Γράφει ο ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΣ ΛΙΟΝΑΚΗΣ
Κατά τήν έσχατη καί μεγάλη καί σωτήρια ημέρα τής Πεντηκοστής, κατά τήν οποία αποκαλύφθηκε καί προσκυνούμε και δοξάζουμε τό μέγα μυστήριο τής Αγίας καί Ομοουσίου καί Αδιαιρέτου καί Ασυγχύτου Τριάδος, τού Ενός καί Μοναδικού Θεού, τού Πατρός καί τού Υιού καί τού Αγίου Πνεύματος, αμέσως μετά την πανηγυρική Θεία Λειτουργία, τελούμε τον Εσπερινό τής Γονυκλισίας, κατά τόν οποίο ψάλλουμε ύμνους αφιερωμένους κατ’ εξοχήν στό Πανάγιον Πνεύμα, τό τρίτο πρόσωπο τής Τρισηλίου Θεότητος, πού είναι «φώς καί ζωή καί ζώσα πηγή νοερά. Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, αγαθόν, ευθές, ηγεμονεύον, καθαίρον τά πταίσματα, Θεός καί θεοποιούν, πύρ έκ πυρός προϊόν, λαλούν, ενεργούν, διαιρούν τά χαρίσματα» (Γ’ Ιδιόμελον τών Αίνων τής Πεντηκοστής).
Αμέσως μετά τήν είσοδο τού Εσπερινού κι αφού ψάλει τό «Φώς ιλαρόν» καί το πανηγυρικό Μέγα Προκείμενο «Τί Θεός Μέγας ώς ό Θεός ημών; Σύ εί ό Θεός ο ποιών θαυμάσια μόνος» σέ ήχο βαρύ, μεγαλόπρεπο, αντάξιο τού νοήματος καί τού μηνύματος του, ο Διάκονος μάς καλεί, κλήρο καί λαό, νά γονατίσουμε καί ν’ απευθύνουμε στόν Θεό γονυπετείς λόγο ικεσίας, «Ετι καί έτι κλίναντες τά γόνατα, τού Κυρίου δεηθώμεν».
Από τήν λαμπροχαρμόσυνη αγία ημέρα τού Πάσχα μέχρι καί σήμερα, η γονυκλισία είναι απαγορευμένη, σύμφωνα μέ τούς Ιερούς Κανόνες (20ος τής Α’ Οικουμενικής Συνόδου και 90ος τής Πενθέκτης) καί γιά νά υπογραμμίζεται τό χαρούμενο καί σωτήριο μήνυμα τών αναστάσιμων βιωμάτων τής Εκκλησίας ή προσευχή τών Ορθοδόξων γίνεται «ορθοστάδην». Σέ όρθια στάση δηλαδή καί όχι με γονυκλισία. Όμως τήν ώρα τούτη τό ορθοστάδην παραμερίζεται, όχι μόνο γιά να χαιρετίσουμε θεοπρεπώς τό Πανάγιον Πνεύμα «δι’ ου Πατήρ γνωρίζεται μία δύναμις, μία σύνταξις, μία προσκύνησις τής Αγίας Τριάδος» (Β’ Ιδιόμελον τών Αίνων τής Πεντηκοστής) μά και γιά να πούμε κατά πως ταιριάζει σε παραστρατημένους, όπως είμαστε όλοι μας, χωρίς εξαίρεση, τό ημάρτομεν καί να ζητήσουμε τό έλεος τού Θεού, τήν άφεση, τήν κάθαρση καί τή συγγνώμη.
Τήν γονυκλισία τήν ονομάζει ο λαός μας καί «μετάνοια». Γιατί ή στάση τού μετανοούντος είναι τό κλίνειν τά γόνατα. Κάτω τα γόνατα, κάτω καί το πρόσωπο σημαίνει απλούστατα... «Θεέ μου, βρίσκομαι κάτω».
Είμαι πεσμένος. Εχω καταντήσει γή καί σποδός. Σήκωσε με. Ανάστησε με.
Σώσε με....! Έτσι τώρα πού έρχεται ο Παράκλητος, τό Πνεύμα τής Αληθείας τό «καθαίρον τά πταίσματα» καλούμαστε νά πάρουμε στάση (όχι μόνο σώματος μα καί ζωής) μετανοούντος.
«Έτι καί έτι κλίναντες τά γόνατα, του Κυρίου δεηθώμεν».
