Δευτέρα 24 Δεκεμβρίου 2012

Να ‘μουν του σταύλου ένα άχυρο ένα φτωχό κομμάτι την ώρα π' άνοιγ' ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι.(Κωστής Παλαμάς)

Να ‘μουν του σταύλου έν' άχυρο
(Κωστής Παλαμάς)

Να ‘μουν του σταύλου έν' άχυρο, ένα φτωχό κομμάτι
την ώρα π' άνοιγ' ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι.
Να ιδώ την πρώτη του ματιά και το χαμόγελό του,
το στέμμα των ακτίνων του γύρω στο μέτωπό του.
Να λάμψω από τη λάμψη του κι' εγώ σαν διαμαντάκι
κι' από τη θεία του πνοή να γίνω λουλουδάκι.
Να μοσκοβοληθώ κι' εγώ από την ευωδία,
που άναψε στα πόδια του των Μάγων η λατρεία.
Να ‘μουν του σταύλου ένα άχυρο ένα φτωχό κομμάτι
την ώρα π' άνοιγ' ο Χριστός στον ήλιο του το μάτι.

Η ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ
ΤΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ
        τοῦ Διονυσίου ᾿Ανατολικιώτου
δρος φιλοσοφικῆς σχολῆς ᾿Αθηνῶν,
πτυχιούχου κοινωνικῆς θεολογίας
       (symbole@mail.com)


