ρόλο στην προετοιμασία της νύχτας τρόμου τον Σεπτέμβριο του 1955 κατά της ελληνικής κοινότητας της Πόλης.
    Τον Νοέμβριο του 2012 ανακοινώθηκε η ογκώδης έκθεση της Εθνοσυνέλευσης της Τουρκίας (2.000 σελίδες), που συντάχθηκε από Ειδική Επιτροπή Ερευνας για τα στρατιωτικά κινήματα της τελευταίας πεντηκονταετίας. Στην έκθεση αυτή υπάρχει ευρεία αναφορά στα Σεπτεμβριανά, με το χαρακτηρισμό ότι αποτελούν το πρώτο βήμα στη δράση, μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, των ισχυρών παρακρατικών μηχανισμών της Τουρκίας. Αξίζει να αναφερθούν μερικά σημεία της Εκθεσης αυτής:
    Εργο προβοκατόρων
    Στην εισαγωγή τονίζεται ότι η οργάνωση της επιχείρησης στις 6-7 Σεπτεμβρίου 1955 αποτέλεσε έργο του μηχανισμού των προβοκατόρων, πρακτόρων και καταδοτών, στην προσπάθεια να στιγματιστούν οι μη μουσουλμανικές μειονότητες ως εσωτερικοί εχθροί. Γίνεται ευρεία αναφορά στην προβοκάτσια της τοποθέτησης βόμβας στο σπίτι του Μ. Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη και στις εντολές που δόθηκαν από τη Γενική Διεύθυνση Ασφαλείας, πριν από τις 6/9/1955, προς όλες τις αστυνομικές δυνάμεις της Πόλης, να μην παρέμβουν στα γεγονότα.
    Ειδικά στην περίπτωση του Oktay Engin, του αυτουργού τοποθέτησης της βόμβας στη Θεσσαλονίκη, στη σελ. 145 του α’ τόμου της Εκθεσης αναφέρεται όλη η μετέπειτα «λαμπρή σταδιοδρομία» του ως κυρίου στελέχους των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας, επιφορτισμένου μάλιστα μετά το 1961 με την παρακολούθηση των Ελλήνων της Πόλης. Ανοίγοντας μια παρένθεση, να τονίσουμε ότι το 1956 η τότε ελληνική κυβέρνηση ενέδωσε στις πιέσεις της τουρκικής και απελευθέρωσε τον Oktay Engin, με αποτελέσματα να διαφύγει στην Τουρκία. Και το χειρότερο: ο υπουργός Εξωτερικών της Ελλάδος Μ. Παπακωνσταντίνου το 1993 πραγματοποίησε επίσκεψη αβροφροσύνης προς τον αναφερόμενο, όταν ήταν νομάρχης Νεβσεχίρ (Νεάπολη της Καππαδοκίας).
    Το παρακράτος
    Στη σελ. 190 της Εκθεσης αναφέρεται ότι τα γεγονότα στις 6-7 Σεπτεμβρίου 1955 αποτελούν την αρχή της αλυσίδας πλήθους παρακρατικών δραστηριοτήτων, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και τα γεγονότα: η σφαγή της πλατείας Ταξίμ (1/5/77), οι σφαγές στο Μαράς (19-26/12/78) και Τσορούμ (5-6/1980), τα γεγονότα κατά των αλεβιτών με την πυρπόληση του ξενοδοχείου «Madimak» στη Σεβάστεια (2/7/1993) και τα γεγονότα στη συνοικία Γκαζί της Πόλης (12/3/95), φθάνοντας μέχρι τη δολοφονία του Αρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ (19/1/2007) και τη δολοφονία των χριστιανών εκδοτών στη Μελιτίνη (Μαλάτια, 18/4/2007).