Οί παλαιότεροι στήν Κρήτη μας έλεγαν «Καί στήν κορυφή τού βουνού να βρεθείς τούτη τήν ημέρα ολομόναχος, θα πρέπει να γονατίσεις καί να κάμεις τόν σταυρό σου». Καί κρύβουν τά λόγια τούτα τήν αίσθηση της πραγματικής μετοχής στή ζωή Ενός Σώματος τής Εκκλησίας, ανεξάρτητα από εξωτερικές συνθήκες. Τήν αίσθηση τής εν Θεώ τώ έν Τριάδι οργανικής ενότητος τών πιστών, όπου κι αν οί συγκυρίες τής ζωής τους θέτουν να βρίσκονται... Καί γονατίζει ο πιστός όπου κι αν είναι, στήν Εκκλησία, στό σπίτι, στό Νοσοκομείο αν είναι άρρωστος, στό πλοίο άν θαλασσοπορεί, στο βουνό, στόν κάμπο, στήν στάνη, στό δάσος, στή ξενιτιά, στή φυλακή κί όπου βρίσκεται.
Η πρώτη ευχή τής γονυκλισίας απευθύνεται στόν «Άχραντο, αμίαντο, άναρχο, αόρατο, ακατάληπτο, ανεξιχνίαστο, αναλλοίωτο, ανυπέρβλητο, αμέτρητο, ανεξίκακο Κύριο» τόν «Πατέρα τού Κυρίου καί Θεού καί Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού» καί Τόν παρακαλεί, μέ μόνο συνήγορο μας τήν δική Του συμπάθεια, νά μας δεχθεί καθώς προσπέφτουμε ενώπιον Του μετανοημένοι καί φωνάζοντας τό ημάρτομεν! Τού θυμίζει πώς από τήν μήτρα τής μητέρας μας ήδη, Αυτόν μονάχα είχαμε γιά Θεό μας, αλλά, επειδή τή ζωή μας τή χαραμίσαμε στήν ματαιότητα, μείναμε γυμνοί από τήν βοήθεια Του καί δεν έχουμε λόγια γιά ν’ απολογηθούμε. Όμως παίρνουμε θάρρος από τούς οικτιρμούς Του καί κράζουμε, «Αμαρτίας νεότητος ημών καί αγνοίας μή μνησθής, καί έκ τών κρυφίων ημών καθάρισον ημάς». Τού ζητά, πρίν βρεθούμε πίσω στό χώμα, σ’ Αυτόν να μάς αξιώσει νά επιστρέψουμε! Νά ζυγομετρήσει τίς αμαρτίες μας μέ τους οικτιρμούς Του καί ν’ αντιπαραθέσει τήν άβυσσο τών οικτιρμών καί του ελέους Του στό πλήθος τών πλημμελημάτων μας. Νά μάς ρύσει από τήν αβάσταχτη τυρρανία τού Διαβόλου! Ν’ ασφαλίσει τήν ζωή μας μέσα στούς αγίους καί ιερούς Του νόμους καί να μας συνάξει όλους στήν Βασιλεία Του. Καί καταλήγει ικετευτικά, «Δός συγγνώμην τοίς ελπίζουσιν είς Σε... καθάρισον ημάς τή ενεργεία τού Αγίου Σου Πνεύματος». Πρόκειται γιά προσευχή αληθινή! Εξομολογητική, χωρίς προσπάθειες άσκοπης δικαιολογίας ή αποποιήσεως ευθυνών. Δέν είναι λόγια αυτά.
Είναι βέλη πού σαϊτεύουν τήν Πατρική καρδιά τού Ανεξίκακου καί Πολυέλεου καί Φιλάνθρωπου Θεού...