Τὰ τελευταῖα χρόνια γίνεται πολὺς λόγος γύρω ἀπὸ τὰ ἱστο­ρικὰ καὶ χρονολογικὰ στοιχεῖα τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου· πότε ἀκριβῶς γεν­νήθηκε, ποιό ἔτος, ποιό μῆνα, ποιά ἐποχή. αὐτὲς οἱ συζητήσεις ὅμως δὲν γίνονται πάντοτε καλοπροαίρετα, ἀλλὰ πολλὲς φορὲς ἔχουν σκοπὸ νὰ ἀμφι­σβη­τήσουν τὴν ἱστορικότητα τοῦ γεγο­νό­τος τῆς γεν­νή­σεως, κατ᾿ ἐπέκτασιν δὲ νὰ πλήξουν τὴν πεποίθησι στὴν πραγ­μα­τικὴ ὕπαρξι τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ καὶ ἐν τέλει νὰ κλο­νί­σουν τὴν ἐμπι­στοσύνη μας καὶ τὴν πίστι μας στὸ θεανδρικὸ πρόσωπό του. ἐδῶ λοιπὸν θὰ προσεγγίσουμε τὴν γέννησι τοῦ Χριστοῦ κυρίως ἀπὸ πλευρᾶς ἱστο­ρι­κῆς καὶ θὰ ἀ­σχο­ληθοῦμε μὲ μία λεπτομέρεια· μὲ τὴν ἡμε­ρο­μηνία τῆς γεννήσεως.
῾Ιστορικὰ καὶ ἀστρονομικὰ στοιχεῖα
῞Οτι ὁ Κύριός μας ᾿Ιησοῦς Χριστὸς δὲν γεννήθηκε στὶς 25 δεκεμ­βρίου εἶναι γνωστὸ ἀπὸ τὴν ἀρχαία χριστιανικὴ ἐποχή. ἄλλωστε στοὺς πρώτους αἰῶνες ἡ ἐκκλησία οὔτε κἂν ἑώρταζε τὴν γέννησι τοῦ Κυρίου. γύρω στὰ μέσα τοῦ 4ου αἰῶνος καθι­ε­ρώ­θηκε ἡ δεσποτικὴ ἑορτὴ τῆς ᾿Επιφανείας ἢ Θεοφανείας καὶ ὡρίστηκε στὶς 5 ἰανουρίου, ἀργότερα δὲ στὶς 5 καὶ 6 ἰανουαρίου (Β. Στεφανίδη, «᾿Εκκλ. ἱστορία», ᾿Αθῆναι 1959, σ. 116, 313-314. ᾿Αρχίπ­που Βελουχιώτη, «Χριστιανικὲς ἑορτές», Συμβολὴ 14, σ. 15). γιὰ τὸ ἀρχικὸ περιεχόμενο τῆς ἑορτῆς αὐτῆς ὁ ἱστορικὸς Β. Στεφανίδης γράφει· «ὅσον δὲ ἀφορᾷ τὸ ζήτημα ποῖον γεγονὸς τοῦ βίου τοῦ ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ ἑωρτάζετο, ὑπῆρχεν ἀμφιταλάντευσις μεταξὺ τῆς βα­πτί­σεως καὶ τῆς γεν­νήσεως αὐ­τοῦ». στὶς 5 καὶ 6 ἰανουαρίου γιορτάζονταν μαζὶ ἡ γέννησι καὶ ἡ βά­πτισι τοῦ Κυρίου, ἡ ἔμφασι ὅμως δινόταν στὴν γέννησι, διότι θεοφάνεια ἢ ἐπιφάνειαἐκαλεῖτο ἡ γέννησι, ἡ κατὰ σάρκα φανέρωσι τοῦ Κυρίου στὸν κόσμο. γενικῶς ἐπειδὴ ἡ ἑορτὴ αὐτὴ θεω­ρή­θηκε ὡς ἡμέρα «τῆς ἐπιφα­νείας τῆς μεσ­σι­ανικότητος ἢ θεότητος τοῦ Χριστοῦ» (Β. Στεφα­νίδης), ἔλαβε πολλαπλὸ θεολογικὸ περιεχόμενο, καὶ ἡ ἴδια ἡμέρα κατὰ τόπους ἐθεωρεῖτο συσσωρευτικὰ ὡς μνήμη πολλῶν γεγονότων τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου, ἤ τοι τῆς γεν­νή­σεως, τῆς προσκυνήσεως τῶν ποι­μένων καὶ τῶν μάγων, τῆς περιτομῆς, τῆς βαπτί­σεως, ἀκόμη καὶ τοῦ πρώτου θαυ­μαστοῦ ση­μείου στὸν γάμο τῆς Κανά (᾿Ιω. Φουντούλη, «Λειτουργική», σ. 124).
Τὰ ἀρχαῖα ἡμερολόγια ἦσαν ἀτελῆ, σὰν ἕνα ῥολόι ποὺ χάνει ἢ κερδίζει 1 λεπτὸ κάθε μέρα, καὶ ἄρα ἡ πρωτοχρονιὰ καὶ κάθε πρω­το­μηνιὰ πήγαι­ναν μπρὸς-πίσω ἀνάλογα μὲ τὸ μέγεθος τῆς ἡμερολο­γιακῆς ἀνακριβείας καὶ ἀνάλογα μὲ τὸ πόσο συχνὰ γίνονταν διορ­θώσεις τοῦ ἔτους καὶ βελτιώ­σεις τοῦ ἡμερολογίου. γιὰ παράδειγμα, οἱ ἀρχαῖοι λαοὶ εἶχαν ὡς πρωτο­χρονιὰ τὴν 1η μαρτίου, ποὺ τὴν τοποθέτησαν ἀρχικῶς στὴν ἡμέρα τοῦ ἰσημερίας (ἀρχὴ τῆς ἀνοίξεως), ἐπειδὴ τότε εἶναι τὸ «πρωὶ» τῆς χρονιᾶς, τότε ἄρχιζαν οἱ ἀγροτικὲς ἐρ­γα­σίες, ὁ πλοῦς τῶν ναυτικῶν καὶ οἱ πολε­μικὲς ἐπι­χει­ρήσεις. ὅμως μὲ τὴν πάροδο τῶν ἐτῶν ἡ ἰσημερία ἔφυγε ἀπὸ τὴν 1η μαρτίου καὶ πῆγε στὶς 21 τοῦ μηνός· αὐτὸ ὀφείλεται στὰ ἀτελῆ ἡμερολόγια τῆς ἀρχαιότητος.
Γιὰ ἕνα διάστημα οἱ ἀρχαῖοι ῾Ρωμαῖοι ἔκαμαν πρῶτο μῆνα τοῦ ἔτους τὸν σεπτέμ­βριο, διότι τότε τὴν 1η σεπτεμ­βρίου ἦταν ἡ φθινοπωρινὴ ἰση­μερία (σημερινὴ 23η τοῦ μηνός), καὶ ἀπὸ τότε ἀρχίζει ὁ νέος κύκλος τῶν ἀγροτικῶν ἐρ­γασιῶν, ποὺ ξεκινοῦν μὲ τὰ ὀρ­γώματα γιὰ τὴν ἑτοιμασία τῶν προσεχῶν καλλιεργειῶν. ὅταν ἀργότε­ρα, σὲ ὄψιμα χρόνια, οἱ ῾Ρω­μαῖοι ἔκαμαν πρωτοχρονιά τους τὴν 1η ἰα­νουαρίου, αὐτὴ ἀντιστοιχοῦσε στὴν σημερινὴ 22α δεκεμ­βρίου, μέγιστη νύ­χτα τῆς χρονιᾶς καὶ πρώτη μέρα ποὺ αὐξάνει τὸν χρόνο της καὶ τὴν ἡλι­ο­φάνεια, ἐνῷ ἡ 1η σεπτεμ­βρίου ἔμεινε σὰν οἰκο­νομικὴ καὶ φορολογικὴ πρωτοχρονιά, ἐπειδὴ τότε τελείωναν ὅλες οἱ συγκομιδές, καὶ οἱ πολῖτες μποροῦσαν νὰ πληρώσουν τοὺς φόρους των· σὲ εἶδος βέβαια, δηλαδὴ σὲ ἀγροτικὰ προϊόντα, διότι νόμισμα δὲν ὑπῆρχε ἀκόμα (Κωνσταντίνου Σιαμάκη, «Λάθος ὁ ἑορτασμὸς τῆς χιλιετηρίδος ἕναν χρόνο νωρίτερα», ἄρθρο τῆς 21ης ἰουλίου 2000).
Μὲ τὴν ἡμερολογιακὴ μεταρ­ρύθμισι τοῦ ᾿Αλεξαν­δρειανοῦ ῞Ελληνος ἀστρονόμου Σωσιγένους ἐπὶ ᾿Ιουλίου Καίσαρος τὸ 46 πρὸ Χριστοῦ οἱ ἡμέρες τοῦ ἔτους –καὶ ἡ 1η σεπτεμβρίου– πῆραν τὴν σημερινή τους θέσι. στὰ χρόνια τοῦ Καίσαρος καὶ τοῦ Χρι­στοῦ ἡ 1η σεπτεμβρίου ἦταν ἡ οἰ­κονομικὴ-φορολογικὴ πρωτο­χρονιά, ἐνῷ ἡ ἡμερολογιακὴ ἦταν ἡ 1η ἰα­νουαρίου. τὸ ῥωμαϊκὸ κράτος κάθε 1η σεπτεμβρίου δεχόταν τὶς φορο­λογικὲς δηλώσεις καὶ τοὺς φόρους καὶ κάθε 15 χρόνια ἔκανε ἀπογραφὴ τοῦ πληθυσμοῦ, ποὺ γιὰ τοὺς ῾Ρωμαίους ἦταν οἰκονομικὴ-φορολογικὴ καὶ ὄχι στατιστική, ὅπως εἶναι σήμερα, οὔτε στρατολογική, ὅπως ἦταν στὸν βιβλικὸ ᾿Ισραήλ. ἡ 1η σεπτεμβρίου τοῦ πρώτου ἔτους τῆς κάθε δεκα­πεν­ταετίας λεγόταν edictum, ἔδικτον, ἤδικτον, ἴδικτον, ἴνδικτος, ἐπειδὴ κατὰ τὴν ἡμέρα ἐκείνη ἐτοι­χοκολ­λεῖτο σὲ ὅλη τὴν αὐτο­κρατορία τὸ δόγμα (= edictum, διάταγμα) τοῦ αὐτοκράτορος ποὺ διέτασσε τὴν ἀπογραφή, ἡ ὁποία ἄρχιζε ἀμέσως (Κωνσταντίνου Σιαμάκη, ἔνθ᾿ ἀνωτέρω).
Οἱ πληροφορίες τῆς Βίβλου
῾Ο εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ὅταν ἱστορῇ τὴν γέννησι τοῦ Κυρίου, μᾶς λέει (Λκ 2: 1)·«...ἐξῆλθε δόγμα παρὰ Καίσαρος Αὐγούστου ἀπογράφεσθαι πᾶσαν τὴν οἰκουμένην. αὕτη ἡ ἀπογραφὴ πρώτη ἐγένετο ἡγεμονεύοντος τῆς Συρίας Κυρηνίου». τὸ δόγμα = διά­ταγμα τοῦ Καίσαρος Αὐγούστου ἐτοι­χοκολλήθη, σύμφωνα μὲ τὰ προ­­ηγούμενα, τὴν 1η Σεπτεμβρίου ἐκείνου τοῦ ἔτους, κι ἀμέσως οἱ ὑπόδουλοι, μεταξὺ τῶν ὁποίων κι ὁ ᾿Ιωσὴφ μὲ τὴν ἔγκυο παρθένο Μαρία, ἔσπευσαν νὰ ἀπογραφοῦν ὁ καθένας στὸν τόπο καταγωγῆς του (Βηθλεὲμ) καὶ ὄχι στὸν τόπο διαμονῆς του (Ναζαρέτ)· ὅπως καὶ σήμερα οἱ ἑτεροδημότες γιὰ τὶς ἐκλογὲς τῆς τοπικῆς αὐτοδιοι­κήσεως πρέπει νὰ πᾶνε νὰ ψηφίσουν στὸ χωριό τους. παρ᾿ ὅλο ποὺ ἔσπευ­σαν τὸ ταχύτερο δὲν πρόλαβαν μιὰ ἀνθρώπινη θέσι διανυκτε­ρεύσεως μέσα σὲ σπίτι ἢ πανδοχεῖο, ἀλλ᾿ ἀναγ­κά­στηκαν νὰ διανυκτερεύ­σουν ὅπως ὅπως σ᾿ ἕναν στάβλο, ὅπου τὴν πρώτη βραδιὰ γεννήθηκε ὁ Χρι­στός. μία πορεία ἀπὸ τὴν Ναζαρὲτ μέχρι τὴν Βηθλεὲμ μὲ τὰ μέσα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης διαρκοῦσε 4 ἢ 5 ἡμέρες. συνεπῶς ὁ Χριστὸς γεννήθηκε τὴν νύχτα τῆς 4ης πρὸς 5η Σεπτεμβρίου, ποὺ τότε σὲ ὁποιαδήποτε ὥρα της ἐθεωρεῖτο 5η Σεπτεμβρίου, διότι γιὰ τοὺς ἀρ­χαίους τὸ νέο 24ωρο ἄρχιζε ἀπὸ τὴν δύσι τοῦ ἡλίου καὶ ὄχι ἀπὸ τὶς 12 τὰ μεσάνυχτα, ὅπως ἀρχίζει σήμερα (Κωνσταντίνου Σιαμάκη,ἔνθ᾿ ἀνωτέρω).
Σύμφωνα μὲ τὴν διήγησι τοῦ εὐαγγελίου ἀποκλείεται παν­τελῶς ἡ περίπτωσι ὁ Χριστὸς νὰ γεν­νήθηκε χειμῶνα, διότι τὴν νύχτα ἐκείνη «ποι­μένες ἦσαν ἐν τῇ χώρᾳ τῇ αὐτῇ ἀγραυλοῦντες καὶ φυλάσσοντες φυλακὰς τῆς νυκτὸς ἐπὶ τὴν ποίμνην αὐτῶν. καὶ ἰδοὺ ἄγγελος Κυρίου ἐπέστη αὐτοῖς...» (Λκ 2: 8). ὅπως γνωρίζουν οἱ κάτοικοι τῶν ἀγροτικῶν περιο­χῶν, οἱ ποιμένες ποτὲ δὲν βγάζουν τὴν νύχτα τὰ κοπάδια τους γιὰ βοσκὴ μέσα στὸ καταχείμωνο, ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν διότι τὰ ζῷα δὲν θὰ βροῦν τίποτε νὰ φᾶνε, ἀφ᾿ ἑτέρου δὲ διότι θὰ ψοφήσουν ἀπ᾿ τὸ κρύο καὶ τὴν ὑγρασία ἢ τὴν κακο­καιρία. αὐτὸ (δηλαδὴ τὴν νυχτερινὴ βοσκὴ) τὸ κάνουν στὴν ζεστὴ περίοδο τοῦ ἔτους, κυρίως μάιο μὲ σεπτέμβριο, διότι τότε λόγῳ τῆς ζέ­στης καὶ τοῦ καύσωνος πάλι τὰ ζῷα διατρέχουν κίνδυνο, ἂν βο­σκήσουν τὴν ἡμέρα. Κι ἂν στὴν ῾Ελλάδα γίνεται αὐτὸ τὸν σε­πτέμ­­βριο, ποὺ εἶναι ζεστὸς καὶ σχεδὸν καλοκαιρινὸς μῆνας, πολὺ πιὸ ζεστὸς εἶναι στὴν Παλαιστίνη.
῾Η λειτουργικὴ παράδοση τῆς ἐκκλησίας
Βέβαια μπορεῖ κάποιος νὰ ἀναρωτηθῇ· καλὰ εἶναι ὅλα αὐτὰ τὰ στοι­χεῖα καὶ οἱ ἑρμηνεῖες ποὺ δίνονται, ἀλλὰ εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν ἔχουμε καμμία σαφέστερη ἐκκλησιαστικὴ μαρτυρία (ἀνάμνησι ἢ παράδοσι) ὅτι ἡ γέννησι τοῦ Χριστοῦ ἔγινε τὶς πρῶτες ἡμέρες τοῦ σεπτεμβρίου; καὶ ὅμως ἔχουμε! σὲ ἕνα ἀρχαιότατο ἐκκλησιαστικὸ τυπικὸ τῆς ἁγίας Σο­φίας Κων­σταν­τινουπόλεως, σὲ χειρόγραφο τοῦ 9ου αἰῶνος (πατ­μια­κὸς κῶδιξ 266, ἔκδοσις Δημητριεύσκη Ι, Κίεβον 1895, σ. 1), στὴν 1η σεπτεμβρίου ὁρίζεται στὸ 3ο ἀν­τί­φωνο τῆς λειτουργίας νὰ ψαλῇ τὸ ἐφύμνιον «Σῶσον ἡμᾶς, Υἱὲ Θε­οῦ, ὁ ἐκ παρθένου τεχθείς, ψάλλοντάς σοι ἀλληλούια». ἀλλὰ τὸ ἐφύ­μνιον αὐτὸ εἶναι τῆς λειτουργίας τῶν χριστου­γέννων καὶ ψάλ­λε­ται μέχρι σήμερα στὶς 25 δεκεμβρίου! γιατί νὰ ψαλῇ καὶ τὴν 1η σεπτεμβρίου στὴν ἀρχὴ τῆς ἰνδίκτου; εἶναι ἀσφα­λῶς ἐντυπωσιακὸ ὅτι τὴν ἐποχὴ ποὺ πατρι­άρχης ἦταν ὁ ἅγιος Φώτιος ὁ μέγας, στὴν λειτουργία ποὺ ὁ ἴδιος χορο­στατοῦσε στὴν ἁγία Σοφία Κων­σταν­τι­νου­πόλεως τὴν 1η σεπτεμβρίου, ἀνυμνοῦσαν τὴν γέννησι τοῦ Κυ­ρίου! ἡ πληροφορία αὐτὴ ποὺ μόλις δια­σώθηκε μέχρι τῶν ἡμε­ρῶν μας στὸ χειρόγραφο τοῦ 9ου αἰῶνος εἶναι μεγάλης θεολογικῆς καὶ ἱστο­ρικῆς σπουδαιότητος, διότι δείχνει ὅτι σὲ ἀρ­χαιότατους χρό­νους ὑ­πῆρ­χε στὴν ἐκκλησιαστικὴ συνείδησι ἀνάμνησι ὅτι ὁ Κύριος γεν­νήθη­κε στὶς πρῶτες ἡμέρες τοῦ μηνὸς σεπτεμβρίου.
Μέσα ἀπ᾿ αὐτὸ τὸ πρῖσμα κάποια λειτουργικὰ στοιχεῖα τῆς 1ης σε­πτεμ­βρίου, ποὺ μέχρι σήμερα δὲν εἶχαν τύχει ἰδιαιτέρας προσοχῆς, ἀπο­κτοῦν ἄλλην βαρύτητα. κατ᾿ ἀρχὰς βλέπουμε ὅτι ἡ ἀκολουθία τῆς 1ης σεπτεμβρίου στὸ μηναῖο εἶναι ἑορτάσιμος ὑπὸ τύπον μικρᾶς δεσπο­τικῆς ἑορτῆς. αὐτὸ πλέον δὲν σημαίνει ἐπίδρασι τοῦ κοσμικοῦ ἑορτολο­γίου (τῆς αὐτο­κρα­τορικῆς ἰνδίκτου-πρωτοχρονιᾶς) στὴν ἐκκλησιαστικὴ ἀκολου­θία, ἀλλὰ ὅτι ἡ ἐκκλησία ὥρισε αὐτὴν τὴν ἑορτὴ γιὰ καθαρὰ δικούς της λό­γους. ἐπιπλέον ἂν προσέξουμε τὴν ὑμνογραφία τῆς 1ης σεπτεμβρίου, ὅπως ὑπάρχει στὰ ἐν χρήσει λειτουργικὰ βιβλία (μηναῖα), θὰ ἐκπλα­γοῦμε ἀσφαλῶς, ὅταν διαπιστώσουμε ὅτι στὴν θεματολογία τῆς ἡμέρας περι­λαμ­βάνεται καὶ ἡ γέννησις τοῦ Κυρίου. ἀξίζει νὰ δοῦμε λίγα ἀποσπά­σματα.
᾿Απόστιχον τοῦ ἑσπερινοῦ, ἰδιόμελον 3ον, ἦχος β΄· «Θαυμαστὸς εἶ, ὁ Θεός, καὶ θαυμαστὰ τὰ ἔργα σου, καὶ αἱ ὁδοί σου ἀνεξιχνίαστοι· πέλεις γὰρ σοφία τοῦ Θεοῦ, καὶ ὑπόστασις τελεία καὶ δύναμις, συνάναρχός τε καὶ συναΐδιος συνεργία· δι᾿ ὃ παντοδυνάμῳ ἐξουσίᾳ κόσμῳ ἐπεδήμησας, ζητῶν ὃ ἐκάλλυνας πλάσμα, ἀνεκφράστως ἐξ ἀπειράνδρου μητρός, μὴ τραπεὶς τῇ θεότητι...»
Κανὼν τῆς ἰνδίκτου, ᾠδὴ α΄, ἦχος α΄, τροπάριον 2ον· «῎ᾼσωμεν πάντες Χριστῷ τῷ πατρικῇ εὐδοκίᾳ ἐπιφανέντι ἐκ παρθένου...» [ἐπιφανέντι ἐκ παρθένου = ἡ ἀρχαία ἑορτὴ τῆς ἐπιφα­νείας, ἤ τοι τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου.]
Αἶνοι τοῦ ὄρθρου, ἰδιόμελον 3ον, ἦχος β΄· «Αἱ πορεῖαί σου, ὁ Θεός, αἱ πορεῖαί σου μεγάλαι καὶ θαυμασταί· δι᾿ ὃ τῆς οἰκονομίας σου τὴν δυνα­στείαν μεγαλυνοῦμεν, ὅτι φῶς ἐκ φωτὸς ἐπεδήμησας εἰς ταλαίπωρον κόσμον σου, καὶ τὴν πρώτην ἀνεῖλες ἀρὰν τοῦ παλαιοῦ ᾿Αδάμ, ὡς ηὐδό­κησας, Λόγε, ...» [φῶς ἐκ φωτὸς ἐπεδήμησας = Θεοφάνεια.]
῾Επομένως στὴν καὶ σήμερα ψαλλόμενη ὑμνολογία τῆς 1ης σεπτεμ­βρίου διατηροῦνται πολλὲς ἀναφορὲς ποὺ συνδέουν τὴν ἡμέρα αὐτὴν μὲ τὴν ἀρχαία ἑορτὴ τῆς ᾿Επιφανείας ἢ Θεοφανείας, τὸ περι­ε­χόμενο τῆς ὁποίας σαφῶς ὁρίζεται (στὶς ἴδιες ἀναφορὲς) ὅτι ἦταν ἡ γέν­νησι τοῦ Χρι­στοῦ. ἀρκεῖ νὰ συγκρίνουμε τὰ παραπάνω ἀπο­σπάσματα μὲ τοὺς ὕμνους τῆς 25ης δεκεμβρίου καὶ τῆς 6ης ἰανουαρίου, ὅπως ἐπὶ παραδείγματι μὲ τὸ 3ο κεκραγάριον ἰδιόμελον τοῦ ἑσπερινοῦ τῶν χριστουγέννων, ἦχος β΄· «...ὁ σαρκωθεὶς ἐκ Πνεύματος ἁγίου, καὶ ἐκ τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας ἐναν­θρωπήσας, φῶς ἡμῖν ἔλαμψας, Χριστὲ ὁ Θεός, τῇ σῇ παρουσίᾳ· φῶς ἐκ φωτός, τοῦ Πατρὸς τὸ ἀπαύγασμα, πᾶσαν φύσιν ἐφαίδρυνας...» Καὶ μὲ ἕνα στιχηρὸ τῶν αἴνων τῆς 6ης ἰανουαρίου· «Φῶς ἐκ φωτός, ἔλαμψε τῷ κόσμῳ, Χριστὸς ὁ Θεὸς ἡμῶν, ὁ ἐπιφανεὶς Θεός, τοῦτον λαοὶ προσκυ­νήσωμεν». γίνεται λοιπὸν σαφὲς ὅτι ἡ ἀρχὴ τῆς ἰνδίκτου ἀποτελεῖ ἐκκλησιαστικὴ ἑορτή, διότι πρωταρχικὰ συνδέεται μὲ τὴν ἀνάμνησι τῆς γεννήσεως τοῦ θεανθρώπου.
῞Οταν κατὰ τὰ μέσα τοῦ 4ου αἰῶνος θεσπίστηκε ἡ ἑορτὴ τῆς Θεο­φα­νείας, πρέπει νὰ ὑπῆρχε ἀκόμη ὡς ἀρχαία ἐκκλησιαστικὴ παράδοσι ἡ ἀμυδρὴ ἀνάμνησι ὅτι ὁ Κύριος γεν­νή­θηκε στὶς 5 τοῦ μηνὸς μετὰ τὴν πρωτοχρονιά· κι ἐπειδὴ στὴν ξεθω­ριασμένη προφορικὴ παράδοσι λησμο­νήθηκε ὅτι πρόκειται γιὰ τὴν οἰ­κονομικὴ-φορολογικὴ πρωτοχρονιά, τὴν «πρώτη τῆς ἰνδί­κτου», καὶ ὄχι γιὰ τὴν κοσμικὴ πρωτοχρονιά, θεωρήθηκε ὅτι ὁ Χρι­στὸς γεννήθηκε στὶς 5 ᾿Ιανουαρίου, ὁπότε γι᾿ αὐτὸ τοποθέτησαν καὶ τὴν ἑορτὴ τῆς Θεοφανείας ἢ ᾿Επιφανείας σ᾿ αὐτὴν τὴν ἡμερο­μηνία. τὸ ὅτι στὴν ἴδια ἡμερομηνία κατὰ τὴν ἀρχαιότητα συνέπιπτε τὸ χειμερινὸ ἡλιοστάσιο καὶ ἡ εἰδωλολατρικὴ ἑορτὴ τῶν γενεθλίων τοῦ «θεοῦ» ἡλίου ἦταν κατ᾿ ἀρχὰς μία ἁπλῆ σύμπτωσι. σύντομα ἡ χριστιανικὴ ἑορτὴ ἔγινε διήμερη, 5 καὶ 6 ἰανουαρίου, καὶ τελικῶς ἡ δεύ­τερη ἡμέρα ἔγινε πανηγυρι­κώτερη καὶ ἐπεσκίασε τὴν πρώτη. ἔ­μεινε ὅμως μέχρι σήμερα ἡ συνήθεια νὰ τελῆται τὴν 5η ἰανουαρίου ὄρθρος καὶ λειτουργία καὶ μέγας ἁγιασμὸς πολὺ νωρὶς τὸ πρωί, καὶ λίγοι εὐλαβεῖς χριστιανοὶ νὰ πηγαίνουν στὴν ἐκκλησία μὲ ἰδιαίτερη εὐλάβεια. ὑπάρχει ἐπίσης στὴν λαϊκὴ πα­ράδοσι ὁ θρῦλος ὅτι τὴν νύχτα ἐκείνη τὴν πρὸς 5 ἰανουαρίου κατὰ τὰ μεσάνυχτα «ἀνοίγουν τὰ οὐράνια», καὶ φαίνεται ὁ Θεός· στοὺς πολὺ πιστοὺς μόνο. αὐτὸ εἶ­ναι ὁ ἀσθενὴς ἀπόηχος ὅτι τὴν νύχτα ἐκείνη γεν­νήθηκε ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστός, κι ἔγινε ὁρατὸς στοὺς ἀνθρώπους, μὲ πρώτους τοὺς πολὺ πιστοὺς καὶ ταπεινοὺς βοσκοὺς τῆς Βηθλεέμ (Κωνσταντίνου Σιαμάκη, ἔνθ᾿ ἀνωτέρω). ἑπομένως ἡ κατὰ τὴν 5η ἰανου­αρίου ἑορταζομένη ἀρ­χικῶς Χριστοῦ γέννα δείχνει μὲ κάποιο λάθος τὴν 5η σεπτεμβρίου ποὺ φαίνεται στὰ εὐαγγέλια ὡς ἡμέρα τῆς γεννήσεως τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ.
Γιατί ὅμως τελικὰ γιορτάζουμε τὰ χριστούγεννα στὶς 25 δεκεμβρίου; καὶ πάλι ἡ αἰτία βρίσκεται στὰ ἀτελῆ ἡμερολόγια τῆς ἀρχαι­ό­τητος. ἡ ῾Ρώμη γιόρταζε τὴν ἑορτὴ τῆς θεοφανείας ὄχι στὶς 5 ἢ 6 ἰανουαρίου ἀλλὰ στὶς 25 δεκεμβρίου, διότι εἶχε γίνει κάποια ἡμερο­λογιακὴ διόρθωσι, ἐξ αἰτίας τῆς ὁποίας τὸ χειμερινὸ ἡλιο­στάσιο, ποὺ παλαιότερα συνέπιπτε στὶς 5 ἢ 6 ἰανουαρίου, τώρα συνέπιπτε στὶς 25 δεκεμβρίου, ὁπότε καὶ ἡ ἑορτὴ στὴν ῾Ρώμη με­τα­τέθηκε στὴν νέα της ἡμε­ρο­μηνία 25 δεκεμβρίου, ἐνῷ στὴν ᾿Ανατολὴ παρέμεινε στὶς 5 ἰανουα­ρίου. πάντως πολὺ νωρίς, τέλη τοῦ 4ου αἰῶνος, ἡ 25η δεκεμβρίου ὡς χριστιανικὴ ἑορτὴ ἀπὸ τὴν ῾Ρώμη με­ταφέρ­θηκε στὶς ἐκκλησίες τῆς ᾿Ανατολῆς καὶ καθιερώθηκε. τότε συνέβη νὰ διατηρηθοῦν ὡς ἐκκλησιαστικὲς ἑορτὲς καὶ οἱ δυὸ ἡμε­ρομηνίες, ἡ μὲν 25η δεκεμβρίου καθαρῶς ὡς γενέθλιος ἡμέρα τοῦ Χριστοῦ, ἡ δὲ 6η ἰανου­αρίου ὡς ἀνά­μνησι τῆς βαπτίσεως αὐτοῦ. ἡ ἀρχαία σύζευξι τῶν δεσπο­τικῶν ἑορτῶν τῆς γεννήσεως καὶ τῆς βαπτίσεως στὶς 5 καὶ 6 ἰα­νου­αρίου διατηρήθηκε μέχρι σήμερα στὸ ἑορτολόγιο τῆς ἀρμενικῆς ἐκκλη­σίας.
῾Η σημασία τῶν ἐρευνῶν
Τί σημαίνει ἡ ἐξακρίβωσι τῆς πραγματικῆς ἡμερομηνίας τῆς γεν­νή­σεως τοῦ Κυρίου; ὅτι τώρα θὰ πρέπει νὰ ἀλλά­ξουμε τὴν ἡμερο­μη­νία γιορτῆς τῶν χρι­στου­γέννων; ὄχι. πρέπει νὰ ξέ­ρουμε ὅτι οἱ περισ­σό­τερες ἡμερομηνίες τῶν δεσπο­τικῶν καὶ θεομητο­ρικῶν ἑορτῶν εἶναι συμ­βατικές. ἐπὶ παραδείγματι τὸ γενέσιον τῆς Θεοτό­κου δὲν συνέβη 8 σε­πτεμβρίου, οὔτε ξέρουμε πότε συνέβη. ἡ μεταμόρ­φωσις τοῦ Κυρίου ἔλαβε χώρα 40 ἡμέρες πρὶν ἀπὸ τὴν μεγάλη παρα­σκευή, ἄρα θὰ περίμενε κανεὶς νὰ εἶναι κινητὴ ἑορτὴ καὶ νὰ τὴν γιορτάζουμε φεβρουάριο ἢ μάρτιο, κι ἐμεῖς τὴν γιορτάζουμε αὔγουστο (μετάθεσι 6 μῆνες). ἐπίσης οἱ περισ­σό­τερες μνῆμες ἁγίων δὲν εἶναι στὴν ἡμερομηνία ποὺ μαρ­τύ­ρησαν ἢ ἐκοιμήθησαν ὁσιακῶς, ἀλλὰ σὲ ἄλλη ἡμερομηνία γιὰ διαφόρους λό­γους. ἔτσι ἡ μνήμη τοῦ Χρυσοστόμου στὶς 13 νοεμβρίου εἶναι κατὰ μετάθεσι 2 ὁλόκληρους μῆνες. ἡ μνήμη τοῦ ὁσίου Συμεὼν τοῦ νέου θεολόγου μετατίθεται κατὰ 6 ὁλόκλη­ρους μῆνες (ἀπὸ 12 μαρτίου στὶς 12 ὀκτωβρίου). ἐδῶ λοιπὸν στὰ Χριστούγεννα ἔχουμε μετάθεσι γιὰ 4 μῆνες, καὶ μάλιστα ξέρουμε καὶ τοὺς λόγους καὶ τὶς συγχύσεις μηνῶν ποὺ ὡδήγησαν σ᾿ αὐτὴν τὴν μετάθεσι. δὲν εἶναι κά­τι τὸ παράξενο στὸν χῶρο τοῦ ἑορτολογίου.
Σὲ κάθε περίπτωσι ἡ σημασία τοῦ ἀκριβοῦς προσδιορισμοῦ τῆς γεν­νή­σεως τοῦ Κυρίου εἶναι με­γάλη. 1) φαίνεται ὅτι οἱ πληροφορίες τῆς Καινῆς Διαθήκης εἶναι ἀκρι­βεῖς, ἄρα κατὰ πάντα ἀληθεῖς. 2) ἡ ἐκκλησία δὲν ἐπηρεάστηκε ἀπὸ εἰδωλολατρικὲς ἑορτὲς στὸν ἀρχικὸ προσδιορισμὸ τῆς ἡμε­ρο­μηνίας τῶν χριστουγέννων. 3) δὲν ἔχουν σχέσι τὰ δικά μας χρι­στού­γεννα μὲ τὰ δῆθεν χριστούγεννα τοῦ ἐκτὸς ἐκκλησίας κόσμου.
(δημοσιεύτηκε στὸν «᾿Εκκλησιολόγο» Πατρῶν στὶς 17/12/2011)