    Αμέσως μετά τονίζεται ότι η Τουρκία είναι μια χώρα όπου υπάρχει πληθωρισμός των «μονάδων μυστικών υπηρεσιών» (istihbarat birimi enflasyonu) και γίνεται ειδική μνεία στην για πολλά χρόνια αμφισβητούμενη ύπαρξη της JITEM ως παρακρατικής οργάνωσης της Στρατοχωροφυλακής, στην οποία αποδίδονται πάρα πολλές δολοφονικές ενέργειες κατά πολιτών, των οποίων οι δράστες μένουν άγνωστοι. Στην Εκθεση η ανάλυση της διαπλοκής στρατιωτικών και μυστικών υπηρεσιών είναι λεπτομερής που αξίζει ειδικής μελέτης και πρέπει να μεταφραστεί στα ελληνικά. Μια άλλη σημαντική αναφορά στην αναφερόμενη Εκθεση είναι ότι ο πυρήνας της Υπηρεσίας Ειδικού Πολέμου προέρχεται από αξιωματικούς που είχαν σταλεί σε ειδικό ΝΑΤΟϊκό σχολείο στις ΗΠΑ, το 1953. Οι αξιωματικοί αυτοί υπήρξαν οι κύριοι παράγοντες στα μετέπειτα στρατιωτικά κινήματα στη χώρα.
    Το συμπέρασμα είναι ότι στην Εκθεση της Βουλής της Τουρκίας για τα στρατιωτικά κινήματα της περιόδου μετά το 1950, γίνεται δεκτό με σαφήνεια ότι το πογκρόμ στις 6-7 Σεπτεμβρίου 1955 υπήρξε έργο του στρατιωτικού-πολιτικού βαθέος κράτους της χώρας, που στη συνέχεια προσδιόρισε την αντιδημοκρατική πορεία της χώρας για πέντε και πλέον δεκαετίες.
    Η Εκθεση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία, καθ’ όσον τα τελευταία χρόνια υπάρχει συστηματική προσπάθεια από «ημετέρους» εν Ελλάδι αναθεωρητές «ιστορικούς» να μειωθεί το μέγεθος και η ουσία των γεγονότων στις 6-7 Σεπτεμβρίου 1955, στο πλαίσιο της προσπάθειας υποβάθμισης των γεγονότων που οδήγησαν στον ολοκληρωτικό αφανισμό του Ελληνισμού της Ανατολής.
    Στελέχη των SS
    Το πλέον ενδιαφέρον ίσως, που επιβεβαιώνεται και από την Εκθεση της Βουλής της Τουρκίας, είναι τα αναφερόμενα σε άρθρο του ιστορικού ερευνητή Ρετζέπ Μαρασλί, που δημοσιεύτηκε στη εφημερίδα «Agos»(10/3/2012) με τίτλο «Οι αρχιτέκτονες του Φόρου Βαρλικιού και των στρατοπέδων εργασίας Ασκαλε διδάχθηκαν από τους ναζί», που περιγράφει την επίσκεψη εργασίας σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στελεχών ασφαλείας και μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας, στις αρχές του 1943. Μεταξύ της αποστολής υπήρχε και ο διοικητής του τμήματος μειονοτήτων της Γενικής Ασφάλειας, Σελαχαεϊτίν Κορκούντ.
    Το γεγονός ότι η οργάνωση των Υπηρεσιών Ειδικού Πολέμου στις ΝΑΤΟϊκές χώρες την περίοδο 1953-54 έγινε από πρώην στελέχη των SS και των ναζιστικών υπηρεσιών αποκαλύφθηκε στις αρχές του 1990, όταν κατέρρευσε το σοβιετικό σύστημα. Η παρατήρηση της εκπληκτικής ομοιότητας της Νύχτας των Κρυστάλλων, που οργανώθηκε και εκτελέστηκε από το ναζιστικό καθεστώς κατά της εβραϊκής μειονότητας στις 8-9/11/1938, και των Σεπτεμβριανών, που έγιναν στις 6-7/9/1955 στην Πόλη, με τα αναφερθέντα δεδομένα αποτελούν ένα ενδιαφέρον θέμα μελέτης για τους ερευνητές, που ενδεχομένως αποκαλύψει ενδιαφέροντα στοιχεία για τους σχεδιαστές των Σεπτεμβριανών.
    * Καθηγητής στο ΕΜΠ
  • Το γεγονός ότι η οργάνωση των Υπηρεσιών Ειδικού Πολέμου στις ΝΑΤΟϊκές χώρες την περίοδο 1953-54 έγινε από πρώην στελέχη των SS και των ναζιστικών υπηρεσιών αποκαλύφθηκε στις αρχές του 1990, όταν κατέρρευσε το σοβιετικό σύστημα