Αυτόν τόν Πολυεύσπλαχνον Πατέρα θά θερμοπαρακαλέσουμε, κλήρος καί λαός, στήν Μητρόπολη τών Μοναστηριών τής Κρήτης (Καθηγητής Τωμαδάκης), στήν Ιερά Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή Μονή τής Αγίας Τριάδος τών Τζαγκαρόλων Ακρωτηρίου, τήν Κυριακή τής Πεντηκοστής, προκειμένου νά πείσουμε τόν Θεόν νά μας καταδιώξει μέ το έλεος Του καί καλούμε όλο τόν αγωνιζόμενο ορθόδοξο κόσμο νά ενώσει τίς προσευχές Του μαζί μας πρός αυτό τόν σωτήριον σκοπό. http://www.haniotika-nea.gr
Κατά τήν έσχατη καί μεγάλη καί σωτήρια ημέρα τής Πεντηκοστής, κατά τήν οποία αποκαλύφθηκε καί προσκυνούμε και δοξάζουμε τό μέγα μυστήριο τής Αγίας καί Ομοουσίου καί Αδιαιρέτου καί Ασυγχύτου Τριάδος, τού Ενός καί Μοναδικού Θεού, τού Πατρός καί τού Υιού καί τού Αγίου Πνεύματος, αμέσως μετά την πανηγυρική Θεία Λειτουργία, τελούμε τον Εσπερινό τής Γονυκλισίας, κατά τόν οποίο ψάλλουμε ύμνους αφιερωμένους κατ’ εξοχήν στό Πανάγιον Πνεύμα, τό τρίτο πρόσωπο τής Τρισηλίου Θεότητος, πού είναι «φώς καί ζωή καί ζώσα πηγή νοερά. Πνεύμα σοφίας, Πνεύμα συνέσεως, αγαθόν, ευθές, ηγεμονεύον, καθαίρον τά πταίσματα, Θεός καί θεοποιούν, πύρ έκ πυρός προϊόν, λαλούν, ενεργούν, διαιρούν τά χαρίσματα» (Γ’ Ιδιόμελον τών Αίνων τής Πεντηκοστής).
Αμέσως μετά τήν είσοδο τού Εσπερινού κι αφού ψάλει τό «Φώς ιλαρόν» καί το πανηγυρικό Μέγα Προκείμενο «Τί Θεός Μέγας ώς ό Θεός ημών; Σύ εί ό Θεός ο ποιών θαυμάσια μόνος» σέ ήχο βαρύ, μεγαλόπρεπο, αντάξιο τού νοήματος καί τού μηνύματος του, ο Διάκονος μάς καλεί, κλήρο καί λαό, νά γονατίσουμε καί ν’ απευθύνουμε στόν Θεό γονυπετείς λόγο ικεσίας, «Ετι καί έτι κλίναντες τά γόνατα, τού Κυρίου δεηθώμεν».
Από τήν λαμπροχαρμόσυνη αγία ημέρα τού Πάσχα μέχρι καί σήμερα, η γονυκλισία είναι απαγορευμένη, σύμφωνα μέ τούς Ιερούς Κανόνες (20ος τής Α’ Οικουμενικής Συνόδου και 90ος τής Πενθέκτης) καί γιά νά υπογραμμίζεται τό χαρούμενο καί σωτήριο μήνυμα τών αναστάσιμων βιωμάτων τής Εκκλησίας ή προσευχή τών Ορθοδόξων γίνεται «ορθοστάδην». Σέ όρθια στάση δηλαδή καί όχι με γονυκλισία. Όμως τήν ώρα τούτη τό ορθοστάδην παραμερίζεται, όχι μόνο γιά να χαιρετίσουμε θεοπρεπώς τό Πανάγιον Πνεύμα «δι’ ου Πατήρ γνωρίζεται μία δύναμις, μία σύνταξις, μία προσκύνησις τής Αγίας Τριάδος» (Β’ Ιδιόμελον τών Αίνων τής Πεντηκοστής) μά και γιά να πούμε κατά πως ταιριάζει σε παραστρατημένους, όπως είμαστε όλοι μας, χωρίς εξαίρεση, τό ημάρτομεν καί να ζητήσουμε τό έλεος τού Θεού, τήν άφεση, τήν κάθαρση καί τή συγγνώμη.
Τήν γονυκλισία τήν ονομάζει ο λαός μας καί «μετάνοια». Γιατί ή στάση τού μετανοούντος είναι τό κλίνειν τά γόνατα. Κάτω τα γόνατα, κάτω καί το πρόσωπο σημαίνει απλούστατα... «Θεέ μου, βρίσκομαι κάτω».
Είμαι πεσμένος. Εχω καταντήσει γή καί σποδός. Σήκωσε με. Ανάστησε με.
Σώσε με....! Έτσι τώρα πού έρχεται ο Παράκλητος, τό Πνεύμα τής Αληθείας τό «καθαίρον τά πταίσματα» καλούμαστε νά πάρουμε στάση (όχι μόνο σώματος μα καί ζωής) μετανοούντος.
«Έτι καί έτι κλίναντες τά γόνατα, του Κυρίου δεηθώμεν».