Δευτέρα 17 Δεκεμβρίου 2012

" Η Ποίηση του Βάρναλη, δε μύριζε ποτέ γάλα. Μύριζε από την αρχή μπαρούτι. κατέβηκε δηλαδή στο στίβο χωρίς πάρα πολλά "γυμνάσματα" και δοκιμές και περιπλανήσεις στους "λειμώνες των ασφόδελων " . Μ' άλλα λόγια, χωρίς αυτές τις πεισιθάνατες κραυγές που έβγαζαν όλοι οι λυρικοί του καιρού του. Όχι. Η Ποίηση του Βάρναλη ήταν από την αρχή αρσενική, λάσια, μια βολίδα πού πεσε μες στα στεκούμενα νερά του μελίπηχτου λυρισμού" . Μενέλαος Λουντέμης .



 Δεν θα μπορούσε να είναι διαφορετική η πορεία του Bάρναλη στο έργο του, μια που ξέρουμε πόσο συνεπής στάθηκε, στη ζωή του, σε τούτο το ιδανικό. Διώξεις, εξορίες, κατατρεγμοί, άρνηση κάθε αναγνώρισης, λοιδορίες, πετροβολισμοί: αυτό στάθηκε και το τίμημα της προσκόλλησης στον υψηλό του ανθρωπισμό.
Aλλά ταυτόχρονα – επειδή έχει και η ιστορία την νομοτέλειά της και «μια δική της δικαιοσύνη», όπως θα πει ένας άλλος ποιητής– αυτή η εμμονή σε ένα υψηλό πρότυπο ανθρωπισμού είναι εκείνη που καταξιώνει σήμερα τον Bάρναλη στη μνήμη μας, περισσότερο κι απ’ ό,τι τον καθιερώνει το καθαρά λογοτεχνικό του έργο. […]»
Θ.Δ. ΦPAΓKOΠOYΛOΣΣχεδιάγραμμα του ανθρωπισμού στο έργο του Bάρναλη περ. NEOEΛΛHNIKOΣ ΛOΓOΣ, ’75-’76, 1977

ΚΩΣΤΑΣ ΒΑΡΝΑΛΗΣ - Πέθανε Σαν σήμερα  στις 16 Δεκεμβρίου 1974.

Γεννήθηκε στον Πύργο (Μπουργκάς) της Βουλγαρίας το 1884, όπου βίωσε το κλίμα του ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897. Το επίθετό του, αν όχι καλλιτεχνικό δηλώνει καταγωγή από τη Βάρνα όπου έμεναν πολλοί Έλληνες. (Το επίθετο του πατέρα του ήταν Μπουμπούς.)
Το 1898 τέλειωσε το Ελληνικό Σχολείο και συνέχισε την εκπαίδευσή του στα Ζαρίφεια διδασκαλεία της Φιλιππούπολης και έπειτα με την υποστήριξη του Μητροπολίτη Αγχιάλου ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει Φιλολογία όπου και πήρε μέρος στη διαμάχη για το Γλωσσικό Ζήτημα ως υποστηρικτής των δημοτικιστών.
Το 1907 συμμετείχε στην ίδρυση του ποιητικού περιοδικού Ηγησώ, το οποίο κυκλοφόρησε δέκα τεύχη.
Το 1908 πήρε το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και άρχισε να εργάζεται στην εκπαίδευση στην αρχή στο ελληνικό διδασκαλείο του Πύργου (Μπουργκάς) σε ηλικία δεκαοχτώ ετών και στη συνέχεια στην Ελλάδα (στην Αμαλιάδα) και μεταξύ άλλων στην Ανωτάτη Παιδαγωγική Ακαδημία Αθηνών. Διετέλεσε για πολλά χρόνια καθηγητής μέσης εκπαίδευσης ενώ εργάστηκε για βιοποριστικούς λόγους και ως δημοσιογράφος.
Από το 1910 άρχισε να ασχολείται με τη λογοτεχνική μετάφραση και ως το 1916 ολοκλήρωσε τους Ηρακλείδες του Ευριπίδη, τον Αίαντα του Σοφοκλή, τα Απομνημονεύματα του Ξενοφώντα και τον Πειρασμό του Αγίου Αντωνίου του Φλωμπέρ. Μετά το δεύτερο Βαλκανικό Πόλεμο, στον οποίο πήρε μέρος, φοίτησε στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης του Γληνού.
Το 1919 πήγε στο Παρίσι με υποτροφία και παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, φιλολογίας, κοινωνιολογίας και αισθητικής. Τότε προσχώρησε στον μαρξισμό και τον διαλεκτικό υλισμό και αναθεώρησε τις προηγούμενες απόψεις του για την ποίηση, τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο. Καρπός αυτής της στροφής στάθηκε το ποίημα Προσκυνητής. Το καλοκαίρι του 1921 έγραψε στην Αίγινα Το Φως που καίει, που εξέδωσε ένα χρόνο αργότερα στην Αλεξάνδρεια με το ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας. Το 1922 δημοσίευσε επίσης τους Μοιραίους στο περιοδικό Νεολαία και τη Λευτεριά στο περιοδικό Μούσα.
Το 1924 δίδαξε νεοελληνική λογοτεχνία στην Παιδαγωγική Ακαδημία υπό τη διεύθυνση του Γληνού. Το 1926 παύτηκε από τη θέση του ως καθηγητή της Παιδαγωγικής Ακαδημίας, με αφορμή ένα δημοσίευμα της Εστίας που δημοσίευσε ένα απόσπασμα από Το φως που καίει. Ο Βάρναλης στράφηκε στη δημοσιογραφία και έφυγε για τη Γαλλία ως ανταποκριτής της Προόδου. Το 1927 τύπωσε τους Σκλάβους Πολιορκημένους.
Το 1929 παντρεύτηκε την ποιήτρια Δώρα Μοάτσου.
Το 1932 εξέδωσε την Αληθινή απολογία του Σωκράτη.
Το 1935 πήρε μέρος ως αντιπρόσωπος των Ελλήνων συγγραφέων στο Συνέδριο Σοβιετικών Συγγραφέων στη Μόσχα και μετά εξορίστηκε στη Μυτιλήνη και τον Άγιο Ευστράτιο. Tο 1956 τιμήθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών και το 1959 τιμήθηκε με το βραβείο Λένιν. Είχαν προηγηθεί μεταξύ άλλων εκδόσεις των έργων του Ζωντανοί άνθρωποι, Το Ημερολόγιο της Πηνελόπης, Ποιητικά, Διχτάτορες, Αισθητικά- Κριτικά (δύο τόμοι).
Το 1965 εκδόθηκε η τελευταία ποιητική συλλογή του με τίτλο Ελεύθερος κόσμος και το 1972 το θεατρικό έργο Άτταλος ο Γ΄. Υπήρξε συνεργάτης σε πολλά περιοδικά και εγκυκλοπαίδειες μεταξύ των οποίων και στη Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια. Πέθανε στις 16 Δεκεμβρίου 1974. 
Η μπαλάντα του κυρ Μέντιου
(από τα Ποιητικά, Kέδρος 1956)

Δε λυγάνε τα ξεράδια
και πονάνε τα ρημάδια!
Kούτσα μια και κούτσα δυο,
της ζωής το ρημαδιό.

Mεροδούλι, ξενοδούλι!
Δέρναν ούλοι: αφέντες, δούλοι•
ούλοι: δούλοι, αφεντικό
και μ' αφήναν νηστικό.

Tα παιδιά, τα καλοπαίδια,
παραβγαίνανε στην παίδεια, 10
με κοτρώνια στα ψαχνά,
φούχτες μύγα στ' αχαμνά!

Aνωχώρι, Kατωχώρι,
ανηφόρι, κατηφόρι
και με κάμα και βροχή,
ώσπου μού βγαινε η ψυχή.

Eίκοσι χρονώ γομάρι
σήκωσα όλο το νταμάρι
κ' έχτισα, στην εμπασιά
του χωριού, την εκκλησιά. 20

Kαι ζεβγάρι με το βόδι
(άλλο μπόι κι άλλο πόδι)
όργωνα στα ρέματα
τ' αφεντός τα στρέμματα.

Kαι στον πόλεμ' "όλα για όλα"
κουβαλούσα πολυβόλα
να σκοτώνονται οι λαοί
για τ' αφέντη το φαΐ.

Kαι γι' αφτόνε τον ερίφη
εκουβάλησα τη νύφη 30
και την προίκα της βουνό,
την τιμή της ουρανό!

Aλλ' εμένα σε μια σφήνα
μ' έδεναν το Mάη το μήνα
στο χωράφι το γυμνό
να γκαρίζω, να θρηνώ.

Kι ο παπάς με την κοιλιά του
μ' έπαιρνε για τη δουλειά του
και μου μίλαε κουνιστός:
― Σε καβάλησε ο Xριστός! 40

Δούλεβε για να στουμπώσει
όλ' η Xώρα κ' οι Kαμπόσοι.
Mη ρωτάς το πώς και τί,
να ζητάς την αρετή!

― Δε βαστάω! Θα πέσω κάπου!
― Nτράπου! Tις προγόνοι ντράπου!
― Aντραλίζομαι!... Πεινώ!...
― Σουτ! Θα φας στον ουρανό!

K' έλεα: όταν μιαν ημέρα
παρασφίξουνε τα γέρα, 50
θα ξεκουραστώ κ' εγώ,
του θεού τ' αβασταγό!

Όχι ξύλο! Φόρτωμα όχι!
Θα μου δώσουνε μια κόχη,
λίγο πιόμα και σανό,
σύνταξη τόσω χρονώ!

Kι όταν ένα καλό βράδι
θα τελειώσει μου το λάδι
κι αμολήσω την πνοή
(ένα πουφ! είν' η ζωή), 60

η ψυχή μου θενά δράμει
στη ζεστή αγκαλιά τ' Aβράμη,
τ' άσπρα, τ' αχερένια του
να φιλάει τα γένια του!...

Γέρασα κι ως δε φελούσα
κι αχαΐρευτος κυλούσα,
με πετάξανε μακριά
να με φάνε τα θεριά.

Kωλοσούρθηκα και βρίσκω
στη σπηλιά τον Άη Φραγκίσκο: 70
-"Xαίρε φως αληθινόν
και προστάτη των κτηνών!

Σώσε το γέρο κυρ Mέντη
απ' την αδικιά τ' αφέντη
συ που δίδαξες αρνί
τον κυρ λύκο να γενεί!

Tο σκληρόν αφέντη κάνε
από λύκο άνθρωπο κάνε!..."
Mα με την κουβέντ' αφτή
πόρτα μού κλεισε κι αφτί. 80

Tότενες το μάβρο φίδι
το διπλό του το γλωσσίδι
πίσου από την αστοιβιά
βγάζει και κουνάει με βια:

― "Φως ζητάνε τα χαϊβάνια
κ' οι ραγιάδες απ' τα ουράνια,
μα θεοί κι οξαποδώ
κει δεν είναι παρά δω.

Aν το δίκιο θες, καλέ μου,
με το δίκιο του πολέμου 90
θα το βρείς. Oπού ποθεί
λεφτεριά, παίρνει σπαθί.

Mη χτυπάς τον αδερφό σου -
τον αφέντη τον κουφό σου!
Kαι στον ίδρο το δικό
γίνε συ τ' αφεντικό.

Xάιντε θύμα, χάιντε ψώνιο,
χάιντε Σύμβολον αιώνιο!
Aν ξυπνήσεις, μονομιάς
θά ρτει ανάποδα ο ντουνιάς. 100

Kοίτα! Oι άλλοι έχουν κινήσει
κ' έχ' η πλάση κοκκινήσει
κι άλλος ήλιος έχει βγει
σ' άλλη θάλασσ', άλλη γη".
Έργο
Το έργο του είναι γραμμένο στη δημοτική και έχει καλά επιμελημένη μορφή και πλαστικότητα στην έκφραση. Χαρακτηρίζεται από θερμή λυρική φαντασία και σατιρική διάθεση με ενδιαφέρον για τον σύγχρονο άνθρωπο. Η ποίηση του, ιδιαίτερα, χαρακτηρίζεται από έντονο «διονυσιασμό», παιχνιδιάρικη διάθεση και βαθύ μουσικό αίσθημα που συνδυάζεται άριστα με τη σάτιρα, ενώ θεωρείται ένας από τους κυριότερους αριστερούς εργάτες της γλώσσας στην Ελλάδα. Ο Βάρναλης διατήρησε την ποιητική αλλά και την ανθρώπινη εγρήγορσή του μέχρι τα βαθιά του γεράματα.
ΠοίησηΠοιητικές συνθέσεις
Ο Προσκυνητής (1919)
Το Φώς που καίει (Αλεξάνδρεια 1922 με το ψευδώνυμο Δήμος Τανάλιας). Το 1933 επανατυπώθηκε στην Αθήνα με αναθεωρήσεις.
Σκλάβοι Πολιορκημένοι (1927)
Ποιητικές συλλογές
Κηρήθρες (1905)
Ποιητικά (1956)
Ελεύθερος κόσμος (1965)
Οργή λαού (1975)
Πεζά και κριτικά έργαΟ λαός των μουνούχων (Φιλ.ψευδ. Δήμος Τανάλιας) (1923)
Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική (1925)
Η Αληθινή απολογία του Σωκράτη (1931)
Αληθινοί άνθρωποι (1938)
Το ημερολόγιο της Πηνελόπης (1947)
Πεζός λόγος (1957)
Σολωμικά (1957)
Αισθητικά Κριτικά Α και Β (1958)
Ανθρωποι. Ζωντανοί - Αληθινοί (1958)
Οι δικτάτορες (1965)
Φιλολογικά Απομνημονεύματα (1980)
Θέατρο
Άτταλος ο Τρίτος (1972)
ΜεταφράσειςΑριστοφάνης - Βάτραχοι
Αριστοφάνης - Εκκλησιάζουσες
Αριστοφάνης - Ιππείς
Αριστοφάνης - Λυσιστράτη
Αριστοφάνης - Πλούτος
Ευριπίδης - Ιππόλυτος
Ευριπίδης - Τρωαδίτισσες
Κινέζικα τραγούδια
Μολιέρος - Μισάνθρωπος

Να σ' αγναντεύω, θάλασσα, να μη χορταίνω 
απ' το βουνό ψηλά
στρωτή και καταγάλανη και μέσα να πλουταίνω
απ' τα μαλάματά σου τα πολλά.

Να ναι χινοπωριάτικον απομεσήμερο, όντας
μετ' άξαφνη νεροποντή
χυμάει μες απ' τα σύνεφα θαμπωτικά γελώντας
ήλιος χωρίς μαντύ.

Να ταξιδεύουν στον αγέρα τα νησάκια, οι κάβοι,
τ' ακρόγιαλα σα μεταξένιοι αχνοί
και με τους γλάρους συνοδιά κάποτ' ένα καράβι
ν' ανοίγουν να το παίρνουν οι ουρανοί.

Ξανανιωμένα απ' το λουτρό να ροβολάνε κάτου
την κόκκινη πλαγιά χορευτικά
τα πεύκα, τα χρυσόπευκα, κι' ανθός του μαλαμάτου
να στάζουν τα μαλλιά τους τα μυριστικά.

Κι' αντάμα τους να σέρνουνε στο φωτεινό 
χορό τους ως μέσα στο νερό
τα ερημικά χιονόσπιτα-κι' αυτά μες στ' όνειρό τους
να τραγουδάνε, αξύπνητα καιρό.

Έτσι να στέκω, θάλασσα, παντοτεινέ έρωτά μου
με μάτια να σε χαίρομαι θολά
και να ναι τα μελλούμενα στην άπλα σου μπροστά μου,
πίσω κι' αλάργα βάσανα πολλά.

Ως να με πάρεις κάποτε, μαργιόλα συ,
στους κόρφους σου αψηλά τους ανθισμένους
και να με πας πολύ μακρυά απ' τη μαύρη τούτη Kόλαση,
μακρυά πολύ κι' από τους μαύρους κολασμένους ....
ΠΡΟΛΟΓΟΣ "ΣΤO ΦΩΣ ΠΟΥ ΚΑΙΕΙ,,

Παρασκευή 14 Δεκεμβρίου 2012

Εξήντα εννέα χρόνια από τη σφαγή των Καλαβρύτων


ΕΌταν οι ναζί αφάνιζαν μία ολόκληρη πόλη και ο χρόνος σταμάτησε στις 14:34ξήντα εννέα χρόνια από τη σ

Στις 13  Δεκέμβρη το 1943  συντελέστηκε μία από τις μεγαλύτερες θηριωδίες στον ελληνικό χώρο κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου Πολέμου με την ολοκληρωτική σφαγή των Καλαβρύτων, από στρατιώτες της γερμανικής 117ης Μεραρχίας Καταδρομών, στο πλαίσιο της επιχείρησης «Καλάβρυτα». 