Οί παλαιότεροι στήν Κρήτη μας έλεγαν «Καί στήν κορυφή τού βουνού να βρεθείς τούτη τήν ημέρα ολομόναχος, θα πρέπει να γονατίσεις καί να κάμεις τόν σταυρό σου». Καί κρύβουν τά λόγια τούτα τήν αίσθηση της πραγματικής μετοχής στή ζωή Ενός Σώματος τής Εκκλησίας, ανεξάρτητα από εξωτερικές συνθήκες. Τήν αίσθηση τής εν Θεώ τώ έν Τριάδι οργανικής ενότητος τών πιστών, όπου κι αν οί συγκυρίες τής ζωής τους θέτουν να βρίσκονται... Καί γονατίζει ο πιστός όπου κι αν είναι, στήν Εκκλησία, στό σπίτι, στό Νοσοκομείο αν είναι άρρωστος, στό πλοίο άν θαλασσοπορεί, στο βουνό, στόν κάμπο, στήν στάνη, στό δάσος, στή ξενιτιά, στή φυλακή κί όπου βρίσκεται.
Η πρώτη ευχή τής γονυκλισίας απευθύνεται στόν «Άχραντο, αμίαντο, άναρχο, αόρατο, ακατάληπτο, ανεξιχνίαστο, αναλλοίωτο, ανυπέρβλητο, αμέτρητο, ανεξίκακο Κύριο» τόν «Πατέρα τού Κυρίου καί Θεού καί Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού» καί Τόν παρακαλεί, μέ μόνο συνήγορο μας τήν δική Του συμπάθεια, νά μας δεχθεί καθώς προσπέφτουμε ενώπιον Του μετανοημένοι καί φωνάζοντας τό ημάρτομεν! Τού θυμίζει πώς από τήν μήτρα τής μητέρας μας ήδη, Αυτόν μονάχα είχαμε γιά Θεό μας, αλλά, επειδή τή ζωή μας τή χαραμίσαμε στήν ματαιότητα, μείναμε γυμνοί από τήν βοήθεια Του καί δεν έχουμε λόγια γιά ν’ απολογηθούμε. Όμως παίρνουμε θάρρος από τούς οικτιρμούς Του καί κράζουμε, «Αμαρτίας νεότητος ημών καί αγνοίας μή μνησθής, καί έκ τών κρυφίων ημών καθάρισον ημάς». Τού ζητά, πρίν βρεθούμε πίσω στό χώμα, σ’ Αυτόν να μάς αξιώσει νά επιστρέψουμε! Νά ζυγομετρήσει τίς αμαρτίες μας μέ τους οικτιρμούς Του καί ν’ αντιπαραθέσει τήν άβυσσο τών οικτιρμών καί του ελέους Του στό πλήθος τών πλημμελημάτων μας. Νά μάς ρύσει από τήν αβάσταχτη τυρρανία τού Διαβόλου! Ν’ ασφαλίσει τήν ζωή μας μέσα στούς αγίους καί ιερούς Του νόμους καί να μας συνάξει όλους στήν Βασιλεία Του. Καί καταλήγει ικετευτικά, «Δός συγγνώμην τοίς ελπίζουσιν είς Σε... καθάρισον ημάς τή ενεργεία τού Αγίου Σου Πνεύματος». Πρόκειται γιά προσευχή αληθινή! Εξομολογητική, χωρίς προσπάθειες άσκοπης δικαιολογίας ή αποποιήσεως ευθυνών. Δέν είναι λόγια αυτά.
Είναι βέλη πού σαϊτεύουν τήν Πατρική καρδιά τού Ανεξίκακου καί Πολυέλεου καί Φιλάνθρωπου Θεού...
Αυτόν τόν Πολυεύσπλαχνον Πατέρα θά θερμοπαρακαλέσουμε, κλήρος καί λαός, στήν Μητρόπολη τών Μοναστηριών τής Κρήτης (Καθηγητής Τωμαδάκης), στήν Ιερά Πατριαρχική καί Σταυροπηγιακή Μονή τής Αγίας Τριάδος τών Τζαγκαρόλων Ακρωτηρίου, τήν Κυριακή τής Πεντηκοστής, προκειμένου νά πείσουμε τόν Θεόν νά μας καταδιώξει μέ το έλεος Του καί καλούμε όλο τόν αγωνιζόμενο ορθόδοξο κόσμο νά ενώσει τίς προσευχές Του μαζί μας πρός αυτό τόν σωτήριον σκοπό. http://www.haniotika-nea.gr