Το σταματημένο ρολόι της εκκλησίας δείχνει 14:34 - ώρα κατά την οποία το ιστορικό ρολόι της εκκλησίας της πόλης μένει παγωμένο μέχρι σήμερα - και το μεγάλο Δράμα των Καλαβρύτων είχε ξεκινήσει.

Στις 13 Δεκεμβρίου 1943, 69 χρόνια πριν οι ναζί αφάνισαν το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού των Καλαβρύτων, σκοτώνοντας συνολικά 1.100 άτομα.

Η Σφαγή των Καλαβρύτων ήταν ουσιαστικά τα αντίποινα των Ναζί στην εκτέλεση 77 Γερμανών στρατιωτών που είχαν αιχμαλωτίσει οι αντάρτες του ΕΛΑΣ λίγες μέρες νωρίτερα.



Την διαταγή για την «επιχείρηση Καλάβρυτα» (Unternehmen Kalawrita, στα γερμανικά) υπέγραψε στις 25 Νοεμβρίου 1943 ο διοικητής της 117ης Μεραρχίας Κυνηγών, υποστράτηγος Καρλ φον λε Σουίρ.

Τα Γερμανικά στρατεύματα μπήκαν στα Καλάβρυτα στις 9 Δεκεμβρίου 1943. Αρχικά διαβεβαίωσαν τους κατοίκους ότι δε διατρέχουν κανένα κίνδυνο με αποτέλεσμα κάποιοι κάτοικοι που είχαν εγκαταλείψει την περιοχή, φοβούμενοι τα αντίποινα να επιστρέψουν.

Μάλιστα, ο Γερμανός Διοικητής Ebersberger έδωσε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής για να κατευνάσει τους φοβισμένους κατοίκους. Αφού προχώρησαν αρχικά στην πυρπόληση των σπιτιών που ανήκαν σε αντάρτες και στην αναζήτηση των Γερμανών τραυματιών της μάχης της Καρπινής, στις 12 Δεκεμβρίου ετοίμαζαν τα πράγματά τους για αναχώρηση. Η πόλη παραδόθηκε στις φλόγες.

Αφού προχώρησαν αρχικά στην πυρπόληση των σπιτιών που ανήκαν σε αντάρτες και στην αναζήτηση των Γερμανών τραυματιών της μάχης της Καρπινής, στις 12 Δεκεμβρίου ετοίμαζαν τα πράγματά τους για αναχώρηση.

Στις 13 Δεκεμβρίου, όμως, νωρίς το πρωί κατέφθασε στην κωμόπολη δύναμη γερμανικού στρατού, με επικεφαλής ανώτατους αξιωματικούς. Οι καμπάνες της κεντρικής Εκκλησίας ήχησαν και οι Γερμανοί αξιωματικοί διέταξαν όλους τους κατοίκους να συγκεντρωθούν στο δημοτικό σχολείο της κωμόπολης, έχοντας μαζί τους μία κουβέρτα και τρόφιμα μιας ημέρας.

Εκεί έγινε ο διαχωρισμός και τα γυναικόπαιδα παρέμειναν στο σχολείο, ενώ όλος ο ανδρικός πληθυσμός ηλικίας 14 ετών και άνω οδηγήθηκε σε φάλαγγες στην κοντινή Ράχη του Καππή.




Λίγες ώρες αργότερα, ριπές πολυβόλων έριχναν στο έδαφος τα σώματα των άτυχων Καλαβρυτινών. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του Γερμανού ιστορικού Χέρμαν Φρανκ Μάγερ, ο επικεφαλής της στρατηγός Καρλ φον Λε Σουίρ (Karl von Le Suire) είχε δώσει σαφείς εντολές να καταγράφουν με ακρίβεια όλα τα θύματα των τρομερών εκτελέσεων.

Συνολικά 499 άτομα εκτελέστηκαν εκείνη την ημέρα στα Καλάβρυτα, κατάφεραν να διασωθούν 12 άτομα, χωρίς οι Γερμανοί να έχουν επίγνωση, ενώ ο συνολικός αριθμός των θυμάτων έφτασε τα 677 άτομα στην ευρύτερη περιοχή των Καλαβρύτων και στα γειτονικά χωριά.

Τα γυναικόπαιδα των Καλαβρύτων παγιδεύτηκαν στο δημοτικό σχολείο, το οποίο ζωνόταν κυριολεκτικά στις φλόγες.

Σπάζοντας πόρτες και τα τζάμια των παραθύρων κατάφεραν να ξεφύγουν από τον ολέθριο θάνατο, ενώ υπάρχει η φήμη ότι ένας Αυστριακός στρατιώτης, στον οποίο είχε ανατεθεί η φύλαξή τους, άφησε την πόρτα της εισόδου ελεύθερη.

Η συνέχεια του δράματος βρήκε τις γυναίκες να προσπαθούν με όση δύναμη τους είχε απομείνει να σκάψουν τάφους στην παγωμένη γη του Δεκέμβρη για να θάψουν τους νεκρούς τους.

Η σφαγή των Καλαβρύτων, όπως ονομάστηκε αυτό το Ολοκαύτωμα, ήταν αδιαμφισβήτητα από τις πιο βίαιες επιχειρήσεις των ναζί κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Ο Καρλ φον λε Σουίρ ο υπεύθυνος αυτής της σφαγής, δε δικάστηκε ποτέ ως εγκληματίας πολέμου, αλλά πέθανε αιχμάλωτος των Σοβιετικών.




Στη Ράχη του Καππή δεσπόζουν πλέον ένας πέτρινος σταυρός και το γλυπτό της Πονεμένης Μάνας, αιώνια σύμβολα μαρτυρίου εξακολουθούν να στέλνουν μηνύματα ειρήνης και συναδέλφωσης των λαών του κόσμου. ΠΗΓΗ:

Καλάβρυτα 13 ΔΕΚΕΜΒΡΗ 2012.
Την τελευταία του πνοή άφησε  την ώρα του μνημόσυνου για το Ολοκαύτωμα ο αντιδήμαρχος Καλαβρύτων και πρώην Δήμαρχος Παϊων Κώστας Ασημακόπουλος από ανακοπή καρδιάς, την ώρα της τέλεσης της επιμνημόσυνης δέησης για τα θύματα του Ολοκαυτώματος. 
Κατά τη διάρκεια της επιμνημόσυνης δέησης στον τόπο της θυσίας, ο Κώστας Ασημακόπουλος ένιωσε αδιαθεσία και λιποθύμησε. Αμέσως έτρεξε να του προσφέρει τις πρώτες βοήθειες, ο δήμαρχος Δυτικής Αχαΐας και γιατρός Ανδρέας Παναγιωτόπουλος και στη συνέχεια ο άτυχος αντιδήμαρχος  διακομίσθηκε στο νοσοκομείο Καλαβρύτων, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατός του. Πηγή: www.lifo.gr

Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012

Καλό ταξίδι Άλκη Αλκαίε.


Καλό ταξίδι Άλκη Αλκαίε.
...Τρικάταρτο η αγάπη σου
και ο καιρός αρμύρα
μια Κυριακή σ΄αντίκρισα
και μού΄κλεψες το φως μου
ό,τι με πνίγει ν΄αγαπώ
είν΄η δική μου μοίρα
καλά ταξίδια, μάτια μου,
στις θάλασσες του κόσμου ...
Μουσική : Θάνος Μικρούτσικος
Όταν ο άνεμος φυσά
κι οι άνθρωποι σωπαίνουν
κάτι σκιές με προσκαλούν
στις έρημες μαρίνες
τα πλοία των ερώτων μας
μου δείχνουν που πεθαίνουν
και τριγυρνούν στην πλώρη τους
νεράιδες και σειρήνες

Πάνω στον πάγκο ενός καφέ
τα βρόχινα τους μάτια
για τα ναυάγια με ρωτούν
και της ζωής το ψέμα
κι εγώ δειλά τους απαντώ
κοιτώντας τα κατάρτια
η δύση κι η ανατολή
έχουν το ίδιο αίμα

Έτσι στα καθημερινά
αμήχανοι γυρνάμε
παιδιά που παίζουν στη βροχή
με τρυπημένη μπάλα
μα κάποιος γέρος ναυτικός
μας είχε πει θυμάμαι
πως πάντα μέσα μας θα ζουν
τα μπάρκα τα μεγάλα

Τρικάταρτο η αγάπη σου
και ο καιρός αρμύρα
μια Κυριακή σ΄αντίκρισα
και μού΄κλεψες το φως μου
ό,τι με πνίγει ν΄αγαπώ
είν΄η δική μου μοίρα
καλά ταξίδια, μάτια μου,
στις θάλασσες του κόσμου ...
Καλό ταξίδι Άλκη Αλκαίε... mariarosa

Για τον Άλκη Αλκαίο
«Σκέπασε αρμύρα το γυμνό κορμί σου /σου `φερα απ΄ τους Δελφούς γλυκό νερό
στα δύο είπες πως θα κοπεί η ζωή σου / και πριν προλάβω τρις να σ΄ αρνηθώ /
σκούριασε το κλειδί του παραδείσου» (Ερωτικό – Με μια πιρόγα)
 Θα αρκούσε και αυτό το τετράστιχο για να μείνει ο στιχουργός και ποιητής Αλκης Αλκαίος, στην ιστορία της νεότερης ελληνικής μουσικής. Αλλά δεν σταμάτησε εκεί. Ακάματος εργάτης της ποίησης και της στιχουργικής ο Αλκης Αλκαίος κατόρθωσε τα τελευταία τριάντα και πλέον χρόνια να αφήσει ένα σημαντικότατο έργο το οποίο συνοδεύτηκε από ελάχιστες συνεντεύξεις, εμφανίσεις.
 Περιεκτικός και συμπυκνωμένος στον λόγο του, με έντονη την πολιτική και κοινωνική συνείδηση στο έργο του γράφει ως παγκόσμιος πολίτης, χωρίς παράλληλα να γυρίζει την πλάτη του στην καθημερινότητα. Με μαρξιστικό υπόβαθρο στους στίχους του ο Αλκης Αλκαίος αλλά και επηρεασμένος από ποιητές όπως είναι ο Καρυωτάκης, κατόρθωσε να παντρέψει το πραγματικό με το υπερρεαλιστικό. Το καθημερινό με το διαχρονικό.
 Ευτύχησε να συνεργαστεί μεταξύ άλλων με τους Θάνο Μικρούτσικο, η γνωριμία τους χρονολογείται από τα τέλη της δεκαετίας του 70, μια γνωριμία και συνεργασία που κατέθεσε τους δίσκους ορόσημα «Εμπάργκο» και «Στου αιώνα την παράγκα», Νότη ΜαυρουδήΣωκράτη ΜάλαμαΜίλτο ΠασχαλίδηΒασίλη Παπακωνσταντίνου,Μπάμπη Στόκα με τον οποίο έκαναν και τον τελευταίο του δίσκο.
 Από το πρώτο τραγούδι που δισκογράφησε με τίτλο «Φλεβάρης 1848» σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου και ερμηνεία Μαρίας Δημητριάδη έως σήμερα ο Αλκης Αλκαίος παρέμεινε ένας διανοούμενος  στιχουργός – ποιητής που ότι είχε να πει και να δηλώσει το έκανε μέσα από την δουλειά του.
 Λιτός, αποτραβηγμένος, αληθινός δημιουργός, έγραψε για τον άνθρωπο με ειλικρίνεια, έγραψε αυτό που έβλεπε και ένιωθε, χωρίς εκπτώσεις. Λαϊκός ποιητής με την αυθεντική ερμηνεία του όρου μοναδικός εικονοπλάστης, δημιουργούσε ιστορίες που ο καθένας μπορούσε να ήταν πρωταγωνιστής. Φθάνει να είχε καθαρή καρδιά και ματιά. Ο Αλκης Αλκαίος ήταν παράλληλα ερωτικός. Αλλά και εδώ με τον δικό του τρόπο. Χωρίς να λαϊκίζει, χωρίς σλόγκαν στους στίχους του. Απευθύνονταν σε αυτούς όπου ο έρωτας αποτελεί βίωμα, βίωμα βαθύ, φέρνει ρίγη και πυρετό, σε κάνει να τρέμεις. Οι υπόλοιποι ας προσπεράσουν.πηγή:


....Ο Αλκης Αλκαίος, ο στιχουργός του τραγουδιού "ρόζα " όπως και δεκάδων άλλων επιτυχιών, έφυγε σε ηλικία 63 ετών μετά από μάχη με τον καρκίνο.
Στην πατρίδα του στην Πάργα (γεννήθηκε στα ελληνοαλβανικά σύνορα αλλά πολιτικογραφήθηκε κάτοικος Πάργας) θα γίνει αύριο η κηδεία του σπουδαίου ποιητή και στιχουργού, το πραγματικό όνομα του οποίου ήταν Βαγγέλης Λιάρος.
Για πρώτη φορά η υπογραφή του εντοπίζεται σε ένα μικρό δοκίμιο για τον ποιητή Κ.Γ.Καρυωτάκη που κυκλοφόρησε το 1967. Το 1973 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΕΤ.ΝΕ.Μ του Θάνου Μικρούτσικου το βιβλίο του «Εμπάργκο - Ποιήματα», απ' όπου και το εμβληματικό ποίημα «Πρωινό τσιγάρο», αφιερωμένο στη μνήμη του Μάνου Λοΐζου. Κάπως έτσι ξεκίνησε και η γνωριμία του με τον Θάνο Μικρούτσικο που οδήγησε σε ιστορικές στιγμές του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού με σημαντικές δισκογραφικές δουλειές, όπως το Εμπάργκο (1982) και Στου Αιώνα Την Παράγκα (1996).
Την υπογραφή του βρίσκουμε επίσης σε δίσκους του Νότη Μαυρουδή, του Σωκράτη Μάλαμα, του Βασίλη Παπακωνσταντίνου, του Χρήστου Θηβαίου, του Μίλτου Πασχαλίδη, του Μάριου Τόκα κ.ά.Μερικά από τα πιο γνωστά του τραγούδια είναι η «Ρόζα», «Ερωτικό (Με μια πιρόγα), «Να γράφεις , να τηλεφωνείς», «Θέατρο Σκιών», «Πάντα γελαστοί» και άλλα.
Έζησε μακριά από τη δημοσιότητα και τις δημόσιες εμφανίσεις. Θεωρείται από τους σημαντικότερους ποιητές του ελληνικού τραγουδιού, εξαρχής αποδεικνύοντας ένα υψηλό επίπεδο γραφής, ωστόσο παραμένοντας σχετικά ολιγογράφος.
Ακολουθεί βίντεο με τον Θάνο Μικρούτσικο να μιλάει για τον Άλκη Αλκαίο, σε εκδήλωση στον ΙΑΝΟ.

Στίχοι: Άλκης Αλκαίος
Μουσική: Βασίλης Παπακωνσταντίνου

Σαν να μη σ΄ έχασα ποτέ, να `μαστε πάλι
Όλα έχουν μείνει όπως τ΄ άφησες πριν χρόνια
Το ροζ φουλάρι σου το ρίμελ κι η κολώνια
Που κι αν ξεθύμανε μου φέρνει πάντα ζάλη

Σαν να μη σ΄ έχασα ποτέ, σπάστα και ρίχτα
Τα λόγια που `λεγες η αγάπη πριν ραγίσει
Δε σε ρωτώ αν ήρθες μόνο για μια νύχτα
Μα σ΄ αγαπώ κι ας σ΄ έχουν χίλιοι περπατήσει

Δωσ΄ μου φωνή δώσε μου χρώμα
κι ασε με πάλι να καώ
Αντέχω για ένα γύρο ακόμα
η αγάπη θέλει σ΄ αγαπώ

Δωσ΄ μου φωνή δώσε μου χρώμα
κι όνειρο γίνε πλάνο μου
Πόσο μελό να γίνω ακόμα
για να κολλήσεις πάνω μου.

Σαν να μη σ΄ έχασα ποτέ, νάμαστε πάλι
Στρώνω όπως πάντα για δυο άτομα τραπέζι
Το δίσκο βάζω που σου άρεσε να παίζει
Και σε κερνώ απ΄ το στερνό μου το μπουκάλι

Σαν να μη σ΄ έχασα ποτέ, στήνω σκακιέρα
Να ξανακάνεις χίλια ματ στην ευτυχία
Σαν στρατιωτάκι σου έτοιμο για θυσία
Στα άγρια μεσάνυχτα σου λέω καλημέρα

Δωσ΄ μου φωνή δώσε μου χρώμα
κι ασε με πάλι να καώ
Αντέχω για ένα γύρο ακόμα
η αγάπη θέλει σ΄ αγαπώ

Δωσ΄ μου φωνή δώσε μου χρώμα
κι όνειρο γίνε πλάνο μου
πόσο μελό να γίνω ακόμα
η αγάπη θέλει "σ΄ αγαπώ"
...Έσβησε ο Άλκης Αλκαίος, ο ποιητής των στιχουργών ..
Ο μεγάλος ποιητής και στιχουργός διαμαντιών», που τραγουδήσαμε όλοι τα τελευταία 30 χρόνια.
Αδελφοποιτός με τον Θάνο Μικρούτσικο έχτισε μαζί του μιά συγκλονιστική διαδρομή, που ξεκίνησε με το «Ερωτικό» (την περίφημη «Πιρόγα» με τον Μανόλη Μητσιά), πέρασε απ’ το «Κακόηθες Μελάνωμα» (γραμμένο για τον μεγάλο διανοητή Νίκο Πουλαντζά που αυτοκτόνησε στο Παρίσι), έκανε στάση στου «Αιώνα την παράγκα» (με την τεράστια φωνή του Δημήτρη Μητροπάνου) για να κορυφωθεί με το «Πάντα γελαστοί και γελασμένοι» και, φυσικά, με τη «Ρόζα», που έγινε οιονεί εθνικός ύμνος.
Ο Αλκαίος κρατήθηκε πάντα μακριά απ’ τα φώτα της δημοσιότητας. Δεν έδωσε ποτέ συνέντευξη, δε μίλησε ποτέ δημόσια. Όσο διακριτικά έζησε, άλλο τόσο βίωσε και τη μάχη με τον καρκίνο. Τον πολέμησε χωρίς μεμψιμοιρίες και έχασε τη μάχη στα 63 του.
Η πρώτη του συνεργασία (πριν τον ανακαλύψει ο Μικρούτσικος) ήταν με το Νότη Μαυρουδή.
Στίχους του μελοποίησαν ακόμη ο Μάριος Τόκας, ο Σωκράτης Μάλαμας και ο Μιλτιάδης Πασχαλίδης.
Η κηδεία του θα γίνει αύριο στην Πάργα.php/esv.http://www.aixmi.gr/indexhse-alkhsalkaios/

ΙΔΟΥ ΠΟΙΟΣ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΤΟ ΝΟΜΠΕΛ ΕΙΡΗΝΗΣ .

H νοσηλεύτρια που έσωσε 2.500 παιδιά από τους ναζί 

Δείτε τη νοσηλεύτρια που έσωσε 2.500 παιδιά από τους ναζί

Όπως αναφέρει το ρεπορτάζ του "Έθνους" το γκέτο της Βαρσοβίας στοιβάχτηκαν μέσα σε λίγα τετραγωνικά κάπου 400.000 άνθρωποι, η μοίρα των οποίων ήταν προδιαγεγραμμένη. Χιλιάδες εκτελέστηκαν ή εστάλησαν για να καταλήξουν στα κρεματόρια.
Ζωή σε ένα βάζο... Μια αληθινή ιστορία, υπόμνηση της φρίκης που έζησε ο κόσμος, αλλά και σύμβολο προσφοράς στον συνάνθρωπο.
Είναι η ιστορία της Ιρένα Σέντλερ, η οποία σύμφωνα με το δημοσίευμα, στα χρόνια του παγκοσμίου πολέμου διέσωσε από τα κρεματόρια των ναζί 2.500 παιδιά εβραϊκών οικογενειών και βοήθησε να διαφύγουν από το γκέτο της Βαρσοβίας. Μια ατελείωτη λίστα παιδιών για τα οποία η Ιρένα Σέντλερ μετά τον πόλεμο ξεκίνησε αγώνα για να τα παραδώσει πίσω στις οικογένειές τους, όσες είχαν βέβαια επιζήσει. Τα προσωπικά στοιχεία κάθε παιδιού είχαν φυλαχτεί μέσα σε μικρά βάζα τα οποία επιμελώς έθαβε στη γη για να μη βρεθούν από τα Ες-Ες ή την Γκεστάπο.
Με τα χρόνια η ιστορία της πέρασε στη λήθη μέχρι την αυγή του 21ου αιώνα. Η ζωή της έγινε ταινία, πολλοί υποστηρικτές προωθούν σήμερα διεθνώς το Irena Sender Project με την παρουσίαση του έργου της και διοργανώνουν εκδηλώσεις μνήμης. Μέσα από το Διαδίκτυο προωθούν τη δημοσιοποίηση της ιστορίας με στόχο να γίνει γνωστή σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Εις μνήμην των εκατομμυρίων ανθρώπων που χάθηκαν.
Η Ιρένα Σέντλερ, όσο ήταν εν ζωή, έλαβε πολλές διακρίσεις, ενώ προτάθηκε και για το βραβείο Νόμπελ.




Οσο ακόμα ήταν εν ζωή, η Ιρένα Σέντλερ αναγορεύθηκε με τον τίτλο «Δίκαιος των Εθνών» από το Ιδρυμα Γιαν Βάσεμ, τιμήθηκε από τον Πάπα Ιωάννη Παύλο και έλαβε πολλές διακρίσεις. Το 2007 προτάθηκε για το βραβείο Νόμπελ. Λίγο πριν από τον θάνατό της στις 12 Μαΐου του 2008, σε μια εκδήλωση η 98χρονη ?πλέον- Ιρένα έλεγε ότι «κάθε παιδί που σώθηκε με τη βοήθειά μου και όλων των υπολοίπων, που δεν είναι πλέον στη ζωή, είναι κυρίως η αιτιολογία της ύπαρξής μου σε αυτή τη γη και όχι λόγος για τιμές». Σήμερα, με όχημα το όνομά της αναδεικνύεται μια παγκόσμια πρωτοβουλία για τη διάσωση της ιστορικής μνήμης.
Κοντά στους Εβραίους
Γεννημένη τον Φεβρουάριο του 1910 στη Βαρσοβία, η Ιρένα Σέντλερ είχε ρωσική καταγωγή ενώ από την παιδική της ηλικία βρέθηκε κοντά στις οικογένειες Εβραίων, καθώς ο πατέρας της ήταν άλλωστε από τους ελάχιστους ιατρούς που περιέθαλπε Εβραίους.
Η ίδια στα χρόνια του πολέμου βρέθηκε νοσηλεύτρια στην υπηρεσία Πρόνοιας στη Βαρσοβία και βίωσε τον εκτοπισμό των Εβραίων, και τον αποκλεισμό τους στο τρομερό γκέτο της πόλης. Εκεί μέσα σε λίγα τετραγωνικά στοιβάχτηκαν κάπου 400.000 άνθρωποι. Η μοίρα τους ήταν προδιαγεγραμμένη. Χιλιάδες εκτελέστηκαν ή εστάλησαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης για να καταλήξουν στα κρεματόρια.
Η Ιρένα Σέντλερ, με την κάλυψη που της παρείχε η στολή της νοσοκόμας, έμπαινε στο γκέτο της Βαρσοβίας προσπαθώντας να διασώσει τα παιδιά, καθώς έβλεπε ότι τα περιθώρια επιβίωσης συνεχώς στένευαν. Μια επιχείρηση εξαιρετικά δύσκολη, τόσο λόγω των γερμανικών μέτρων όσο και επειδή εκείνο που ζητούσε από τις οικογένειες ήταν τραγικό. Να της εμπιστευθούν τα παιδιά τους με την ελπίδα ότι θα μπορέσει να τα διασώσει. 
Κάποια στιγμή, η ηρωίδα συνελήφθη, βασανίστηκε από τους Γερμανούς και τυχαία γλίτωσε την εκτέλεση. Οταν η Πολωνία απελευθερώθηκε η Σέντλερ ξεκίνησε αγώνα για να εντοπίσει τις οικογένειες των παιδιών. Πολλές φορές ματαίως, καθώς είχαν εκτελεστεί. Σε πολλές περιπτώσεις κατάφερε τα παιδιά να υιοθετηθούν. Από το 2008 που πέθανε μέχρι και σήμερα, τα παιδιά που είχε διασώσει δεν έπαψαν να διαδίδουν το μεγαλειώδες έργος της. «Διέσωσε όχι μόνα εμάς αλλά τα παιδιά και τα εγγόνια μας, τις γενεές που θ' ακολουθήσουν» έλεγε χαρακτηριστικά μια επιζήσασα κυρία στην εφημερίδα «New York Times».

Read more: http://www.newsbomb.gr/diethnh/story/251819/deite-ti-nosileytria-poy-esose-2500-paidia-apo-toys-nazi#ixzz2EfbTqx2P


Αντ΄αυτού Απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Μπαρόζο-Ρομπέι-Σούλτς παραλαμβάνουν το Βραβείο
Μπαρόζο-Ρομπέι-Σούλτς παραλαμβάνουν το Βραβείο

Σε μια δύσκολη συγκυρία για το έργο τής ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, οι ηγέτες 20 ευρωπαϊκών κυβερνήσεων παρέστησαν σήμερα στην απονομή του Νόμπελ Ειρήνης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το οποίο παρέλαβαν οι πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Κομισιόν και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Παρών στην τελετή ήταν ο Αντώνης Σαμαράς, ενώ ηχηρή ήταν η απουσία στο Όσλο του Βρετανού πρωθυπουργού.
Το Βραβείο Νόμπελ Ειρήνης απονεμήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ενωση, για τον ρόλο της στη μεταμόρφωση της Ευρώπης, «από ήπειρο του πολέμου, σε ήπειρο της ειρήνης».
Το Βραβείο δόθηκε στους τρεις προέδρους, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Χέρμαν βαν Ρομπάι, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς.
Ο ιστορικός στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η διατήρηση της ειρήνης, τόνισε, στην ομιλία του, ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι, ενώ από την πλευρά του, ο Ζοζέ Μπαρόζο χαρακτήρισε το ευρώ ένα από τα σημαντικότερα σύμβολα ενότητας στην εξηντάχρονη ιστορία της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. «Πρέπει να υπεραμυνθούμε του ευρώ» δήλωσε ρακτηριστικά εν μέσω χειροκροτημάτων ο Μπαρόζο. Ανέφερε ακόμη ότι η διεθνής κοινότητα πρέπει άμεσα να λάβει αποφάσεις για την Συρία.
Τα χρήματα από το έπαθλο, ύψους 930.000 ευρώ, θα διατεθούν σε προγράμματα αρωγής για την βοήθεια παιδιών που ζούν σε εμπόλεμες ζώνες.πηγή:

Δευτέρα 3 Δεκεμβρίου 2012

Από το θρίαμβο της Απελευθέρωσης στην τραγωδία του Εμφυλίου Τα Δεκεμβριανά


Στο αμέσως επόμενο της απελευθέρωσης (18 Οκτωβρίου 1944) διάστημα, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας συγκλονίστηκε από σοβαρότατες αντιθέσεις που σχετίζονταν με την ευρεία κοινωνική και πολιτική αναταραχή σε ολόκληρη τη χώρα και οξύνονταν ακόμα περισσότερο με την ανοιχτή και συστηματική παρέμβαση των Βρετανών, που ήταν αποφασισμένοι να επιλύσουν το ζήτημα σύμφωνα με τις πολιτικές τους βλέψεις.
Η κυβέρνηση κλήθηκε να αντιμετωπίσει το οξύτατο οικονομικό πρόβλημα που απειλούσε με λιμό τον πληθυσμό και καθιστούσε τους Έλληνες πολίτες θύματα των μαυραγοριτών. Ταυτόχρονα, τέθηκε το θέμα της παραδειγματικής τιμωρίας των συνεργατών του κατακτητή και τέλος, η μεθόδευση του αφοπλισμού των αντάρτικων ομάδων. Ήδη στην επαρχία σημειώνονταν σκληρές μάχες ελασιτών ανταρτών με τα Τάγματα Ασφαλείας καθώς και πράξεις αντεκδίκησης για τη δράση συνεργατών κατά την Κατοχή, οι οποίες, εξαιτίας της φορτισμένης ατμόσφαιρας και της όξυνσης των παθών, έφθασαν και σε πολλές ακρότητες.
Το σημείο αιχμής που τελικά δίχασε την κυβέρνηση και επέσπευσε τον εμφύλιο πόλεμο ήταν το ζήτημα του αφοπλισμού των ανταρτών.

Η πρόταση για γενικό αφοπλισμό, από τον οποίο όμως θα εξαιρούνταν η Τρίτη Ελληνική Ορεινή Ταξιαρχία και ο Ιερός Λόχος, μονάδες που είχαν συγκροτηθεί μετά την καταστολή της ανταρσίας της Μέσης Ανατολής, δημιούργησε αντιδράσεις. Η τελική απόρριψη της εναλλακτικής προτάσεως για ενοποίηση δυνάμεων του Ε.Λ.Α.Σ., ίσων με το σύνολο των δυνάμεων της Ορεινής Ταξιαρχίας, του Ε.Δ.Ε.Σ. και του Ιερού Λόχου, οδήγησαν στην παραίτηση των εαμικών υπουργών στις 2 Δεκεμβρίου 1944.
Στις 3 Δεκεμβρίου, το Ε.Α.Μ. κατέβηκε σε συλλαλητήριο διαμαρτυρίας στην πλατεία Συντάγματος. Η πρωτοφανής σε όγκο διαδήλωση κατέληξε σε συμπλοκές μεταξύ αμάχων και αστυνομίας με πολλούς νεκρούς και τραυματίες. Την επομένη οργανώθηκε γενική απεργία. Η Αθήνα μεταβλήθηκε σε πεδίο μαχών ανάμεσα σε μονάδες του Ε.Λ.Α.Σ. και στις κυβερνητικές δυνάμεις που περιλάμβαναν έναν αριθμό ανδρών από τα Τάγματα Ασφαλείας καθώς και τμήματα της χωροφυλακής, ενώ υποστηρίζονταν από βρετανικές μηχανοκίνητες δυνάμεις. Τα γεγονότα του Δεκέμβρη κράτησαν περίπου ένα μήνα και επεκτάθηκαν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας όπως την Ήπειρο και τη Μακεδονία. Το κέντρο όμως των μαχών αποτέλεσε η Αθήνα που μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα υπέστη πολλές καταστροφές και ερημώθηκε από τους βομβαρδισμούς και τις οδομαχίες. Το αποτέλεσμα κρίθηκε τελικά από την τεράστια υπεροχή σε άνδρες και πολεμικό υλικό των Βρετανών, 
που ενισχύθηκαν με δύο ολόκληρες μεραρχίες, μια ταξιαρχία και αρκετά τάγματα. Η Μεγάλη Βρετανία που δε δίστασε να χρησιμοποιήσει πολεμικά αεροπλάνα, πολεμικά πλοία και τανκς ακολούθησε στην περίπτωση της Ελλάδας, συμμάχου στον αντιαξονικό αγώνα, την ίδια τακτική με αυτήν που εφάρμοζε για να επιβάλει την εξουσία της στις αποικίες. Από τις πρώτες μέρες οι ’γγλοι με τη συνεργασία της ελληνικής αστυνομίας συγκέντρωσαν έναν αριθμό αιχμαλώτων που υπολογίζεται στους 7.540 και τους μετέφεραν στη Μέση Ανατολή. Ο Ε.Λ.Α.Σ. πάλι, αποχωρώντας από την Αθήνα, κράτησε έναν αριθμό ομήρων που πιστεύεται ότι έφτασε τους 15.000. Οι δυνάμεις του Ε.Λ.Α.Σ., που προέβαλαν σκληρή αλλά καταδικασμένη αντίσταση, στις 6 Ιανουαρίου αναγκάστηκαν να εκκενώσουν τον Πειραιά και την Αθήνα. Στις 11 Ιανουαρίου 1945, μετά από συμφωνία του Ε.Α.Μ. με τον ’γγλο στρατηγό Scobie, οι μάχες σταμάτησαν.
Ωστόσο, η περίοδος που ακολούθησε σημαδεύτηκε από δυσάρεστες αντιπαραθέσεις που οδήγησαν σταδιακά σε δραματικότερες εξελίξεις. Δύο πολιτικοί χώροι θα συγκρούονταν για την εξουσία και την πορεία της χώρας μέσα στις μεταπολεμικές συνθήκες.πηγή:


Σάββατο 1 Δεκεμβρίου 2012

Oταν η Κρήτη ενώθηκε με την Ελλάδα....σαν σήμερα 1 Δεκέμβρη 1913 , 99 χρόνια πριν ...

'Τους οφθαλμούς των Κρητών ύγραναν θερμά δάκρυα, δάκρυα χαράς και ανακούφισης (...). Τας στιγμάς, τας οποίας κατά την αλησμόνητον ημέραν της Κυριακής διήλθεν ο πολυπαθής λαός της Κρήτης, είναι ανίσχυρος η γλώσσα να εκφράση και ο κάλαμος ασθενής να περιγράψη. Το μεγαλείον τούτο στιγμών μοναδικών εν τη μακρά ιστορία του Εθνους, μόνον οι σκληρώς ταλαιπωρηθέντες δύνανται βαθύτατα να αισθανθώσιν'.   
  
4 Δεκεμβρίου 1913. Το κύριο άρθρο της ηρακλειώτικης εβδομαδιαίας εφημερίδας 'Η Ίδη' φέρει τον τίτλο 'Η Κρήτη υπό την αιγίδα του Βασιλέως'.
Τρεις ημέρες νωρίτερα είχε πραγματοποιηθεί η επίσημη τελετή της Ενωσης της Κρήτης με την Ελλάδα όταν η ελληνική σημαία υψώθηκε στο φρούριο του Φιρκά. 
Σύσσωμος ο τοπικός Τύπος της εποχής καταγράφει το γεγονός με γλαφυρές περιγραφές των γεγονότων, εκθειάζοντας παράλληλα τους πρωταγωνιστές εκείνων των στιγμών μεταξύ των οποίων και ο μεγάλος Κρητικός πολιτικός και πρωθυπουργός τότε, Ελευθέριος Βενιζέλος.    
Μέρες άλλωστε πριν στις εφημερίδες κυριαρχούσαν άρθρα για την πολυπόθητη τυπική επικύρωση της Ενωσης και η ανυπομονησία για την τελετή ήταν διάχυτη. 

'ΑΝΕΚΦΡΑΣΤΟΣ ΧΑΡΑ'
Χαρακτηριστικό του κλίματος που επικρατούσε λίγο πριν την 1η Δεκεμβρίου το απόσπασμα από το φύλλο της 28ης Νοεμβρίου 1913 του Χανιώτικου 'Κήρυξ': 'Μοίρα του Ελληνικού Στόλου μετά του "Αβέρωφ", καταπλέει εις Κρήτην την ερχόμενην Κυριακήν, κατά τας εξ’ Αθηνών ειδήσεις. Ο Κρητικός Λαός μετ’ ανεκφράστου χαράς και συγκινήσεως θα υποδεχθή τον Στόλον μας, δια των ηρωϊκών κατορθωμάτων του οποίου ελύθη και το ακανθώδες ζήτημα της Κρήτης, το επί αιώνα σχεδόν ολόκληρον κράτησαν το Εθνος εν διαρκή πάλη προς την γείτονα Αυτοκρατορίαν.
Δια ταύτα ο Κρητικός Λαός την προσεχή άφιξιν του Στόλου και δύο Λόχων Ευζώνων θεωρεί ως την επισημοποίησιν της Ενώσεως, εορτάζων δε τα Ελευθερία του μετά των Σταυραετών της Μανωλιάσσας, του Μπιζανίου και των Μακεδονικών βουνών και των ηρωϊκών προσταγών των Νήσων και αγρύπνων φρουρών αυτών, εύχεται ίνα ταχέως και εκείναι πάσαι ευρεθώσιν υπό τας αυτάς συνθηκάς'. 
Από το ίδιο φύλλο δεν λείπουν και τα ρεπορτάζ που εκφράζουν την αγωνία (υπό το διαχρονικό, όπως αποδεικνύεται, φόβο των άσκοπων πυροβολισμών) να πάνε όλα κατ’ ευχήν κατά τη διάρκεια της τελετής. 
Ενδεικτικό το απόσπασμα από το άρθο που φέρει τον τίτλο 'Ο Βασιλεύς και ο Πρωθυπουργός εις τα Χανιά' και στο οποίο θίγεται το συγκεκριμένο ζήτημα και δίνονται οι απαραίτητες... συστάσεις: 'Είμεθα ακραδάντως πεποισμένοι, ότι θα επικρατήση πλήρης τάξις, και ότι και αι Αρχαί και οι πολίτες θα πράξουν παν το δυνατόν, δια ν’ αποφύγουν το αναχρονιστικόν και επικίνδυνον έθιμον των πυροβολισμών, αφ' ού άλλως τε οι Κρήτες δύνανται να εκδηλώσουν τον ζωηρόν ενθουσιασμόν των και την ανυπόκριτον χαράν των δια ζητοκραυγών'. 
Και πράγματι οι σκηνές το βράδυ πριν από την τελετή αλλά και όσα ακολούθησαν ήταν κάτι παραπάνω από ενθουσιώδεις. 
Το κλίμα πανηγυρικό, με τη συγκίνηση και τις εκδηλώσεις χαράς, να σφραγίζουν τη μέρα της Ένωσης, ενώ σύμμαχος στη χαρά Κρητικών και Ελλήνων αποδεικνύεται και ο καιρός, η βελτίωση του οποίου έδωσε τέλος στα σενάρια που επικρατούσαν λίγο πριν, περί αναβολής της εκδήλωσης...   

'ΤΟ ΜΕΓΑ ΟΝΕΙΡΟΝ ΕΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΘΕΙ'
Μια πλήρη και γλαφυρότατη περιγραφή εκείνων των στιγμών δίνει το αναλυτικό ρεπορτάζ της 'εκδιδόμενης άπαξ της εβδομάδος, πολιτικής, φιλολογικής και των ειδήσεων' χανιώτικης εφημερίδας 'Ελεύθερον Βήμα' του Σαββάτου 7 Δεκεμβρίου 1913. 
Ο συντάκτης του άρθρου με τίτλο: 'Ο Βασιλεύς ύψωσε την σημαίαν επί του Φρουρίου του Φιρκά - Το μέγα όνειρον επραγματοποιήθει', αφηγείται λεπτό προς λεπτό τα όσα διαδραματίστηκαν το βράδυ της παραμονής της 1ης Δεκεμβρίου και αφού 'το βαρόμετρον ευτυχώς εσημείωσεν επαισθητήν μεταβολήν και εις σχετικόν τηλεγράφημα του Γεν. Διοικητή κ. Ρούφου ήλθεν ως απάντησις, το ότι η κάθοδος δεν ανεβλήθη': 
'...Πάντες τότε ανεξαιρέτως έσπευσαν να επιδοθώσιν εις την προς διασκόσμησιν οδών, ναών, δημοσίων, δημοτικών και ιδιωτικών καταστημάτων εργασίαν, εν καταπληκτική ταχύτητι, παρά την έλλειψιν των μέσων μη διακόψαντες αυτήν καθ’ όλην την διάρκειαν της νυκτός. Τοιουτοτρόπως κατωρθώθη το θαύμα εντός τόσου μόνον χρόνου να παρουσιασθή ολόκληρος η πόλις με ωραιόχρωμον στολήν. Παντού το κυανόλευκον εκυριάρχει πλουσίως εις σημαίας, εις πλαίσια, εις περιτυλίγματα αψίδων εν συνδυασμώ με τους κλάδους των μύρτων και δαφνών'.
Από τον εορταστικό στολισμό δεν θα μπορούσαν να λείπουν τα πρόσωπα των πρωταγωνιστών της ημέρας ενώ με ποιητική διάθεση ο αρθρογράφος σχολιάζει, μεταξύ άλλων, τη βελτίωση του καιρού: 'Αι εικόνες των Βασιλέων, του κ. Βενιζέλου και του Κουντουριώτου εκόσμουν δημόσια και ιδιωτικά καταστήματα. Τα χρώματα του διακόσμου απετέλουν αρμονικόν σύνολον προς το κυανόν της θαλάσσης και του ουρανού με τας παραλλαγάς των αποχρώσεων. Η δε ημέρα ωσεί συμπανηγυρίζουσα παρουσιάσθη με την εορτάσιμον αυτής περιβολήν και η τρικυμία εκόπασε', αναφέρει χαρακτηριστικά ενώ συνεχίζει την περιγραφή του με 'τα κατά την τελετήν': 'Από το μεσονύχτιον του Σαββάτου η πόλις ευρίσκετο σύμπασα επί ποδός. Την 8ην το Θωρηκτόν Αβέρωφ μετά του θωρηκτού Σπέτσαι και των δύο αντιτορπιλλικών του Πάνθηρος και του Αετού ηγκυροβόλησαν σημαιοστόλιστα προ του λιμένος των Χανίων. 
Η ανθρωπομάζα κατέκλυσε την παραλίαν του Μώλου. 
Από της 9ης ο Γενικός Διοικητής, οι αξιωματικοί, τα σωματεία, οι κοινοτικαί και εκκλησιαστικαί αρχαί ανέμενον επί της αποβάθρας τον Βασιλέα καθώς και τα εν Αθήναις και Πειραιεί σωματεία των Κρητών, τα οποία (...) απεβιβάσθησαν ώρας τινάς προς της αποβάσεως της Α.Β. Μεγαλειότητος. 
Επίσης το προεδρείον της Ελληνικής Βουλής, απεβιβάσθη εις την προκυμαίαν κατά την 9 1/2.
Την 10ην, 21 κανονιοβολισμοί ανήγγειλαν την αναχώρησιν του Βασιλέως εκ του Θωρηκτού.
Η ατμάκατος η φέρουσα τον Βασιλέα προσήγγισεν επί της παραλίας και ο Βασιλεύς συνοδευόμενος υπό του διαδόχου και του Πρίγκηπος Αλεξάνδρου, του Ναυάρχου Κουντουριώτου, του κ. Βενιζέλου και των υπασπιστών του επάτησε το Κρητικόν έδαφος εν μέσω αλαλαγμών χαράς του λαού του'.

«Η ΚΥΑΝΟΛΕΥΚΟΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΟΝΤΟΥ»               
Ακολουθούν ο χαιρετισμός του δημάρχου, ενώ μετά η 'πομπή βαίνει βραδέως προς τον Ναόν των Εισοδίων εν μέσω ατελείωτων ζητωκραυγών' και ο Επίσκοπος προσφωνεί τον βασιλιά.
Όσο προχωράει η τελετή, η συγκίνηση κορυφώνεται σύμφωνα με το ρεπορτάζ του 'Ελεύθερου Βήματος': 'Μετά την Δοξολογίαν η Βασιλική πομπή ηγουμένου του κλήρου μετά των εξαπτερύγων κατευθύνεται εις τον Φιρκά. Τα κύματα του κόσμου επί μάλλον ογκούμενα κατευθύνονται προς το Φρούριον. Εξώσται, παράθυρα, στέγαι, κατάφορτοι από την ανθρωποπλημμύραν εκείνην, ραίνουσι με άνθη ευώδη τον Μέγαν Στρατηλάτην και αι ζητωκραυγαί ογκούσι τα στήθη και ο ιερός ενθουσιασμός υγραίνει τα όμματα πάντων', υπογραμμίζει ο συντάκτης, ενώ συνεχίζει με τα όσα ακολούθησαν στον Φιρκά με τον ίδιο πάντα γλαφυρό και συγκινησιακά φορτισμένο τρόπο, περιγράφοντας πως 'εις την εξέδραν του Φρουρίου, ο ήλιος σχίζει το παραπέτασμα των νεφών και εναγκαλίζεται την Σημαίαν'. 
Λίγο νωρίτερα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της 3ης Δεκεμβρίου της εφημερίδας 'Νέα Ημέρα - Τεργέστης' με τίτλο
'Η κυανόλευκος επί του κόντου', είχε προηγηθεί η παράδοση της σημαίας στον Βασιλειά από τους 'γηραιούς αγωνιστές' Χατζημιχάλη Γιάνναρη και Μάντακα. 
'Ο Βασιλεύς την προσέδεσεν επί του σχοινίου και ενώ από των πολεμικών ερρίπτοντο οι κεκανονισμένοι 101 κανονιοβολισμοί, και ο λαός εζητωκραύγαζεν, ο καπετάν Μάντακας ανέσυρε το σχοινίον και η κυανόλευκος εκυμάτισεν επί της κορυφής του κόντου. Η ώρα ήτο ακριβώς 11 και 10'. Οι χοροί έψαλλον: "Ανδρών ηρώων, προμάχων πατρίδος των, πεσόντων ευσεβώς, αιωνία η μνήμη"'.    

ΣΤΑ ΧΑΝΙΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ
'Συγκλονιστικές οι στιγμές την 1η Δεκεμβρίου 1913'
Αναφορά στα γεγονότα από τον γενικό διευθυντή του Εθνικού Ιδρύματος 'Ελευθ. Κ. Βενιζέλος'
Συγκλονιστικές στιγμές εκτυλίχθησαν στα Χανιά ανήμερα της 1ης Δεκεμβρίου 1913, όταν και τυπικά η Κρήτη ενώθηκε με την Ελλάδα, με την ύψωση της ελληνικής σημαίας στο φρούριο του Φιρκά, στο παλιό λιμάνι των Χανίων, πρωτεύουσας, τότε, του νησιού, παρουσία του Βασιλιά, του πρωθυπουργού της χώρας Ελευθερίου Βενιζέλου και χιλιάδων Κρητικών.
Ο γενικός διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών 'Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος' Νίκος Παπαδάκης, μιλώντας στις 'διαδρομές', αναφέρθηκε στο πανηγυρικό κλίμα εκείνης της ημέρας, αλλά και σε γεγονότα που προηγήθηκαν.
«Η Κρήτη ήδη προ των Βαλκανικών Πολέμων είχε κερδίσει την ελευθερία της. Χρειαζόταν η κατάλληλη διεθνής συγκυρία για να γίνει και η τυπική ένωση. Οι Βαλκανικοί Πόλεμοι, οι οποίοι έστεψαν με τη νίκη τα ελληνικά όπλα, έδωσαν τη δυνατότητα στην Ελλάδα να προσαρτήσει, σε πρώτη φάση, τον Οκτώβριο του 1912, την Κρήτη. Ήταν μια εξαιρετικά ριψοκίνδυνη απόφαση, τότε, του πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος, παρά τις αντιδράσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, κυρίως της Μεγάλης Βρετανίας και της Ρωσίας, απέστειλε εδώ, ως διοικητή Κρήτης, τον πρώην πρωθυπουργό Στέφανο Δραγούμη και από την ημέρα εκείνη στην ουσία η Κρήτη ανήκε πλέον στην Ελλάδα», σημείωσε ο κ. Παπαδάκης.
Και συνέχισε: «Οι Κρητικοί, παρά το ότι δεν ήταν υποχρεωμένοι επειδή τυπικά δεν είχε συμβεί η ένωση, έσπευσαν με μεγάλο ενθουσιασμό και πολέμησαν ως εθελοντές στη Μακεδονία και στην Ηπειρο. Πλήρωσαν μεγάλο φόρο αίματος και συνέβαλαν αποφασιστικά στις νίκες στο Ηπειρωτικό και στο Μακεδονικό μέτωπο. Υπήρχε ένας μεγάλος ενθουσιασμός, που είχε καταλάβει νέους, γέρους και παιδιά. Η Κρήτη ήταν υπερήφανη γιατί είχε ανοίξει τον δρόμο για τη δική της απελευθέρωση αλλά και για την απελευθέρωση των αλύτρωτων εδαφών: των νησιών μας, της Ηπείρου, της Μακεδονίας και όλων των περιοχών που απελευθερώθηκαν την περίοδο 1912 -1913».
Ωστόσο, όπως επεσήμανε ο κ. Παπαδάκης, «ο Κρητικός περίμενε και την πανηγυρική διαδικασία. Τη συντέλεση, δηλαδή, της τυπικής ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα. Περίμενε την ηγεσία του ελληνικού κράτους να έρθει εδώ, στα Χανιά, στην πρωτεύουσα, τότε, της Κρήτης για να σηκώσει τη σημαία στον Φιρκά, σε μία κίνηση εξαιρετικού συμβολισμού, που θα απέδιδε για πάντα το νησί στην Ελλάδα, θα το συνέδεε με τον εθνικό κορμό». 
Ο γενικός διευθυντής του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και Μελετών 'Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος' τόνισε ότι «τις παραμονές του Δεκεμβρίου 1913, η Κρήτη ήταν ξεσηκωμένη και περίμενε αυτό το ευτυχές γεγονός. Από το ένα άκρο του νησιού έως το άλλο συνέρρεαν χιλιάδες Κρητικοί για να πανηγυρίσουν, να εορτάσουν το μεγάλο αυτό γεγονός. Το πρωί της 1ης Δεκεμβρίου 1913, όλες οι περιοχές γύρω από τον Φιρκά είχαν κατακλυστεί από χιλιάδες Κρητικούς, οι οποίοι περίμεναν με αγωνία, κοίταζαν προς το πέλαγος για να δουν να σχηματίζεται η σιλουέτα του θρυλικού θωρηκτού "Αβέρωφ", που είχε κατανικήσει τον τουρκικό στόλο και τον είχε κλείσει στα Δαρδανέλια. Γνώριζαν ότι μέσα στο θωρηκτό ήταν ο βασιλιάς της Ελλάδας και ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος. Όταν φάνηκε το θωρηκτό στον ορίζοντα ξέσπασαν πανηγυρισμοί και ακολούθησαν συγκινητικές στιγμές από ένα λαό, που περίμενε για εκατοντάδες χρόνια τη μεγάλη στιγμή».
«Πρέπει να σημειώσουμε», πρόσθεσε, «ότι την παραμονή είχε ξεσπάσει μία τρομακτική κακοκαιρία, που είχε ισοπεδώσει τα πάντα στο λιμάνι των Χανίων. Εν τούτοις, δούλεψαν όλη τη νύχτα, ασταμάτητα, ο Στρατός, η Αστυνομία και χιλιάδες εθελοντές Χανιώτες, οι οποίοι στήριξαν τα συνεργεία του Δήμου και αποκατέστησαν μέσα σε λίγες ώρες και υπό ραγδαία βροχή και με θυελλώδεις ανέμους όλες τις ζημιές που είχαν προκληθεί στο λιμάνι. Αυτό δείχνει, βέβαια, και το πάθος του Κρητικού, ο οποίος ένιωθε τη σημασία της μεγάλης στιγμής».
«Την 1η Δεκεμβρίου 1913, λοιπόν», συνέχισε ο κ. Παπαδάκης, «το θωρηκτό Αβέρωφ έφτασε στο λιμάνι των Χανίων και μία βενζινάκατος παρέλαβε την ηγεσία του ελληνικού κράτους και την αποβίβασε στο λιμάνι. Οι σκηνές που επακολούθησαν ήταν συγκλονιστικές. Στον Μητροπολιτικό Ναό εψάλη δοξολογία και ακολούθησε η πορεία προς τον Φιρκά και η μεγάλη στιγμή της ύψωσης της σημαίας, που συνοδεύτηκε από κανονιοβολισμούς των πολεμικών πλοίων και του θωρηκτού "Αβέρωφ". Οι καμπάνες των εκκλησιών χτυπούσαν, ο κόσμος πανηγύριζε και αξίζει να σημειωθεί ότι δεν ρίχτηκε ούτε ένας πυροβολισμός από τους κατοίκους. Αυτό ήταν παράκληση και διαταγή του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποίος δήλωσε ότι δεν επιθυμούσε να ριχτεί ούτε ένας πυροβολισμός. Μόνον επίσημοι κανονιοβολισμοί. Και την επιθυμία του πρωθυπουργού τη σεβάστηκε το πλήθος. Ήταν τέτοια η συγκίνηση του κόσμου ώστε κάποια στιγμή επετράπη η επίσκεψη στο θωρηκτό Αβέρωφ. Χιλιάδες Κρητικοί επισκέφθηκαν το ιστορικό πλοίο και εκεί εκτυλίχθηκαν σπάνιες στιγμές, διότι όσοι ανέβαιναν γονάτιζαν και το προσκυνούσαν...», κατέληξε ο κ. Παπαδάκης.πηγή :